Можностите и моќта на поткастот: Како да заработите или да победите на избори?

Во ера на разновидни и многубројни медиуми, се чини дека поткастот релативно брзо се издигна меѓу мноштвото и го најде своето место. Знаеме дека љубителите на поткасти веднаш ќе забележат на тоа „брзо“, со оглед на фактот дека поткастот како формат за трансмисија на размислувања и информации постои веќе цели 20 години. Сепак, поаѓаме од тоа дека поткастите ја добиваат својата заслужена слава во последната деценија, па оттука и споменатиот брз раст на популарноста. Во прилог на ова говори фактот дека во последните шест години речиси двојно се зголеми бројот на слушатели/гледачи на поткасти. Според официјалните податоци на „Статиста“ (Statista), во 2019 година на глобално ниво поткастите имале 275 милиони слушатели, додека лани бројката достигна 505 милиони.

Колку е моќен поткастот докажуваат и последните претседателски избори во САД. Голем број експерти сметаат дека токму отвореноста кон тој медиум му ја донесе победата на Доналд Трамп. За првпат претседателските кандидати беа расположени за гостувања на поткасти повеќе отколку на телевизија, а Трамп за време на кампањата се појави дури на 14 поткасти.

Иако само еднаш, сепак таа пракса ја примени и сегашната претседателка на Македонија, Гордана Силјановска-Давкова, за време на претседателската кампања за изборите што се одржаа минатата година.

И како по правило, кога популарноста на одреден производ расте, тоа повлекува раст на конкуренцијата. Истото тоа се случува и со поткастите. Бројот на поткастери секојдневно расте и сега веќе на платформите што претставуваат генератори на поткасти може да најдете навистина огромен број поткасти што редовно се емитуваат. Секако, на различни теми, поточно на сите теми. Прашањето е дали интересот за креирање поткаст-содржина потекнува од можноста за заработка или за слава. Можеби станува збор за двете, а можеби и за нешто трето, на пример можност јавно да се раскажат приказни што нема да најдат место во традиционалните медиуми или да се дејствува на јавноста од филантропски причини во насока на соодветна едукација за различни теми.

Патот на поткастот: Од желба за разговор пред камера до паметни уреди за слушателите

Лансирањето поткаст е процес што бара многу повеќе од само снимање и објавување, вели нашата соговорничка од Македонија Теодора Цветковска, новинарка што го започна својот проект „Анекта“ пред година и пол.

„Почнува со јасна идеја и концепт – што сакаме да кажеме, кој е нашиот фокус и која публика сакаме да ја достигнеме. Потоа следува истражување на темите, продукциски подготовки (опрема, снимање, монтажа), изработка на визуелен идентитет, но и стратегија за промоција и дистрибуција. За да се стигне до вистинската публика, клучно е градење заедница и конзистентност во квалитетот и објавувањето“, вели Цветковска. Нејзиниот проект „Анекта“ не е само поткаст туку и мултимедијална веб-страница.

Теодора Цветковска, поткаст „Анекта“ Приватна архива

 

„Освен поткастот, почнавме да работиме и на репортажи, истражувачки стории и поинтерактивни медиумски формати, свесни дека содржината не треба да биде ограничена само на аудио, почнавме да експериментираме со визуелно новинарство, вклучувајќи кратки видеа, мултимедијални приказни и длабински интервјуа. Дополнително, увидовме дека медиумите не треба да бидат само пасивен канал за информации – сакаме ‘Анекта’ да биде и простор за акција. Затоа започнавме со организирање настани – дебати, проекции, промоции на книги, панели со локални активисти, дискусии што создаваат заедница околу темите што ги обработуваме. Преку овие настани, медиумскиот простор што го градиме станува двонасочен – не само што ја споделуваме приказната туку и создаваме можност за директна размена на идеи и искуства со публиката“, вели Цветковска.

Дека е долг процесот на лансирање поткаст потврдува и Марко Петрак, коосновач на најпопуларниот и најпознат поткаст според бројот на претплатници на „Јутјуб“ (YouTube) во Хрватска, „Поткаст инкубатор“ (Podcast Inkubator).

