.webp){kind=icon}
Ви требаат причини да се чувствувате песимистички во врска со акциите? Ги има насекаде. Инфлација, агресивна монетарна политика на Федералните резерви, бескрајни политички караници, вртоглаво високи процени, можна рецесија, разнишани регионални банки, а тоа е само почеток. Потоа, тука е случајот со биковите, кој, повеќе или помалку, се заснова на едно: нова технологија што е позната главно по ширењето страв од масовна невработеност и, можеби, покорување на човештвото.
Погодете на која страна се инвеститорите.
До сериозен скок на американските технолошки акции дојде благодарение речиси исклучиво на страста на инвеститорите за вештачка интелигенција. Повеќе од четири билиони долари (227 милијарди денари) се додадени на вредноста на компаниите во индексот Nasdaq 100 од почетокот на годината, а особено брзо е евоцирањето на богатството, дури и според стандардите на лудилото од времето на пандемијата. Nasdaq досега во 2023 година порасна за околу 31 отсто, а технолошките акции исто така помогнаа најширокиот S&P 500 да се зголеми за околу 11 отсто. Средствата фокусирани на технологијата привлекоа рекордни 8,5 милијарди долари (482 милијарди денари) од инвеститорите во текот на последната недела од мај, според податоците на „ЕПФР глобал“ (EPFR Global), кои ги собрале стратезите од Банката на Америка.
Стравот од пропуштање е класично надувување балон - видете ја кризата со балонот на дот-ком (dot-com), акциите на мемињата и криптовалутите - а многу нешта се вртат и околу вештачката интелигенција. Но оваа вознемиреност има и потемна страна. „Не станува збор само за FOMO (страв од пропуштање шанса) - мојот впечаток е дека станува збор за FOBR (страв од замена)“, вели Винсент Делуард, директор за глобална макростратегија во компанијата „Стоунексес фајненшл“ (StoneXs Financial). „Во суштина, ние мислиме: ’О, боже мој, вештачката интелигенција ќе го преземе светот, мојата работа. А единствениот начин на кој можам да се заштитам од неа е да поседувам проклети ботови’. Значи, купувате ’Енвидија’ (Nvidia), купувате ’Мајкрософт’ (Microsoft)“.
Брзината со која наративот на вештачката интелигенција го трансформираше претходно мрачното расположение на инвеститорите беше прекрасна, како и самиот скок. „Многу важни недели за вештачката интелигенција“ се одржаа на крајот на мај, вели Лорен Гудвин, економистка и портфолио-менаџерка во „Њујорк лајф инвестментс“ (New York Life Investments). Тогаш „Енвидија“ прогнозираше продажба што ги надмина процените на аналитичарите поради побарувачката за нејзините процесори со вештачка интелигенција, зголемувајќи ја нејзината пазарна вредност до близу 1 билион долари (56 билиони денари), што е редок подвиг. Извршниот директор на производителот на чипови предвиде огромна ревизија на центрите за податоци низ светот за да се приспособат на примената на генеративната вештачка интелигенција, која ги вклучува ЧетГПТ и други алатки што создаваат нова содржина, како текст или слики, врз основа на прашања.
Самиот пазар на генеративна вештачка интелигенција може да се прошири за повеќе од 40 отсто, до 1,3 трилион долари (73,3 трилиони денари), до 2032 година, според „Блумберг интелиџенс“. „Секогаш го има овој елемент на пазарот со милијарди интересни идеи, но покажете ми пари, покажете ми како ќе влијае тоа или ќе го наруши текот на работата, деловните процеси“, вели Гудвин. „А луѓето сега можат да ги видат последиците“.
Порастот на акциите во врска со вештачката интелигенција збришува сè друго на пазарот, а компаниите чие богатство е потесно поврзано со реалната економија имаат релативно слаб ефект. Акциите со поволни вредности, како и малите и средните претпријатија, забележаа помали добивки во 2023 година, што сигнализираше долготрајна претпазливост во поглед на повисоките каматни стапки и забавениот економски раст. Верзијата на индексот S&P, која ги мери акциите еднакво, наместо да биде оптоварена од технолошките акции што инвеститорите најмногу ги ценат, е малку подобра од онаа рамната во 2023 година. Исто таков е и Dow Jones Industrial Average, кој се обидува да биде репрезентативен дел од корпоративна Америка со „блучиповите“ (финансиски здрава компанија со која јавно се тргува). Вообичаените придобивки од индексот S&P 500 оваа година во суштина би исчезнала без само неколку имиња, вклучувајќи ги и компаниите „Енвидија“ и „Мајкрософт“, кои интегрираат вештачка интелигенција во своите производи.
Навалицата ги движи процените до нивоа што во минатото им предизвикуваа голема болка на инвеститорите. Акциите на „Енвидија“ чинат 185 пати повеќе од нејзината добивка по акција во изминатите четири квартали, во споредба со типичниот сооднос од 19 за компанијата S&P 500. Продажбата на компанијата е 37 пати поголема од неодамнешната годишна продажба.
