.webp){kind=icon}
Оваа зима, компаниите што складираа природен гас би можеле да профитираат од високите цени во Европа: нема доволно резерви, а поради пониските температури побарувачката ќе се зголемува со текот на времето. Сепак, неодамнешниот драстичен пад на големопродажните цени целосно ја менува ситуацијата во тој сектор.
Напорите за полнење на складиштата пред почетокот на зимата беа успешни и капацитетот на многу магацини е речиси целосно исполнет. Сепак, некои снабдувачи можеби сега ќе сакаат да ги задржат тие резерви додека не им се укаже можност складираниот гас да го продадат по поатрактивни цени.
Таквиот потег би ги зголемил цените на пазарот. Тоа би предизвикало и поголема штета на европската економија, која веќе влегува во рецесија, главно поради последиците од руската инвазија на Украина врз енергетските пазари.
Комуналните претпријатија и енергетските компании обично вшприцуваат гас во складиштата во текот на летото, кога цените се пониски, и го пуштаат на пазарот во зима, кога цените растат. Годинава договорите одеа во спротивна насока. Тоа значи дека некои оператори, особено во Германија, која е најголем потрошувач на гас во регионот, може да изгубат пари од продажбата на складираниот енергент што се користи за компензација за прекините во снабдувањето.
Bloomberg
Летоска цените на горивото во одредени моменти достигнаа врв од околу 340 евра за мегават-час. Референтните зимски договори сега се тргуваат за помалку од половина од тоа, околу 140 евра.
„Тоа навистина е проблем“, вели Хенинг Глојстејн, директор за енергетика, клима и ресурси во компанијата „Евроазија груп“ (Euroasia Group) во Лондон. „Веројатно ќе може да се реши само ако некои од неодамна национализираните играчи скапо купеното гориво го препродадат со загуба“, додава тој.
Доколку од која било причина резервите се задржуваат, ќе остане само еден извор на гас, а тоа се дневните резерви, транспортирани со танкери за течен природен гас (ЛНГ) од САД или Катар, или оние што доаѓаат преку цевководите од Норвешка и Северна Африка. Европа веќе се потпира на овие текови. Секоја дополнителна побарувачка за дневно количество на испорака најверојатно повторно ќе ги зголеми цените, по краткото олеснување предизвикано од нивниот пад, што ќе придонесе сметките за енергија повторно да предизвикаат главоболки низ Европа.
„За да се оптимизираат портфолијата, компаниите ќе купуваат гас ден однапред, наместо да го повлекуваат од магацините, сè додека можат да го зголемуваат профитот“, објаснува Леон Избицки, аналитичар за гас во „Енерџи аспектс“ (Energy Aspects).
Трошоците за обезбедување резерви на гас во Европа годинава изнесуваат десетици милијарди евра. Иако трговците често го продаваат гасот веднаш штом ќе се внесе во складиштето, за да се заштитат од ризик, тие сепак би можеле да претрпат загуби поради разликите во цените. Тоа е особено важно за комуналните претпријатија и трговците што во голема мера се потпираат на долгорочни договори со Русија, која минатата зима задоволи 20 отсто од побарувачката за гас во Европската Унија.
Болката на Германија
Иако Европа го засили складирањето гас, само околу 10 отсто од гасот е под директна контрола на државните власти преку националните стратегиски резерви, според податоци собрани од „Блумберг“.
Компаниите што користат државна помош, особено оние во Германија, купуваа гориво во текот на летото. Владата обезбеди 15 милијарди евра за „Трејдинг Хаб Јуроп“ (Trading Hub Europe), компанија што управува со германскиот пазар на гас, за купување гориво за складирање. Таа откупи околу 60 терават-часа гас, што е еквивалентно на околу 25 отсто од капацитетот за складирање на земјата.
Akos Stiller/Bloomberg
За да се избегне ризикот во снабдувањето, владите исто така би можеле да прогласат вонредна состојба. Во таков случај, германската и другите власти ќе имаат моќ да наредат пуштање на резервите.
Германија усвои закон со кој се поставуваат цели за складирањето гас. Целта од 95 отсто до први ноември е веќе постигната, а за први февруари е поставена нова цел од 40 отсто. Операторите на објекти ризикуваат казни доколку не ги исполнат тие нивоа.
Затишје пред бура
Референтните фјучерси изгубија околу 70 отсто од својата вредност од нивниот августовски максимум, благодарение на невообичаено топлиот октомври, кој ја забави побарувачката и го одложи повлекувањето на гасот од складиштата. Покрај тоа, има многу резерви на ЛНГ. Европа дури се соочи со привремена прекумерна понуда во однос на побарувачката. Сепак, континентот мора да ги задржи цените над оние во Азија за да победи во трката за ЛНГ.
Со оглед на тесната поврзаност на светскиот пазар на гас и изгубениот обем на руски испораки, повеќето набљудувачи на индустријата веруваат дека е прашање кога, а не дали, цените повторно ќе пораснат.
Според прогнозите на „Ведр компани“ (Weather Company), до средината на ноември температурите ќе паднат малку под нормалата.
„Студеното време, убивањето на побарувачката или тековите на ЛНГ пониски од очекуваните би можеле да ги вратат цените на повисоко ниво“, вели аналитичарот на „Блумберг НЕФ“ (Bloomberg NEF), Стефан Улрих. „Се чини дека би било полошо комуналните претпријатија да останат без доволно гас, особено со оглед на владината поддршка за купување, отколку да прифатат одредени загуби на гас што го складирале по повисоки цени“, додава тој.
