Кина се труди да го стигне Илон Маск во вселената

Кинеските компании во различни области, од електрични автомобили до цивилни беспилотни летала и соларни панели, брзо станаа светски лидери во индустриите со напредни технологии, кои се клучни за кинеските власти. Меѓутоа, постои една област во која нацијата не е успешна. Повеќе од една деценија откако претседателот Шји Џјинпинг воведе реформи за да ги поттикне кинеските вселенски стартапи, тамошните производители на ракети и сателити не се ни блиску до тоа да ѝ парираат на водечката компанија во светот, „Спејс екс“(SpaceX).

Компанијата на Илон Маск управува со повеќе од 6.000 сателити „Старлинк“ (Starlink), обезбедувајќи широкопојасен интернет-пристап од Аргентина до Зимбабве, додека кинеските компании само неколку десетици сателити. „Спејс екс“ е пионер во повторната употреба на ракетни делови, што ѝ овозможува на компанијата да ги намали трошоците, а сега ја тестира многу поголемата ракета за повеќекратна употреба „Старшип“ (Starship). Кинеските компании се потпираат на ракети за еднократна употреба со постара технологија.

Клиенти од целиот свет ѝ плаќаат на компанијата на Маск да го пренесува нивниот товар во вселената со ракети, додека кинеските ракети главно носат домашен товар. Тогаш не е изненадување што „Спејс екс“ имаше околу сто лансирања минатата година, осум пати повеќе од сите кинески стартапи во приватниот сектор заедно. Годинава јазот е уште поголем, имајќи предвид дека имало помалку од 10 лансирања ракети произведени од кинески стартапи, а повеќе од 90 лансирања ракети од серијата „Фалкон“ (Falcon) на Маск. (Вклучувајќи ги и ракетите од државните компании, Кина изврши околу 50 лансирања до септември.)

 

SpaceX

„Нивните ракети сега летаат рутински и вршат комерцијални мисии, додека Кина сè уште не ја совладала оваа технологија“, вели Хуо Лианг, извршен директор на компанијата „Дип блу аероспејс“ (Deep Blue Aerospace), стартап што развива ракети со засилувачи, т.н. бустери, кои можат да се користат за повеќе лансирања.

Кина е решена да го промени својот статус на аутсајдер. Додека на кинеските компании им оди добро во споредба со слични компании во Европа, Индија или Јапонија, Шји не сака да биде споредуван со играчи од втората или третата лига. Како што истакна на 23 септември на состанокот со научниците за областа вселена во Пекинг, неговата цел е да создаде вселенска сила од Кина.

Властите сега обезбедуваат поголема помош за вселенскиот сектор. Тоа вклучува помош во развојот на ракети за повеќекратна употреба, како што прави новиот центар во Пекинг за трансфер на технологии на компаниите. Во септември стартапите „Дип блу“ и „Лендспејс технолоџи“ (LandSpace Technology) ги спроведоа своите најамбициозни тестови за вертикално полетување и слетување досега, предуслов за летови со ракети за повеќекратна употреба, а неколку стартапи и државни компании планираат мисии во 2025 и 2026 година.

Кинеските производители на сателити исто така го зголемуваат производството, а компаниите ги прошируваат своите комуникациски мрежи во орбитата. Кинеска ракета лансира 18 нови сателити „Спејссеил“ (Spacesail) во орбитата во август, првата серија во воспоставувањето на долгоочекуваната  сателитска констелација  во ниската орбита на Земјата (LEO) за да му се спротивстави на „Старлинк“. „Џииспејс“ (Geespace), разгранок на кинескиот автомобилски конгломерат „Жиџијанг Џили“ (Zhejiang Geely Holding Group), лансира десет сателити во ниската орбита на Земјата во септември. Тоа е второ лансирање по ред што компанијата го реализира годинава. „Џили“ сега има 30 сателити, а планира да има констелација од 72 сателити до крајот на 2025 година.

Властите исто така сакаат да ги поддржат лансирањата и со нов центар финансиран од државата што ќе биде посветен на комерцијалниот сектор. Комплексот во островската провинција Хајнан може да прими десет вида ракети и да изврши повеќе од 30 лансирања годишно. Државните медиуми јавуваат дека првиот лет на ракета на приватна компанија е планиран за 2025 година.

Досега властите го користеа Хајнан за државни компании поврзани со војската, принудувајќи ги стартапите да се задоволат со објекти на оддалечени острови или пловечки лансирни рампи во морето. „Кина е во значителна неповолна положба кога станува збор за лансирните рампи во споредба со САД“, рече Џианвеи Ли од фирмата за ризичен капитал „Женџенг капитал“ (Zhencheng Capital), која инвестираше во „Дип блу“.

Depositphotos

Во близината се наоѓа Центарот за суперкомпјутерски технологии во областа на вселената во Венчанг, кој беше завршен минатата година и чинеше 1,2 милијарда јуани (169 милиони долари) за изградба. Како единствен таков комплекс во Кина за високонапредни компјутерски технологии насочени кон вселенската индустрија, центарот има 36 компјутери опремени со графички процесорски единици A100 на „Енвидија“ (Nvidia Corp), кои беа купени пред Вашингтон да го забрани извозот на такви напредни чипови во Кина во 2022 година.

„Постои дискусија дека владата не направила доволно за да ја поддржи индустријата“, вели Р. Линколн Хајнс, доцент во училиштето за меѓународни односи „Сем Нан“ при Технолошкиот институт во Џорџија.

Новиот комплекс во Хајнан покажува дека има „поместување на високо ниво кон поголема поддршка за земјата да развие успешна комерцијална вселенска индустрија“.

Прашањето е и колку голема улога ќе биде подготвен Шји да му остави на приватниот сектор. Кинеските стартапи уживаа многу помала владина поддршка од компанијата на Маск, која доби повеќе од 18 милијарди долари во текот на две децении во договори со НАСА, Пентагон и други федерални клиенти. Наместо тоа, владата на Шји главно им дава пари на државни претпријатија поврзани со Народноослободителната војска на Кина.

Бидејќи поставувањето констелации во ниската Земјина орбита е приоритет, владата најверојатно нема да им ја довери задачата на стартапи, вели Алана Кроликовски, доцентка по политички науки на Универзитетот за наука и технологија во Мисури. „Кинескиот одговор на ‘Старлинк’ не претставува традиционален комерцијален проект, туку клучен дел од националната инфраструктура“, вели таа. „Неговата изградба не е доведена во прашање“.

Дури и ако државните претпријатија го преземат водството во таков стратегиски важен вселенски проект, стартапите ќе играат поголема улога во годините што доаѓаат, вели Клејтон Своуп, виш соработник во Центарот за стратегиски и меѓународни студии во Вашингтон.

„Кина, временски гледано, значително заостанува“, вели тој. Сепак, тоа значи дека Пекинг може да го следи патот за поддршка на „Спејс екс“ што го разработија американските администрации и под демократите и под републиканците додека се развиваше компанијата на Маск. Шји може „да се врати десет години назад за да види како се одвиваше сето тоа, бидејќи тие го имитираат американскиот пристап“.

 -Во соработка со Лулу Шен.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар