.webp){kind=icon}
Босна и Херцеговина се соочува со сериозни предизвици во здравствениот сектор, а законодавството е ригидно и застарено, што го ограничува пристапот на пациентите до иновативни терапии, додека земјата се бори да држи чекор со динамичните промени во глобалната здравствена заштита, по пандемијата на коронавирусот. Тоа беа заклучоците на панелистите на конференцијата „Иднината на здравствената и фармацевтската индустрија“, која се одржа во средата во Сараево, во организација на „Блумберг Адрија“.
Саша Урошевиќ, генерален директор за Босна и Херцеговина на компанијата „Хемофарм“, истакна дека пандемијата ги поттикнала глобалните инвестиции во истражување и развој, но го нагласи недостигот од домашни капацитети за следење на светските трендови.
„За време на пандемијата на ковид-19 бевме сведоци на трка да се најде вакцина за да се спасат човечки животи и, се разбира, компаниите да профитираат од тоа. Беа иновирани и информациските системи за побрзо да се дојде до заклучок врз основа на резултатите од клиничките студии и истражувања“, рече Урошевиќ.
Законодавството на Босна и Херцеговина го попречува развојот на здравствениот систем, кој треба да биде позрел и пофлексибилен, смета Тимур Цериќ, раководител на Дневната онколошка болница на Клиниката за онкологија при Клиничкиот центар во Сараево.
Bloomberg Adria
Азиз Шукало, директор за регионот на Босна и Херцеговина на компанијата „Босналијек“, зборуваше за двојните ефекти од пандемијата, додека Бенјамин Шаховиќ, претседател на одборот на „Фармавита“, укажа на позицијата на регионот Адрија во глобалниот синџир на снабдување со лекови.
„Не сме на врвот на синџирот на снабдување, туку на задната страна. Нашата позиција е таква што не сме атрактивни за преговори и според обемот на пазарот и според демографските услови“, рече Шаховиќ.
Ана Петровиќ, директорка на Здружението на иновативни производители на лекови во БиХ, додаде дека пандемијата на ковид-19 ги направила луѓето свесни за важноста на иновациите и изрази надеж за подобрувања во државната практика.
„Пандемијата покажа што е иновативна медицина, важноста на достапноста и што значи таа за пациентот. Се надевавме дека тоа ќе биде лекција за државата и дека ќе има одредени подобрувања“, рече Петровиќ.
Соработката меѓу странските и домашните производители може да обезбеди континуирано снабдување со лекови. Меѓутоа, проблемот е деловното опкружување во Босна и Херцеговина, смета Емина Будимлиќ, комерцијална директорка на „Такеда“ за Босна и Херцеговина.
„Странските инвеститори не доаѓаат во Босна и Херцеговина, а во исто време сме сведоци на заминување на силни играчи, што значи дека достапноста до нивните лекови е уште потешка, неопходна е соработка, но за да се воспостави, треба да се уредат и стандардизираат правните и подзаконските акти“, додаде Будимлиќ.
Bloomberg Adria
Наташа Грубиша, директорка на Агенцијата за лекови и медицински помагала на БиХ, рече дека политиката е голема кочница за работата на Агенцијата, имајќи предвид дека таа институција во БиХ се потпира на Министерството за финансии на БиХ и на Министерството за цивилни работи на БиХ.
„Законот за лекови е деструктивен, ригиден, строг и застарен. Агенцијата во својата работа ги следи директивите на Европската Унија, но мора да ја имаме поддршката од оние што одлучуваат. Ќе работиме во согласност со нашите можности, но сакаме нашата улога да биде препознаена“, рече Грубиша.
Помошник-министерот Давор Пештовиќ ја истакна важноста од подобра соработка на меѓународно, регионално и локално ниво во областа на јавното здравство.
Снежана Боднарук, секретарка на Министерството за здравство на Федерацијата на Босна и Херцеговина, предупреди на можен недостиг од лекови, нагласувајќи ја потребата од зајакнување на капацитетите на Босна и Херцеговина во производството на лекови.
„Кога станува збор за лековите, би сакала да напоменам дека Европската Унија преку своите директиви и други регулативи ја запазува двојната природа на лековите - лековите како производ и лековите во служба на јавното здравје. И секогаш мора да постигнеме рамнотежа помеѓу двете природи на лекот“, рече таа.
Сепак, од финансиска гледна точка, нашиот аналитичар за корпоративни финансии Матео Мошња рече дека на регионалната фармацевтска индустрија „не ѝ треба лек“.
„И покрај предизвикувачката 2022 година, обележана со висока инфлација и агресија на Русија, која претставува клучен извозен пазар, фармацевтските компании се претставија брилијантно, постигнувајќи раст на продажбата, одржувајќи висока профитабилност и раст на инвестициите. Регионот Адрија има долготрајна фармацевтска традиција, а сè укажува дека во иднина ќе стане уште поважен центар на фармацевтската индустрија“, заклучи Мошња.