Кај нормалните компании, соодносот цена-продажба од три би можело да биде доволен за да ги натера аналитичарите да размислат. „Ако се сеќавате, во почетокот на 2000-тите, инвеститорите брзаа кон технологијата затоа што го игнорираа фактот дека технологијата се тргува со 60 пати поголема вредност од претходно направената процена“, вели Сем Стовал, главен инвестициски стратег во финансискиот истражувачки центар ЦФРА (CFRA). „На големо разочарување на оние што го сторија тоа, беше потребно да чекаат пет години за Nasdaq да стане рентабилен. Се разбира, интернет-технологијата продолжи да го менува светот по кризата со дот-ком - едноставно тоа не беше секогаш лесен начин да се заработат пари.
Застанете за миг и размислете за тоа колку малите инвеститори или кој било друг навистина ја разбираат вештачката интелигенција и како ќе се применува таа во реалниот свет. Ботовите на вештачката интелигенција можат да водат морничави разговори како оние на луѓето, но одговорите што ги даваат сѐ уште се познати по грешките и „халуцинациите“ на измислените информации. „Лошите резултати не можат да се искористат добро за важни цели“, вели Арт Хоган, главен пазарен стратег во „Б. Рилеј велт менаџмент“ (B. Riley Wealth Management). „Значи, колку што ќе биде возбудливо ова, толку може да потрае подолго одошто се очекуваше“.
Биковите уживаат во зрелоста на компаниите што се на чело на годинашниот технолошки бум, вклучувајќи ги и компаниите „Епл“, „Амазон“ и „Мета“. Тие не се бескорисни еднорози што го исцртуваа пејзажот на соништата за време на минатите епизоди на финансиски балони - тие се аристократија на американската трговија. На крајот на 1990-тите, компаниите беа вреднувани врз основа на показатели како очното јаболко и кликовите, „кои едноставно немаа економска смисла“, вели Крис Харви, шеф на стратегија за капитал во компанијата „Велс Фарго“ (Wells Fargo & Co.). „Но, кога ќе ги погледнеме компаниите, меѓу кои некои се технолошки лидери во секторот за вештачка интелигенција, тие имаат добри биланси“.
Другата разлика е потрошувачката моќ на луѓето што можат да се сметаат за купувачи полудени по вештачка интелигенција: благајниците на корпоративна Америка. Готовината во билансите на компаниите се зголеми за време на пандемијата и останува на високо ниво. Готовината и еквивалентите за сите компании во S&P 500 достигнаа 574 долари (32.000 денари) по акција во првиот квартал, според податоците што ги собра „Блумберг“. Иако тоа е помалку во однос на врвот од 659 долари (37.000 денари) на крајот на 2021 година, сепак е околу 30 отсто над нивото од четвртиот квартал од 2019 година, непосредно пред пандемијата. Некои гледаат дека дел од тој куп пари оди за проекти за вештачка интелигенција.
Капиталните трошоци за вештачка интелигенција веројатно ќе ги надминат оние на традиционалната технолошка индустрија. Џенифер Чанг, портфолио-менаџерка во „ Шафер Кален капитал менаџмент“ (Schafer Cullen Capital Management Inc.), вели дека здравствените и фармацевтските компании зборуваат за користење на технологијата за да се намалат временските рокови за истражување. Но, нема сите компании да имаат иста корист од генеративната вештачка интелигенција, бидејќи многу од нив не се подготвени да ги направат потребните големи промени“, вели Ендрју Мекафи, истражувачки научник од Технолошкиот институт во Масачусетс и коосновач на компанијата за вештачка интелигенција „Воркхеликс“ (Workhelix). „Кога ќе ги погледнете трошоците на американските компании за дигитална технологија, тие постојано растат - нашата жед за дигитални работи е ненаситна“, вели тој. „Но технологијата не е конкурентен нивелатор. Разликите во ефектите меѓу компаниите, од еден сектор до друг, стануваат сѐ поголеми наместо помали“.
И додека компаниите се обидуваат да се изборат со бумот, инвеститорите треба да очекуваат дека ќе мораат да се изборат со многуте претерувања што изгледаат како вештачка интелигенција. „Сме го виделе ова и порано - нешто се размрдува, компаниите почнуваат да ги менуваат своите имиња за да можат да вметнат ’AI’ директно во името, вештачката интелигенција се споменува на конференциските повици, на веб-страниците на компаниите и во јавните соопштенија“, вели Кам Харви, професор по финансии на универзитетот „Дјук“ и партнер во компанијата „Рисрч афилиетс“ (Research Affiliates). „Ова може да порасне многу брзо и да се спушти многу брзо. Тоа не е само приказна. Земете ја предвид историјата на нештата што се разгоруваат, токму тоа се случува“.
- Со Карли Вана и Лу Ванг
Преведе: Сузана Митревска
