Банките во регионот Адрија за шест месеци оваа година ја зголемиле нето-добивката за над две милијарди евра во однос на истиот период лани, покажува најновата анализа на аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“.
„Добивката на банките годинава нагло расте, а тоа не е случај само во регионот Адрија туку во целиот свет. Нето-добивката на банките во регионот Адрија просечно се зголеми за 82 отсто на годишно ниво во првата половина на 2023 година, при што растот на ниво на земја се движи од 35 отсто во Македонија до 145 отсто во Словенија“, се наведува во анализата.
Анализата во целост можете да ја прочитате овде.
Двигател на овој раст е зголемувањето на нето-приходите од камати. Кај нив на годишно ниво има пораст што се движи од 32 отсто во Босна и Херцеговина до 104 отсто во Словенија.
„Ова е школски пример за тоа како промените во монетарната политика влијаат на профитот на банките. Централните банки ги зголемија референтните каматни стапки, а комерцијалните банки потоа ги распределија вишокот пари во орочените депозити кај централните банки, кои сега носат повисоки приноси“, вели главниот аналитичар на „Блумберг Адрија“, Андреј Кнез. Вишокот ликвидност не е ништо ново, според него, но во изминатите десет години не донесе таков профит. Во земјава тој изнесува близу 12 отсто од БДП.
Добивките в година ќе растат, но поскромно
Добивката во првиот дел од годината не е резултат само на вишокот ликвидност. Анализата на „Блумберг Адрија“ покажува дека банките заработиле и од растот на каматните стапки на постојните кредити со променлива каматна стапка врз основа на ставките во договорите, но и од сопствените инвестиции, бидејќи достасаните обврзници беа заменети со нови, кои носат повисока каматна стапка. Дополнително, растеше и кредитирањето.
Нашиот аналитички тим за следната година прогнозира дека нето-приходите од камати ќе бидат само малку над нивото од оваа година или во некои случаи пониски од 2023 година. Тоа значи дека каматата на кредитите ќе продолжи да расте во 2024 година, но поважен ќе биде растот на каматите на депозитите, кој ќе се одвива синхронизирано.
Нашите аналитичари предупредуваат и дека во наредниот период може да има мало влошување на квалитетот на средствата на банките. Растот на учеството на тешко наплатливите и ненаплатливите кредити ќе дојде во услови на економски раст ограничен со строга монетарна политика. Со други зборови, приспособувањето кон новата реалност ќе значи забавен раст на кредитирањето, со нови кредити со повисоки каматни стапки, а тоа најчесто доведува до зголемување на тешкотиите при отплата на кредитите.
„Резервациите во случај на ризик исто така ќе бидат тема за 2024 година, бидејќи квалитетот на кредитното портфолио се влошува. Накратко, додека банките заработуваа многу повеќе во 2023 година во споредба со претходната година, во 2024 година ќе заработат приближно исто колку што заработуваат во 2023 година“, се наведува во анализата.
Растат нето-приходите од камати
Според очекувањата, периодот на високи каматни стапки исто така ќе продолжи одредено време, банките од таа страна сè уште имаат добри изгледи за висока заработка.
Банките веќе почнаа да им нудат на клиентите повисоки каматни стапки на орочените депозити, но обемот на кредитирање на новите бизниси сè уште е доста низок и влијанието врз нето-приходите од камати низ системот сега е доста ограничено.
„Сметаме дека само значителното поместување на депозитите на клиентите од депозити по видување во депозити со орочување би довело до поголемо намалување на нето-приходите од камати. Но за тоа сè уште нема мотивација меѓу банките поради нивната силна ликвидносна позиција“, велат нашите аналитичари и додаваат дека како што постепено ќе се намалува вишокот ликвидност, поттикнато од повторното нормализирање на монетарните услови на централните банки, така банките ќе мора да поттикнуваат задржувањето на депозитите на подолг рок, што ќе влијае на нивните добивки.
Растат приносите за акционерите
Подолго време карактеристика за регионот се слабите приноси за акционерите, меѓутоа локалните банки сега постигнуваат повеќе од атрактивни приноси на капиталот, кои се движат од 15,9 отсто во Босна и Херцеговина до 19,7 отсто во Србија. Тоа е годишен раст од 3 до 9 п.п.
Зголемувањето на повратот на капиталот е исто така многу блиску до она на банките од земјите од Источна Европа што котираат на берзите. Кај нив растот изнесува речиси 7 п.п. во просек. Тоа значи дека иако тие им нудат повисоки приноси на нивните акционери во споредба со оние од регионот Адрија, сепак разликата се намалува.
