Крај на „чистиот“ Реал: Перез планира историска промена на сопственоста

Реал Мадрид, највредниот фудбалски клуб во светот и единствен со годишни приходи над една милијарда евра, се подготвува за најчувствителната промена во својата 123-годишна историја. Според информациите на „Атлантик“ (The Athletic), претседателот Флорентино Перез го забрзал планот да предложи нов модел на сопствеништво, кој првпат ќе дозволи влез на надворешни инвеститори, со што Реал Мадрид ќе му се приклучи на глобалниот тренд на финансиска трансформација на спортот, кој веќе десет години го менува изгледот на европскиот фудбал.

Станува збор за потег што може засекогаш да ја промени архитектурата на клубот, кој досега се гордееше со фактот дека е целосно во сопственост на своите „социоси“, членови што го избираат претседателот, го одобруваат буџетот и формално ја контролираат судбината на „кралскиот клуб“.

Планот на Перез предвидува формирање два правни ентитета, еден ќе ги покрива фудбалските активности, додека другиот ќе управува со бизнис-операциите, стадионот, телевизиските права, спонзорствата и комерцијалните приходи. Во вториот ќе влегуваат приватни инвеститори, додека „социосите“ ќе го задржат мнозинскиот симболичен надзор преку основната организација. Сличен модел веќе има Баерн Минхен, каде што инвеститорите се ограничени на малцински удел и сите се локални.

Таквата структура потсетува на хибрид помеѓу германскиот модел „50+1“ и американските франшизи. Тоа ќе му овозможи на Реал нов капитал без губење на контролата, барем на хартија.

Фудбалот како корпорација: помеѓу капиталистичките пазари и светиот идентитет

Перез, кој веќе со години предупредува дека „моделот на ‘социоси’ повеќе не може да го следи ритамот на милијардерските клубови“, бара начин клубот да остане конкурентен во ерата на државни фондови од Саудиска Арабија, Катар и ОАЕ, но и американски фондови како „Сикст стрит“ (Sixth Street), кои веќе длабоко се интегрирани во европскиот спорт.

Реал во последните пет години веќе прифати повеќе форми на надворешен капитал. Во партнерство со „Сикст стрит“ и „Леџендс“ (Legends), клубот обезбеди околу 360 милиони евра за обновување на „Бернабеу“ и формира заедничка компанија, која управува со приходите од концерти, угостителство и настани. Тоа е во практика првиот чекор кон корпоративното реструктурирање, кое Перез сега сака да го институционализира.

Вредноста на Реал Мадрид се проценува на околу 10 милијарди евра, на ниво на најскапите американски НФЛ-франшизи, како Далас каубојс. Тоа е сума што ги фасцинира инвеститорите, но и го отвора прашањето што би купиле. Инвестирање во клуб што не смее да се контролира и каде што одлуките за тренери, трансфери или стратегија и понатаму ги носи одбор избран од членовите, е модел што тешко го задоволува Волстрит.

Флорентино Перез, највлијателниот човек во светскиот фудбал/Bloomberg

Меѓутоа, Перез смета на нов вид инвеститори, оние чија цел не е „да го поседуваат“ клубот, туку да го монетизираат неговиот глобален екосистем. „Бернабеу“ веќе не е само стадион туку и мултифункционален комплекс, кој годишно е локација за десетици концерти, конференции и комерцијални настани. Мадрид така влегува во лигата на забавни конгломерати како што е „Дизни“, каде што фудбалот е само една компонента на глобалниот бренд.

„Мораме да го заштитиме нашиот модел, но и нашата иднина“, порача Перез минатата година најавувајќи референдум меѓу членовите. „Само ако се отвориме, ќе останеме на врвот.“ Сепак, идејата дека надворешниот капитал ќе има и минимално влијание на симболот на најчистиот европски фудбал предизвикува нелагодност кај традиционалистите. За многу „социоси“, Реал не е инвестициско портфолио, туку културна институција и општествен идентитет на Мадрид.

Широк контекст: Суперлига, УЕФА и новиот глобален поредок

Потегот доаѓа во момент кога Перез, заедно со Јувентус и Барселона, повторно активно се залага за започнување на европската Суперлига, проект што ќе им овозможи на клубовите поголема автономија во приходите и ќе ја намали зависноста од УЕФА. Отворањето кон инвеститори е логично продолжение на таа стратегија, Реал Мадрид сака да биде корпорација што управува со фудбалот, а не клуб што го управува фудбалот.

Ако планот помине, Реал ќе стане првиот голем клуб во Европа што институционално го отвори капиталот за глобални инвеститори, нешто што германските клубови долго го одбиваа, а Барселона засега не го разгледува. За генерацијата на Перез, тоа би било завршување на проектот што започна уште во 2000-тите со претворањето на Реал во глобален производ.

Меѓутоа, истовремено тоа би означило крај на еден од последните романтични столбови на спортот, идејата дека навивачите може да бидат вистински сопственици на најуспешниот клуб во историјата. Што и да се случи, во Мадрид повеќе ништо нема да биде исто. Ако „социосите“ ја одобрат реформата, „Сантјаго Бернабеу“ повеќе нема да биде само дом на кралскиот клуб туку и пазарна платформа за институционални инвеститори, фондови и брендови што бараат свој удел во најмоќниот спортски бренд на планетата.

Перез, кој Реал го гледа како „последната голема неприватизирана корпорација во светот на спортот“, со тоа ќе го напише завршното поглавје на една ера, онаа во која навивачите беа сопственици, а клубот беше идеја.