.webp){kind=icon}
Личната потрошувачка ќе го задржи нагорниот тренд, водејќи го растот на БДП во 2024 и 2025 година, што е во линија со закрепнувањето на извозот и подобрувањето на надворешната побарувачка, посочуваат од аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“ во новата анализа на макроекономските показатели на земјите во регионот објавена на „Блумберг Адрија инсајт“.
„Генерално, земјите од регионот Адрија покажаа отпорност за време на тековниот глобален рецесиски бран. И покрај тоа што надворешната побарувачка претставуваше пречка за поживописен раст, цврстите домашни фактори доминираа и го задржаа регионот на патеката на раст“, велат аналитичарите.
Тие додаваат дека покрај солидната домашна побарувачка, инвестициите имаат позитивен придонес, што се должи на солидните инфраструктурни проекти во регионот и растот на градежната активност.
„Приливот на средства од ЕУ ќе го поддржи растот понатаму, при што дел од регионот што не е дел од ЕУ ќе добие дополнителни средства преку новиот план за раст за Западен Балкан (шест милијарди евра во периодот 2024-2027 година) - средства чија распределба и реализација на ниво на земја ќе бидат предмет на дополнителни одобренија“, укажуваат аналитичарите.
Тие очекуваат фискалните политики да ја забават нивната експанзивна позиција како што поминуваат изборите во 2024 година, особено бидејќи веќе се применети значителни зголемувања на платите и пензиите во јавниот сектор. Според нив, одредено олеснување за јавните финансии ќе дојде од намалувањето на приносите на обврзниците бидејќи се очекува намалување на каматните стапки во следните периоди.
„Очекуваме инфлацијата да се стабилизира на малку пониски стапки во 2024 и 2025 година. Фокусот ќе биде ставен на домашната побарувачка поврзана со подобрувањата на пазарот на трудот, бидејќи надворешните притисоци исчезнуваат. Намалување на стапките на монетарната политика е веројатно од средината на 2024 година натаму“, велат аналитичарите.
Евтината работна сила адут на Македонија
Од аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“ очекуваат раст на БДП во Македонија од 2,4 проценти во 2024 година.
„Во 2024 година очекуваме позитивен придонес од закрепнувањето кај главните трговски партнери, особено Германија, која доминира на извозниот пазар. Тоа ќе го поттикне извозот, но побрзите стапки на раст ќе дојдат на среден рок, бидејќи СДИ ќе закрепнат и ќе се забрзаат (особено затоа што земјата нуди најевтина работна сила во регионот Адрија и сè уште бележи двоцифрена стапка на невработеност)“, велат аналитичарите.
Според нив, пазарот на трудот може да претрпи одливи имајќи предвид дека слободниот проток на работна сила е договорен во рамките на иницијативата Отворен Балкан, што ќе ја намали невработеноста, но може и да ја изгребе вкупната вработеност во областа на високата побарувачка на работна сила.
„Претстојните избори може да бидат пречка ако формирањето на владата се пролонгира, а политичките ризици се зголемат. На попозитивна нота, очекуваме во Македонија дополнително да се зголеми потрошувачката, бидејќи платите силно растат“, велат аналитичарите.
Тие сметаат дека новиот план за раст на Западен Балкан ќе ги забрза реформите и ќе овозможи дополнително финансирање, зголемувајќи ги севкупните инвестиции и атрактивноста на пазарот.
„Во 2025 година очекуваме економскиот раст да се забрза до три проценти, со зголемување на инвестициите и подобрување на извозниот профил“, велат аналитичарите.
Раст на БДП од 2,1 проценти во Словенија
Нашите аналитичари очекуваат во Словенија растот на БДП да достигне 2,1 проценти на годишно ниво во 2024 година.
„Потрошувачката на домаќинствата ќе го задржи својот силен придонес, што е обезбедено со зголемување на платите и подобрување на расположението на потрошувачите. Поттикот на растот ќе дојде од подобрувањето на надворешната побарувачка“, сметаат аналитичарите.
Тие додаваат дека веќе се забележуваат првите сигнали во забрзувањето на индустриското производство (12,2 проценти на годишно ниво во јануари 2024 година, по падот од 4,7 проценти на годишно ниво во текот на фискалната 2023 година).
„Ова ќе биде донекаде избалансирано со подобрување на увозната страна поради подобрата побарувачка на индустријата. Очекуваме ефектите од инвестициите поттикнати од закрепнувањето од поплавите во 2023 година делумно да исчезнат“, велат аналитичарите.
Од друга страна, тие очекуваат приватните инвестиции да се намалат бидејќи задолженоста на секторот на нефинансиските корпорации ќе го достигне дното дури на крајот на 2024 година, кога каматните стапки ќе почнат да се намалуваат.
„Очекуваме БДП од два процента на годишно ниво во 2025 година. И покрај тоа што гледаме дополнително подобрување на надворешната побарувачка, Словенија функционира блиску до работ на сегашните расположливи ресурси, а најголемиот дел од работната сила веќе доаѓа од странство“, велат аналитичарите.
Тие додаваат дека во 2023 година во земјата имало околу 130.000 странски работници (околу 14 проценти наспроти 7 проценти во 2013 година) и очекуваат тој тренд да се продлабочува поради стареењето на населението.
Инвестициите и надворешната трговија ќе поттикнат раст во Хрватска
Според нашите аналитичари, хрватскиот БДП ќе има раст од 2,8 проценти на годишно ниво во 2024 година.
„Имајќи предвид дека растот во 2023 година беше поттикнат од потрошувачката на домаќинствата, очекуваме дека растот во 2024 година ќе биде во поголема мера поттикнат од добриот инвестициски профил и закрепнувањето на надворешната трговија“, велат аналитичарите.
Тие посочуваат дека високофреквентните податоци покажуваат мал раст на извозот во јануари 2023 година, по девет последователни месеци на опаѓање, сигнализирајќи дека Хрватска можеби веќе е на точката на дното на извозот, особено затоа што трендот на увозот исто така се подобрува (иако сè уште во негативна област).
„Инвестициите ќе продолжат да бидат поддржувани од фондовите на ЕУ и сè уште растечкиот градежен сектор. Туристичката сезона ќе биде предизвикана да ја надмине 2023 година во однос на реалниот број туристи, но гледаме позитивен придонес со оглед на тоа што ублажувањето на инфлацијата воопшто ќе го подобри расположението за трошење, што го гледаме како фактор за подобрување на извозот на услуги во 2024 година“, велат аналитичарите.
За 2025 година тие очекуваат раст од 2,3 проценти на годишно ниво, главно предводен од нешто побрзата надворешна побарувачка и инвестициите, додека домашната потрошувачка одржува нешто послаб чекор, во услови на висока основа и смирувачки раст на платите.
Србија со највисок раст во регионот
Од аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“ очекуваат растот во Србија да забрза до три проценти на годишно ниво во 2024 година.
„Очекуваме домашната потрошувачка да закрепне по нејзиниот мал придонес во 2023 година, бидејќи реалните плати растат, а забавувањето на инфлацијата го подобрува расположението за потрошувачка“, велат аналитичарите.
Тие сметаат дека инвестициите во инфраструктурата ќе добијат поголема брзина со започнувањето на изградбата на објектите за „Експо 2027“, а планот за раст за Западен Балкан ќе има дополнителен придонес.
„Тоа ќе ги зголеми инвестициите во инфраструктурата, компензирајќи ја рамната перспектива што ја гледаме во градежништвото (поради високата основа од претходните периоди). Производството ќе има корист од континуираните СДИ и од сè уште достапната и ценовно конкурентна работна сила“, посочуваат аналитичарите.
Според нив, позитивен придонес ќе има од подобрата извозна перспектива, бидејќи се очекува ЕУ да го врати својот економски раст во 2024 година што ќе го подобри извозниот профил.
„Очекуваме економијата да има раст од 3,5 проценти на годишно ниво во 2025 година. Надворешната побарувачка треба да ја преземе главната улога и да го поттикне извозот, особено затоа што СДИ од претходните периоди даваат резултати, а приватните инвестиции добиваат основа поради пониските каматни стапки“, велат аналитичарите.
Тие додаваат дека приватната потрошувачка и инвестициите во инфраструктурата ќе останат солидни, но очекуваат нешто послаб придонес во 2025 година.
„Има некои позитивни ризици што доаѓаат од инвестициите во инфраструктурата, во случај огромните проекти да се реализираат побрзо отколку што очекуваме сега“, велат аналитичарите.
Пристапните преговори со ЕУ позитивно ќе влијаат врз растот во БиХ
Аналитичарите очекуваат БДП во Босна и Херцеговина да се зголеми за 2,8 проценти на годишно ниво во 2024 година.
„Пониската база во Босна и Херцеговина овозможува пошироко влијание на реформите и на приливот на средства од ЕУ, особено кога пристапните преговори се приближуваат. Тоа ќе привлече повеќе инвестиции (особено со оглед на тоа што има достапна работна сила) и ќе ги забрза реформите, а ефектите дополнително ќе се развијат во годините што доаѓаат“, велат аналитичарите.
Тие укажуваат дека веќе има нагорни поместувања кај СДИ, при што приливите од периодот од првиот до третиот квартал од минатата година веќе се на ниво на фискалната 2022 година.
„Подобриот потенцијал за трошење, бидејќи платите се зголемуваат во реални услови, ќе обезбеди позитивен придонес во вкупниот раст. Закрепнувањето на извозот ќе биде главниот придонесувач, бидејќи земјата е значително под влијание на рамната економска активност во ЕУ (извозот во земјите на ЕУ се намали за околу осум проценти во 2023 година) и гледаме отскокнување со закрепнувањето на надворешната побарувачка“, велат аналитичарите.
Тие сметаат дека овие трендови ќе продолжат во 2025 година, со раст на БДП од три проценти на годишно ниво. Аналитичарите велат дека инвестициите ќе продолжат да придонесуваат поттикнати од инфраструктурните и странските инвестиции, а извозот ќе следува со засилувањето на надворешната побарувачка.
