Како ќе функционира забраната за социјални медиуми за деца под 16 години во Австралија?

Од 10 декември, според новиот закон, на младите тинејџери во Австралија ќе им биде забрането користење на платформите на социјалните медиуми како што се Фејсбук, Инстаграм и Тикток - една од најстрогите онлајн мерки во демократскиот свет.

Законот, усвоен од парламентот во 2024 година, има цел да ги заштити децата од токсични содржини на социјалните медиуми, како што се малтретирање, злоупотреба на деца и сексуално изнудување, како и самоубиства кај млади поврзани со онлајн злоупотреба.

Планот, кој инаку се подготвуваше со години, предизвика поделени мислења. Кај критичарите тој предизвика загриженост за приватноста и тие предупредуваат дека забраната може да биде неспроведлива. Оние, пак, што се за тоа велат дека станува збор за неопходен чекор за ограничување и евентуално намалување на штетата од онлајн просторот. Владите низ светот внимателно следат како ќе се одвива забраната.

Што подразбира забраната за социјални медиуми за лица под 16 години во Австралија?

Минималната возраст за корисници на повеќето платформи на социјални медиуми во Австралија моментално е 13 години. Според новиот закон, на децата под 16 години повеќе нема да им биде дозволено да имаат свои профили на социјалните медиуми. Децата од сите возрасти и понатаму ќе можат да пребаруваат низ содржината без да се најават со сопствен профил доколку платформата нуди таква можност, но нема да можат да објавуваат, да коментираат или да им испраќаат пораки на други корисници.

Платформите на социјалните медиуми мора да се придржуваат до законските одредби така што ќе спречат лицата под 16 години да креираат сметки или да ги избегнуваат ограничувањата. Тие исто така мора да ги деактивираат или отстранат постојните профили на малолетни лица, почнувајќи од 10 декември. Компаниите што го прекршуваат законот се соочуваат со казни до 49,5 милиони австралиски долари (32 милиони долари) за еднократно прекршување. Малолетните деца, како и нивните родители, нема да бидат казнувани за прекршување на правилата.

Кои платформи ќе бидат забранети?

Регулаторот за онлајн безбедност на Австралија, „Исејфти“ (eSafety), на 4 ноември објави дека девет платформи ќе бидат предмет на ограничувањата по основ на возраст, и тоа: Фејсбук, Инстаграм, Снепчет, Тикток, Х, Јутјуб, Редит, Кик и Тредс.

Тие платформи го исполнуваат клучниот услов дека нивната „единствена или значајна цел е да овозможат онлајн социјална интеракција“, соопшти „Исејфти“.

Кои платформи нема да бидат забранети?

Регулаторот информираше дека неколку онлајн платформи нема да бидат предмет на ограничувања. Тие се: Дискорд, Џитхаб, Лего плеј, Роблокс, Стим и Стимчет, Гугл класрум, Месинџер, Ватсап и Јутјуб кидс.

Сепак, законот ѝ дозволува на владата да го ажурира списокот на платформи вклучени во забраната како што се развиваат нивните услуги.

Зошто австралиската влада ја воведува оваа забрана?

Од 2021 година, по парламентарните истраги за безбедноста со социјалните медиуми и онлајн содржината, се зголемува притисокот од заедницата врз владата да дејствува. Овие истраги вклучуваа собирање сведоштва од жртви на онлајн злоупотреба и родители на деца што си го одзеле животот.

До одреден степен владата беше принудена да преземе мерки. Минатата година издавачот на весници „Њуз корп“ (News Corp.) започна кампања наречена „Нека бидат деца“, во која се бараше на лицата под 16 години да им се забрани да имаат сметки на социјалните медиуми - идеја поддржана од главната опозициска партија. За неколку месеци премиерот Ентони Албанезе го протурка законот низ парламентот, велејќи дека сака „децата да го имаат своето детство“. Децата, рече тој, треба да играат надвор, да пробуваат различни спортови, да откриваат музика и уметност или да се прскаат во базен.

 

Австралиската министерка за е-безбедност, Џули Инман Грант, вели дека децата не се дораснати за моќта на социјалните медиуми. „Надежта е дека можеме барем да ги заштитиме од некои од поштетните и измамнички содржини“, истакна таа во интервју годинава. „Со манипулативните алгоритми, темните шеми и зајачките дупки, тоа всушност не е фер борба.“

Исто така, постои широко распространета вознемиреност околу влијанието врз децата од долгото време минато пред екран и зависноста од содржините на социјалните медиуми.

Како платформите на социјалните медиуми ќе ја потврдат возраста на корисниците?

Платформите веројатно ќе распоредат неколку нивоа на проверки на возраста. Овие мерки генерално спаѓаат во три категории: проверка на возраста, процена на возраста и носење заклучок за возраста.

Потврдата на возраста вклучува обезбедување некаков вид документ како доказ за возраста, иако платформите не смеат да се потпираат исклучиво на идентификација издадена од владата. Процената на возраста користи биометриски податоци - анализирајќи ги лицето, гласот или други физички особини на корисникот што се менуваат како што старее лицето. Заклучокот за возраста го испитува онлајн однесувањето, како што се изборот на зборови, историјата на пребарувања или мрежите на пријателства, а со цел да се процени возраста на корисникот.

Сепак, многу од овие мерки остануваат несигурни. Одредувањето дали некое лице е над или под 16 години само врз основа на неговите физиолошки карактеристики е особено предизвикувачко, сметаат технолошките компании.

Како владата ќе ги спроведе правилата?

Дури ни владата не очекува дека забраната ќе биде непробојна. На крајот на краиштата, многу деца низ целиот свет успеваат да се снабдат со алкохол или тутун пред да им биде законски дозволено да го купат - а австралискиот закон е одраз на таа реалност. Законодавството вели дека операторите на социјалните медиуми мора да преземат „разумни чекори“ за да се усогласат, што значи дека компаниите веројатно нема да бидат казнети ако некои малолетни деца најдат начини да се протнат во тој сега веќе забранет свет.

Регулаторот за онлајн безбедност вели дека веројатно ќе бара од операторите на платформите да го детализираат бројот на сопственици на сметки од различни возрасти пред и по 10 декември. Исто така, може да побара од платформите да образложат кои технологии за проверка на возраста ги користат и дополнително да ја проверат нивната точност.

Владата повеќе е загрижена за системските пропусти или климавите процеси во рамките на компаниите за социјални медиуми отколку за тоа да ги држи сите малолетни деца подалеку од платформите. „Дури и ако не е совршено, премногу е важно за да не се обидеме“, рече министерката за комуникации Аника Велс.

Всушност, компаниите за социјални медиуми ќе имаат значителна дискреција во начинот на кој се придржуваат до прописите. Ним им е дадена моќ да утврдат прифатлива маргина на грешка при проценувањето на возраста на корисникот врз основа на корисничката база на платформата.

Каков е одговорот на забраната?

Претстојната забрана за социјални медиуми во Австралија предизвика поделби. Не е изненадувачки што главните платформи се спротивставуваат на неа. Тие се спротивставија и на начинот на кој законот беше брзо донесен од страна на парламентот кон крајот на 2024 година и сè уште тврдат дека забраната претставува значаен технолошки предизвик. Многу компании исто така велат дека веќе се посветени и се грижат за безбедноста на децата и дека со години имаат воспоставено мерки за тоа. Некои дури продолжуваат да имплементираат нови заштитни огради.

УНИЦЕФ, агенцијата на Обединетите нации за деца, предупреди дека забраната може да ги турне младите луѓе на поризични, нерегулирани места во интернет-просторот. Некои академици тврдат дека еден од недостатоците на забраната е тоа што не го ограничува производството на штетен материјал, ниту алгоритмите што ја насочуваат таквата содржина кон корисниците. Исто така, постојат критики дека забраната за млади тинејџери од социјалните медиуми отстранува клучно средство за емоционална поддршка и поврзување. Други велат дека законот им дава на родителите лажно чувство на безбедност, намалувајќи го нивниот поттик да ги едуцираат децата за онлајн опасностите.

 

Активистите, пак, што се залагаат за зачувување на приватноста се загрижени дека документите за идентификација и биометриските податоци што се користат за да се утврди возраста на корисникот би можеле да бидат компромитирани, монетизирани или експлоатирани. Во јуни истражувањето нарачано од владата покажа дека проверките на возраста „може да бидат приватни, робусни и ефикасни“ и дека нема значајни технолошки бариери за спроведување на законодавството.

Меѓу пошироката јавност постои значителна поддршка за овие законски одредби. Анкета на „Југов“ (YouGov), спроведена непосредно откако законот беше усвоен, покажа дека го поддржуваат 77 проценти од Австралијците.

Дали постојат вакви забрани на други места?

Општата забрана во Австралија е единствена, а владата ужива да го опишува својот закон како прв во светот. Иако неколку американски држави се обидоа да го ограничат пристапот на децата до социјалните медиуми (со различен степен на успех), многу од тие мерки прават исклучоци за децата што имаат родителска согласност.

Многу земји сега размислуваат за зголемување на минималната возраст за корисниците на социјалните медиуми или веќе работат на донесување слична легислатива. Нов Зеланд го следи примерот на Австралија и во мај предложи забрана за социјалните медиуми за лица под 16 години, а Данска обелодени планови за забрана за лица под 15 години да користат социјални медиуми. „Ослободивме чудовиште“, изјави данската премиерка Мете Фредериксен пред парламентот на 7 октомври, мислејќи на социјалните медиуми.

Што се става на коцка?

Новиот австралиски закон може да биде почеток на значајна културна промена за генерациите млади деца и тинејџери за кои социјалните медиуми долго време се клучни за нивниот идентитет, самоизразување и чувство на припадност. За други, забраната за социјалните медиуми може да значи олеснување од болката и страдањето што дигиталните платформи можат да ги донесат.

За технолошките гиганти како што се Мета, Јутјуб, Снепчет и Тикток, финансиското влијание може да биде значително. Според министерката за е-безбедност, околу 95 проценти од децата на возраст од 10 до 15 години во Австралија имаат профил барем на една социјална мрежа. Тоа значи дека операторите на платформи повеќе нема да можат да монетизираат од присуството на околу 2,5 милиони малолетни корисници.

Поголемата закана за корпорациите доаѓа од можен бран слични мерки во други земји. Доколку забраните за социјални медиуми за млади тинејџери станат широко распространети, технолошките компании зад социјалните платформи ќе изгубат клучна група корисници важни за континуирано ангажирање.

„Вистината е дека нашето законодавство го дава правецот во кој оди светот“, рече премиерот Албанезе во Обединетите нации во септември. Веќе е јасно дека некои влади го тестираат експериментот на Австралија. „Инспирирана сум од примерот на Австралија“, изјави претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен. „Ние во Европа ве следиме и ќе учиме од вас“. Сингапур исто така анализира можни ограничувања за социјалните медиуми според возраста и веќе разговараше за тоа прашање со австралиските власти.