.webp){kind=icon}
Македонската компанија „Алкалоид“ по повеќе параметри е меѓу најуспешните компании од фармацевтската индустрија во земјите од регионот Адрија (Словенија, Хрватска, Србија, БиХ и Македонија). Во новата анализа за фармацевтската индустрија, подготвена од аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“, се опфатени вкупно десет фармацевтски компании од регионот. „Алкалоид“ е меѓу петте најдобри по остварената продажба и по остварените маргини на ЕБИТДА и ЕБИТ во текот на минатата година.
Во анализата, која е објавена на „Блумберг Адрија инсајт“, освен перформансите на фармацевтскиот сектор во регионот Адрија, се разгледуваат макроекономските и микроекономските аспекти на индустријата, влијанието на недостигот од лекови и последиците од тековните геополитички тензии на еден од најважните пазари за компаниите од регионот Адрија - Русија.
„Во контекст на меѓународната трговија, Русија се појавува како критичен извозен пазар во регионот Адрија, заедно со ЕУ и соседните земји. Словенија се издвојува како фармацевтски лидер, со оглед на тоа што 28 проценти од нејзиниот извоз ги сочинуваат фармацевтските производи, кои се извезуваат главно во Швајцарија“, велат нашите аналитичари.
Тие укажуваат дека динамиката на пазарот на трудот открива дека вкупниот раст на платите во 2022 година го надмина оној на фармацевтската индустрија. Словенија е исклучок, со оглед на тоа што растот на платите во овој сектор го надмина националниот просек за 4,5 п.п.
„Растот на платите во Словенија е поттикнат од најголемите фармацевтски компании „Лек“ и „Крка“, кои вработуваат околу 1,2 проценти од работоспособното население во земјата, што им дава на вработените поголема моќ за преговарање“, се вели во анализата.
Во однос на таканаречената фармацевтска инфлација, се укажува дека вкупната инфлација во 2022 година ја надмина инфлацијата на фармацевтските производи во регионот Адрија.
„Ова несовпаѓање се должи на малото учество на фармацевтските производи во потрошувачката кошница, заедно со владините рестрикции на цените на лековите и конкурентните јавни набавки“, велат аналитичарите.
Тие констатираат дека трошоците за здравствена заштита во регионот Адрија како процент од БДП заостануваат зад оние во ЕУ27, првенствено поради пониските плати и ограничената приватна здравствена заштита.
„Сепак, граѓаните во регионот трошат повеќе од својот џеб поради послабиот квалитет на јавното здравство и долгите листи на чекање. Недостигот од лекови е постојан проблем, кој се влошува поради различни фактори, вклучувајќи ги и строгата регулатива за цените, зависноста од странските производители како Кина и Индија за активни фармацевтски состојки и неодамнешните нарушувања на глобалниот енергетски пазар“, велат аналитичарите.
Русија клучен пазар
Од нашиот аналитички тим потенцираат дека Русија останува клучен пазар за фармацевтските компании од регионот Адрија.
„Во 2022 година логистичките предизвици, како што се забраните за патувања и тешкотиите со превозот, ги принудија производителите да ги приспособат синџирите на снабдување, што доведе до зголемување на цените во некои случаи. Еден од најзначајните фактори што влијаат на компаниите од регионот Адрија е Националната стратегија на Русија од 2030 година, која има цел да се намали зависноста од увоз“, се укажува во анализата.
Аналитичарите истакнуваат дека „Крка“, која е истакнат играч во регионот, ќе има корист од стратегијата поради тоа што има свои производствени погони во Русија, што помага да се ублажат ризиците што ги носи размената на валутите.
„Сепак, опстојува загриженоста за готовинскиот тек за 20 проценти од увезените суровини и готови производи, за одржувањето основни средства и исплати на дивиденди, кои се врзани за еврото. Потпирањето на рубљата ја изложува „Крка“ на нестабилноста на валутата, додека финансиските деривати за заштита од валутните ризици се или непостојни или скапи“, велат аналитичарите.
Тие додаваат дека другите компании од регионот Адрија, како што се ЈГЛ, „Блупо“, „Босналијек“ и „Алкалоид“, исто така работат на пазарите во Источна Европа.
„Сепак, тие се соочуваат со поголеми девизни притисоци, со оглед на тоа што нивните производствени погони се наоѓаат надвор од Русија. Дополнително, тие се соочуваат со предизвици поврзани со напорите на руската влада за локализација“, велат аналитичарите.
Од нашиот тим укажуваат дека фармацевтскиот пазар во Русија забележа раст во 2022 година, поттикнат од фактори како што се зголемената продажба во аптеките, побарувачката поврзана со ковид-19, инфлацијата и повисоката инциденца на грип и респираторни инфекции. Тие додаваат дека споредбата открива дека компаниите како „Хоспира“ (подружница на „Фајзер“), „Босналијек“ и ЈГЛ доживеале раст на продажбата од различни причини.
„Растот на продажбата на ’Хоспира’ беше поттикнат од критичните компоненти што се користат во вакцините против ковид-19, додека ’Босналијек’ и ЈГЛ постигнаа извонредни резултати и во однос на продажбата и во однос на маржите поради нивната руска изложеност, што беше потврдено со забележителниот раст на продажбата на пазарите во Источна Европа“, се наведува во анализата.
Во неа се додава дека „Крка“ и „Плива“ се компании со најдобри резултати меѓу производителите на генерички производи во однос на маржите и кај повратот на капиталот.
Високи нивоа на резерви
Нашите аналитичари потенцираат дека фармацевтските компании во регионот Адрија одржуваат значително високи нивоа на резерви, во просек 258 дена, што го наметнува прашањето за нивната ефикасност во управувањето со резервите. Според нив, за оваа практика придонесуваат неколку фактори.
„Комплексниот синџир на снабдување вклучува долго време на испорака поради меѓународните процеси на увоз-извоз. Меѓу фармацевтските производи често има расипливи производи со кратки датуми на истекување, што доведува до значителни отписи. Дополнително, истражувањето и развојот бараат суровини, а сезонската и ниската стапка на промет кај некои производи придонесуваат за предизвиците со резервите“, велат аналитичарите.
Тие додаваат дека, и покрај тоа, високите бруто-маржи во фармацевтскиот сектор им овозможуваат на компаниите да се справат со овие предизвици, што резултира со задоволителни нето нивоа на обртен капитал во однос на продажбата.
„Инвестициите во регионот се во пораст, при што компаниите се обидуваат да ја намалат зависноста од странски доставувачи, особено од Кина и Индија, со проширување на нивниот производствен капацитет, особено во производството на активни фармацевтски состојки (АПИ). Имено, „Крка“ и „Хоспира“ инвестираат во нови постројки за АПИ, додека други континуирано ги зголемуваат и производствените капацитети и магацинските и логистичките капацитети“, се истакнува во анализата.
Во однос на апсолутните бројки за инвестициите, „Лек“ води со капитални трошоци од 154 милиони евра во 2022 година. Клучните проекти вклучуваат изградба на асептичен производствен капацитет во Љубљана и формирање центар за развој на биолошки лекови во Менгш.
„Гледајќи напред, се очекува стареењето на населението во Европа да предизвика зголемени трошоци за здравствена заштита и побарувачка за фармацевтски производи. Краткорочните показатели укажуваат на зголемени капитални расходи и инвестиции во регионот Адрија“, велат аналитичарите.
Според нив, трендот на ниршоринг (од англиски: nearshoring) би можел потенцијално да отклучи дополнителни можности за инвестирање во нашиот регион.
„Дополнително, релативно побавниот раст на платите во фармацевтскиот сектор во споредба со целокупната економија дава дополнителен поттик за фармацевтските компании“, сметаат нашите аналитичари.
Тие додаваат дека главни предизвици остануваат очекуваната депрецијација на рубљата во однос на еврото поради руската изложеност и поврзаните неизвесности, како и зголемената конкуренција на пазарот на генерички производи.