„Приказната за поткастот започна во 2015 година, а идејата беше да се создаде сериозен ‘проект за поткаст’ во Хрватска. Имајќи предвид дека во тој момент поткастите веќе беа прифатени во САД и беше јасно дека тоа беше следната голема работа кога станува збор за медиумите, не ми беше јасно зошто дури и тогаш немаше слични проекти“, изјави Петрак, кој во разговор за „Блумберг Адрија“ призна дека набрзо ја сфатил сложеноста на проектот, па првата епизода е снимена во март 2017 година, а приказната продолжува. Тој рече дека кога ја развил идејата на самиот почеток, не ни знаел колку е сериозна и дека бара сериозно планирање, финансиски вложувања, време и труд.

Монетизација на поткастот: Може ли да се живее од снимање поткасти?

Да се сними поткаст воопшто не е едноставно како што изгледа. Од допирање до публиката, инвестирање во опрема, придружна содржина, до самата монетизација, сето тоа е дел од започнувањето вакви проекти.

„Процесот на започнување  поткаст е проследен со огромна инвестиција доколку сакате самиот производ да биде на соодветно продукциско и визуелно ниво“, вели Ана Радишиќ, поткастерка од Хрватска, чиј проект започна пред пет години. „Покрај тоа, се инвестира во содржината, која мора да биде константна. Од моја перспектива, автентичноста е примарна. Самата монетизација оди преку спонзорства и сериозно справување со продажниот аспект на поткастот“, објаснува Радишиќ.

Ана Радишиќ, поткастерка од Хрватска Приватна архива

 

Поткастерите кај нас и во регионот заработуваат на неколку начини – спонзорства и реклами, донации и претплати од публиката, продажба на брендирани производи, партнерства со медиуми и организација на настани во живо, вели Цветковска, потенцирајќи дека процесот воопшто не е лесен, особено не во Македонија, каде што пазарот е мал, а поддршката за независни медиуми ограничена.

„Во Македонија е многу тешко да се живее само од поткасти. Повеќето поткастери имаат дополнителни извори на приходи, било преку други медиумски проекти, консултации или партнерства. Во Србија веќе постојат поткасти што целосно се финансираат преку спонзорства и претплати, но и таму тоа го постигнуваат само најуспешните“, вели Цветковска.

Како и за сѐ друго, одговорот на прашањето дали може да се живее од поткаст би бил - зависи. Ако зборуваме за онлајн и релативно „нови“ професии/работни места, тоа е слично на инфлуенсерите и јутјуберите. Најпопуларните сигурно ќе заработат, и тоа доста, но и ќе мора да го одржуваат односно повторно и повторно да го оправдуваат тој успех, бидејќи конкуренцијата е силна, а интернетот постојано напредува. Со други зборови, тие не можат да се потпрат само на еден канал, односно извор на приход.

Според тоа, поткастерите често склучуваат договори со спонзори, а висината на заработката зависи од бројот на преземања и популарноста на поткастот, како и од видот на договорот (цел серијал, една епизода итн.). Други начини се продажба на стоки по нарачка, партнерски маркетинг и креирање и продажба на онлајн курсеви.
Застапени се и претплати или премиум содржина. Некои поткастери нудат ексклузивни содржини или ран пристап до епизоди преку моделите за претплата, овозможувајќи им на слушателите дополнителни поволности за месечна претплата.

Така, креаторите на поткасти имаат различни можности да ја монетизираат својата содржина, додека платформите како „Спотифај“ (Spotify) и „Епл поткастс“ (Apple Podcasts) им дозволуваат да ја дистрибуираат пошироко.

Во Хрватска аудиоплатформите сè уште се пробиваат, а видеосодржините го имаат приматот, вели Маргарита Томиќ, која заедно со својата пријателка Маја Мариќ од 2021 година го емитува поткастот „Само без паника“, кој е меѓу најпопуларните во Хрватска.

Маргарита Томиќ и Маја Мариќ, поткаст „Само без паника“ Приватна архива

 

„Монетизацијата преку платформата Јутјуб (YouTube) е условена од видот и количеството на материјалот што се објавува, редовноста, ангажираноста и секако бројот на прегледи. Од финансиски аспект, монетизацијата во западните земји од Европската Унија е неограничена преку прикажувањето на рекламите во ЕУ. Оваа вредност е многу поголема. За споредба, каналот на Мариќ на Јутјуб, кој е со седиште во Германија, носи двојно поголем профит од мојот со седиште во Хрватска, иако сè уште е занемарлив за посериозна инвестиција во проектот“, вели Томиќ.

Иако нагласува дека публиката секогаш треба да биде на прво место, Томиќ наведува дека спонзорствата овозможуваат проектот за поткаст да опстане и да расте. А, колку е тешко да се најдат? Со добра идеја, јасно осмислен план, строго одредена целна група и професионална работа, се чини дека спонзорите ќе дојдат порано или подоцна.

Трендот на раст на популарноста на поткастите продолжува. Тоа го користи и бизнисот, и тоа за нов начин на промоција. Сè за што нема време во рекламите или во кратките специјализирани емисии во традиционалните медиуми, тука може да се каже надолго и нашироко. Токму таа предност за поопширна промоција ја користат низа професии и бизниси.

Важноста на едукативната страна на поткастите

Уште на почетокот спомнавме дека често идејата за снимање поткасти не е самата монетизација туку едукацијата на целната публика за одредени теми. Некој поткастер е поттикнат да креира содржини од љубопитност, некој од хоби, а во случајот на Србинката Ана Брзаковиќ, основачка на „Дигитал веј“ (Digital Way) и креаторка на поткастот „Биз баланс“ (BizBalance), одлучувачки момент беше напуштањето на долгогодишната позиција во компанијата.

Ана Брзаковиќ, основачка на „Дигитал веј“ (Digital Way) и креаторка на поткастот „Биз баланс“ (BizBalance) Приватна архива

 

„Ако моите епизоди на поткаст мотивирале барем еден човек да промени нешто во својот живот или го инспирирале да преземе акција, ќе го сметам поткастот за успешен“, вели Брзаковиќ, која е задоволна од издигнувањето на свеста за темите што ги обработува и што допира до сè поголем број луѓе. „Сепак, се разбира, ни треба и помош од спонзори за да можеме да имаме подобри епизоди и нивна промоција“, вели Брзаковиќ, чиј поткаст „Биз баланс“ во моментов повеќе го слушаат жените отколку мажите, а пред сѐ претприемачите и оние што сакаат да станат такви, мајките, како и вработените што сакаат да научат како да работат попаметно и поздраво.

Наташа Коцис од Србија, која е водителка на поткастот „На кафе со...“ (Na kafi sa…), во разговор за „Блумберг Адрија“ рече дека целта на серијалот, кој се емитува во тој формат од 2020 година, е да ги запознае истакнатите интелектуалци, научници и уметници од Србија со членството на клубот (по нејзина иницијатива) „Српски сити клуб“ (Srpski siti klub). Тоа е платформа за дискусија за улогата на Србија во глобалните академски и културни рамки, но преку неа се разгледува важноста на припадноста и идентитетот за оние што заминале, размислуваат да заминат или се веќе првата или втората генерација што живеат и работат надвор од регионот.

Наташа Коцис од Србија, водителка на поткастот „На кафе со...“ (Na kafi sa…) Приватна архива

 

Со поткасти до поголема финансиска писменост

Во вториот дел од текстот фокусот го ставаме на поткастите на тема финансии. Имено, сè повеќе инвестициски советници се одлучуваат да снимаат поткасти. 

Михаило Ѓурѓевиќ, аналитичар во инвестициската фирма „Сензал капитал“ (Senzal Capital), кој води и учествува во поткасти што се занимаваат со теми од светот на финансиите, за „Блумберг бизнисвик Адрија“ го раскажува своето, како што вели, многу позитивно искуство.

Михаило Ѓурѓевиќ, аналитичар во инвестициската фирма „Сензал капитал“ (Senzal Capital) Приватна архива

 

„Имав можност да бидам гостин на поткасти, но и да водам свој формат наречен ‘Сензал маркет рипорт’ (Senzal Market Report - SMR). Преку овој проект се обидуваме да ги пренесеме темите од светот на финансиите до пошироката публика на едноставен, но стручно втемелен начин, без разлика дали станува збор за почетници или луѓе што се веќе активно вклучени во инвестирањето“, вели Ѓурѓевиќ, посочувајќи дека покрај СМР го има и „Сензал инсајтс“ (Senzal Insights), кој го предводи директорот на „Сензал капитал“, Раде Ракочевиќ. „Таму се обидуваме да водиме разговори со водечки експерти од светот на финансиите, како и гранки што можат да бидат интересни за секој профил на инвеститори“, вели Ѓурѓевиќ.

Тој смета дека популарноста на финансиските поткасти во Србија и регионот полека но сигурно расте. „Сè уште не сме на ниво на развиени пазари, но публиката сè повеќе се интересира за теми како што се личните финансии, инвестициите и макроекономските трендови“, вели Ѓурѓевиќ, чиј поткаст не се пласира за профит туку првенствено за да го зголеми нивото на финансиска писменост, што е од витално значење за просперитетот на секој човек, а со тоа и на нацијата.

Македонските финансиски советници не се исклучок. За идејата, целта и ефектите од комуникацијата со јавноста преку финансиски поткасти „Блумберг Адрија“ неодамна веќе разговараше со Коста Костадиновски и Билјана Станковска-Арсова, основачи на „Капитал асет менаџмент“ и „Капитал финансиски центар“.

„На идејата за поткасти нè поттикнаа некои предавачи што ги користиме за обуки за нашите соработници и продажната мрежа, кои рекоа дека е време, светот се менува и мора да правиме малку поинаков начин на комуникација со јавноста и дека поткастите се соодветен начин како да се прави тоа за поновите генерации“, вели во разговор за „Блумберг Адрија“ Билјана Станковска-Арсова од „Капитал финансиски центар“ (КФЦ).

Билјана Станковска-Арсова, „Капитал финансиски центар“ (КФЦ) Приватна архива

 

„Ако рекламираш фонд, никој ништо нема да разбере, а за тоа како да штедам, зошто да штедам, тоа е некоја комуникација што треба да се направи дополнително. И покрај тоа што имаме многу работилници, семинари, ова некако ни беше нов предизвик да почнеме да работиме и на тоа подрачје на поткасти“, вели Станковска-Арсова.

Костадиновски од „Капитал асет менаџмент“ потенцира дека недостига врската со пошироката јавност, а поткастот нуди можност за подлабинско и поквалитетно објаснување и разјаснување на управувањето со финансиите.

„Дефинитивно фали да се спроведе информацијата до секого и како идеја, како можност дека може да го прават тоа, а фали врската и во делот на тоа пазарно размислување, капиталистичко размислување дека треба да се создава капитал за да се остварат некои финансиски цели. Кај нас сè уште важи тоа дека земам добра плата и тоа е врвот, сè уште се чувствува кај луѓето дека платата ултимативно ги задоволува нивните потреби да платат сè што замислиле, а тоа не е светот кон кој се стремиме“, вели Коста Костадиновски.

Коста Костадиновски, „Капитал асет менаџмент“  Приватна архива

 

Искуството на нашите соговорници, кои како финансиски советници сега се и во улога на поткастери, покажува дека влијание има, тоа е видливо, но не е мерливо.

„Дека има влијание - има, ама не знам дали може да го измериме, поради тоа што во голема мера таквиот начин на споделување информации помага во постојната инфраструктура што ја имаме и ги извршува на некој начин склучувањата на продажбите и договарањето за користење на нашите услуги. Убеден сум дека тоа им помага на нашите луѓе, кои се присутни внатре, како и нам, кои на некој начин вршиме презентирање, директна продажба или контакт со крајниот клиент поради тоа што тој веќе е подготвен или видел некаква информација. И тука сигурно помага поткастот за да го квантифицираме работењето“, посочува Костадиновски.

Професорката Слаѓана Бенковиќ од Универзитетот во Белград во последните години е активно ангажирана како консултантка за финансиско работење во меѓународни компании во Србија и регионот, но од февруари 2024 година таа го лансира поткастот „Јазикот на финансиите“ (Jezik finansija) како дел од проектните активности на нејзината компанија.

„Фактот што работам на универзитетот повеќе од 26 години ме става во позиција да ги набљудувам трендовите што се блиски до нашите студенти. Така обрнав внимание на поткастот и почнав да следам формати што ми беа интересни професионално, а понекогаш и приватно. Секако, некои од нив се од областа на финансиите“, вели Бенковиќ за „Блумберг бизнисвик Адрија“. 

Професорката Слаѓана Бенковиќ од Универзитетот во Белград од февруари 2024 година го лансира поткастот „Јазикот на финансиите“ (Jezik finansija)  Приватна архива

 

Сепак, како што вели таа, поттик да го започне поткастот било присуството на инфлуенсери што се во областа на финансиите, а кои доста лежерно зборуваат за одредени термини од финансиите за кои немаат соодветно образование во областа, ниту имаат професионално искуство во пракса, ниту разбираат за што зборуваат, но затоа го преплавија медиумскиот простор. „И ова трае веќе подолго време, можеби пет години, и станува вознемирувачко затоа што ги збунува граѓаните што имаат многу ниска, како што велиме, финансиска писменост“, вели Бенковиќ, потенцирајќи дека во развиените земји во светот овие основни поими поврзани со финансиите почнуваат да се учат во градинка, преку играње со децата, а подоцна продолжуваат да учат за финансиите во основните училишта на часови што се опфатени преку предмети.

Таа најмногу е загрижена што во некои земји во регионот воопшто нема иницијатива за изработка на стратегија за финансиска писменост, со крајна цел зголемување на финансиската писменост. Професорката ги посочува Хрватска и Босна и Херцеговина како земји што се обидуваат да развијат стратегија за финансиска писменост и како пример ги наведува Унгарија, Бугарија и Словенија, чии граѓани се на петтото место во ЕУ по финансиска писменост.

„Финансиите се наука, но се и вештина. Во исто време, поткастот како канал на комуникација што има експоненцијален раст на слушаноста низ светот, приспособен на трендовите на современиот човек, привлекува внимание. И морам да напоменам дека бидејќи сум професорка по финансии, се трудам разговорот да биде структуриран и приспособен на слушателите така што оние што никогаш не слушнале ништо за одреден концепт да можат да ја следат содржината на разговорот“, вели Бенковиќ, чија идеја, исто како и на Ѓурѓевиќ, не била монетизација, туку образование, бидејќи тоа е нејзината примарна улога во општеството.

Вечната борба со лажните финансиски советници

Неодамна посведочивме на неколку пропаднати финансиски инвестициски шеми во кои се гарантираше брза неколкукратна заработка на вложените пари, па по извесно време се дозна дека станува збор за измами, при што многумина останаа без своите заштеди или, уште полошо, се задолжија за да ги оплодат парите, но безуспешно. И тоа не е ништо ново. Низ годините сме сведочеле на многу шеми со различно име, но со ист или сличен начин на функционирање, во кои ветените нереални поврати биле мамка за многумина.

Се поставува прашањето дали на луѓето им недостига финансиска писменост за да се зголеми свесноста за управувањето со финансиите, за оплодувањето пари и начинот на штедење и заработување.

„Не знам дали базата на проблемот е само во финансиската неписменост. Базата на проблемот е во очекувањето брзи и експресни резултати од сè, но не е реално да се очекува од кој било финансиски инструмент, ниту од депозит од банка, ниту од обврзница што би имала некоја поголема камата, акција со добра дивиденда итн., дека со тоа прекуноќ ќе се направат некои чуда. Не може. Кај нас луѓето очигледно сакаат такви брзи адреналински потфати, сакаат да слушаат приказни за такви експресни, најдобри заработки. Затоа имаме такво присуство на обложувачници и казина како што нема никаде во Европа, ниту во светот, освен во Лас Вегас. Така што тука е коренот на тој проблем“, смета Костадиновски од КФЦ.

„За жал, сè уште е сеприсутен феномен што трае со години. Не постои магично решение, но постојат две клучни работи што можеме да ги направиме: образование - што е можно повеќе квалитетни и професионални извори, како што се проверени поткасти и медиуми, треба да заземаат простор на интернет и со тоа да ги потиснат непрофесионалните. (Токму тоа брилијантно го прави „Блумберг“!); транспарентност и кредибилитет – секој што се занимава со овој бизнис мора јасно да ги пренесе своите референци, потенцијалниот конфликт на интереси и границите на своите совети. Во ‘Сензал’ никогаш не даваме препораки за инвестирање, туку се обидуваме да ги научиме луѓето сами да размислуваат аналитички“, вели Ѓурѓевиќ од „Сензал капитал“.

„Вистина е дека во медиумите се појавуваат разни финансиски гуруа, кои знаат сѐ и се полни со совети. Таа појава не може да се канализира, ниту да се забрани бидејќи има слобода на говор. Но секој од нас треба да се запраша не што некој му кажува, туку кој му кажува и која е професијата на тој човек, со што се занимавал, какви се неговите професионални искуства. Врз основа на тоа правиме избор дали сакаме да следиме и слушаме некого и да му отвориме простор за слушање“, вели професорката Бенковиќ, потенцирајќи дека токму затоа го започнала поткастот „Јазикот на финансиите“, за слушателите да имаат алтернатива да слушаат одредени теми од професионалци.

Во пишувањето на текстот помогнаа и Бојана Лазаревиќ од Србија и Марта Премужак од Хрватска.

 

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар