Претстојниот викенд ќе започне 76-та сезона на престижната Формула 1, и тоа во австралиската метропола Мелбурн. Оваа сезона се состои од рекордни 24 трки, а наедно е и прва сезона од 2019 година што започнува во Австралија, бидејќи трките во Бахреин и во Саудиска Арабија се одложени поради муслиманскиот свет месец Рамазан.
Формула 1 (Ф1) не е само возбудлив спорт на брзина и прецизност туку е и џиновска деловна империја во која се вртат милијарди долари. Тркачкиот шампионат, во сопственост на американската медиумска компанија „Либерти медиа“ (Liberty Media), забележа приходи од 3,6 милијарди долари во 2024 година, што е зголемување од 11 отсто споредено со претходната година, кога тие изнесуваа 3,2 милијарди долари.
Во последниве години Ф1 се соочува со критики дека ја заборава својата мисија, бидејќи монархиите од Блискиот Исток богати со нафта добиваат сè поголема моќ и удел во трките на сметка на некогаш легендарните места. Тимскиот шеф на „Мерцедес АМГ Петронас“ (Mercedes AMG Petronas), Тото Волф, на пример, за новата насока на Формула 1 рече дека „Ф1 повеќе не е спорт, туку платформа за забава“.
Прочитај повеќе

Сите новитети во Формула 1
Формула 1 има цел да стане јаглеродно неутрална до 2030 година.
18.02.2025

ЛВМХ влегува во светот на Формула 1: потпишан е милијардерски спонзорски договор
„ТАГ Хауер“ од портфолиото на ЛВМХ го заменува „Ролекс“ како официјален партнер за мерење на времето
16.10.2024
Неговите изјави се поткрепени и со податоци од аналитичката компанија „Нилсен“ (Nielsen). Бројот на глобални обожаватели на тркачкиот шампионат надминува 750 милиони луѓе. Сегашниот сопственик на франшизата, „Либерти медиа“, ја купи Ф1 во 2017 година за 4,4 милијарди долари, а денес се проценува дека вреди најмалку 17 милијарди долари.
Со рекордни суми пари што се вртат по тркачките патеки и стадионите, се фокусиравме на најважните делови од сложувалката и погледнавме колку заработуваат тркачките тимови.
Bloomberg Mercury
Половина од приходите од Ф1 оди во наградниот фонд
Еден од главните извори на приходи за тимовите од Ф1 се паричните награди што ги распределува групата Формула 1. Тоа е група на компании што се одговорни за промовирање на Светскиот шампионат на ФИА во Формула 1 и за остварување на комерцијалните права за овој спорт.
За споредба да ја земеме 2022 година, кога Формула 1 генерира неверојатни 2,57 милијарди долари, при што околу 45 отсто од средствата одат во наградниот фонд. Тој удел изнесуваше приближно 1,15 милијарда долари во 2022 година и беше поделен меѓу тимовите врз основа на нивните остварени перформанси на трката и позицијата во шампионатот во делот за конструктори.
Ф1-тимовите се финансираат врз основа на постигнатите резултати во конкретната сезона. Тимовите со поголеми буџети имаат тенденција да ги надминуваат перформансите и да ги одминуваат тимовите со помали буџети, така што Ф1 во 2021 година воведе буџетски ограничувања за да го израмни теренот, односно условите за игра, и да ги ограничи трошењата на тимот.
Кога правилото стапи во сила во 2021 година, ограничувањето на трошоците беше 145 милиони долари, но во 2023 година беше намалено на 135 милиони долари, како што е и денес. Во минатото најголеми буџети имаа тимовите на „Ферари“ (Ferrari), „Мерцедес“ (Mercedes) и „Ред Бул“ (Red Bull).
Вртоглави спонзорства
Спонзорските договори играат клучна улога во финансиската стабилност на тимовите во Ф1. Големите компании инвестираат неверојатни суми во спонзорирање на тимовите, искористувајќи го глобалниот досег на спортот за да ги промовираат своите брендови.
Порталот „Спортсбум“ (SportsBoom) ги анализираше приливите од спонзорства во периодот меѓу 2010 и 2018 година, кога спонзорите вшприцаа 17,8 милијарди долари. Најмногу доби тимот на „Ферари“, 11,8 отсто од овие пари, забележува порталот.
Трките ги користат и големите производители на автомобили, кои во Ф1 гледаат маркетиншка алатка, надевајќи се дека победничките тимови ќе ги претворат своите болиди во ѕвезди. Добар пример за тоа е инвестицијата на „Дајмлер“ (Daimler) од 80 милиони долари во тимот на „Мерцедес“ во 2019 година.
Порталот „Рејсинг њуз 365“ (RacingNews365) објави дека на почетокот на сезоната во 2024 година, најголем надворешен спонзор на Ф1 била американската технолошка компанија „Оракл“ (Oracle), која долги години се поврзува со тимот на „Ред Бул“. Покрај финансиите, „Оракл“ помага и со софтвер.
Заедно со „Оракл“, ХП (HP) е исто така еден од најголемите спонзори, откако потпиша голем договор со „Ферари“. И оваа компанија исто така го снабдува италијанскиот тим со најнова компјутерска опрема и 3Д-печатачи.
Според „Рејсинг њуз 365“, „Ред Бул“ и „Ферари“ добиле по околу 100 милиони долари спонзорски пари од „Оракл“ и ХП. По овие две компании, трет по големина спонзор на Формула 1 е саудиската државна нафтена компанија „Арамко“ (Aramco).