.webp){kind=icon}
Годинашните климатски разговори на Обединетите нации нема да бидат нималку лесни.
Светот е среде две големи војни, во Украина и на Блискиот Исток. КОП 29 (COP29), како што е познат самитот, се одржува во Азербејџан, држава со мали постигнувања во климатските преговори во последните 30 години. Главната цел е прашање за кое никој не сака да дискутира, парите, во време кога богатите земји се соочуваат со инфлација, ограничени буџети и растечки популизам.
Покрај тоа, Доналд Трамп, човекот што вети дека повторно ќе ги извади САД од историскиот Париски договор за климата од 2015 година, беше одново избран за претседател. Неговото присуство ќе надвиснува над преговарачите, иако тој нема да биде лично на конференцијата на ОН.
„Драматичната победа на Доналд Трамп на изборите во САД ќе внесе отров“ во климатските разговори, рече Викторија Куминг, шефица за глобална политика во „БлумбергНЕФ“ (BloombergNEF). „Ветувањето на Трамп да се повлече од Парискиот договор и можеби од целиот процес на ОН ќе ја прошири поделбата меѓу индустријализираните економии и земјите во развој, со потенцијал да го поткопа напредокот на следните состаноци“.
Она што се очекуваше да биде горчлива борба за пари сега се претвори во нешто многу поегзистенцијално: дали остатокот од светот може да преземе некакви значајни акции сега кога температурите изгледа дека ќе ги надминат клучните прагови што ја загрозуваат идната населеност на планетата. Емисиите од согорување јаглен, нафта и природен гас веќе се на пат да го надминат минатогодишниот рекорд, со извесна надеж дека светот го достигнал врвот по однос на овој проблем.
Научниците предупредија дека планетата е во критична деценија за да го промени текот на растечките емисии - цел што сè повеќе е во контраст со ветувањата на Трамп дека ќе го зголеми производството на фосилни горива и ќе ја избегне глобалната климатска соработка.
Дури и пред победата на Трамп, еден ветеран преговарач на КОП ги опиша годинашните разговори како најтешки по Париз во 2015 година, кога за првпат беше поставена цел да се ограничи порастот на глобалните температури.
Самитот е закажан да трае од 11 до 22 ноември.
Bloomberg
Борбата на Трамп
Едно од најитните прашања за преговарачите е како ќе одговорат на победата на Трамп на изборите и можноста да ја загубат најголемата економија во светот во борбата против климатските промени.
Добрата вест е дека ветераните на процесот на КОП знаат што да очекуваат. Тие беа собрани во Маракеш, Мароко, кога тој победи во 2016 година и брзо ја изразија својата посветеност на целите поставени со Парискиот договор, договорен само една година порано. Договорот поставува цел за одржување на глобалното затоплување под 2 Целзиусови степена над прединдустриските нивоа и, идеално, не повеќе од 1,5 Целзиусов степен до крајот на векот.
Лошата вест е дека овој пат заканата е полоша, бидејќи доаѓа во критична деценија, каде што емисиите треба да почнат да паѓаат побрзо отколку што многу земји велат дека можат да го направат тоа. Ставот на Трамп исто така стана поекстремен: не само што сака да ги извади САД од Париската спогодба туку може да се обиде да ја извади земјата и од конвенцијата што ги поддржува климатските разговори.
Повеќе напори се во тек за да се покаже дека остатокот од светот останува посветен на Парискиот договор, слично на солидарноста покажана во Маракеш, според луѓе запознаени со проблематиката. Сепак, прашање е дали тоа ќе биде доволно за да се надомести недостигот од акција од вториот најголем емитер на стакленички гасови во светот.
„Постојат низа глобални проблеми што треба да се решат и кои јасно бараат американско лидерство“, изјави за новинарите Вопке Хоекстра, шеф на климатската политика на Европската Унија. „Ќе работиме многу блиску со нашите американски пријатели за да го направиме КОП успешен, иако тоа ќе биде само делумен успех“.
Слаб одзив за климата
Посветеноста на борбата против климатските промени може да остане и нечуена ако никој не се појави. Малку светски лидери се очекува да се појават во Баку, во споредба со претходните години.
Земете ја Европа за пример. Германскиот канцелар Олаф Шолц нема да присуствува на КОП 29 бидејќи се справува со политичка криза дома. Францускиот претседател Емануел Макрон веќе планираше да го пропушти самитот, додека претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, одлучи да остане дома додека се подготвува за втор мандат на чело на ЕУ. Тоа не изгледа добро за континентот, кој е најамбициозен во однос на климатските промени.
Островската нација Папуа Нова Гвинеја ги бојкотира разговорите целосно, а тамошниот министер за надворешни работи ги нарече „целосно губење време“, додека меѓу другите големи имиња што ќе го пропуштат патувањето до Баку се претседателот на Бразил, Луиз Инасио Лула да Силва, претседателот на САД, Џо Бајден, кинескиот премиер Шји Џјинпинг и шефицата на ММФ, Кристалина Георгиева.
