.webp){kind=icon}
Октомври донесе пад на индустриското производство во целиот регион Адрија. А негативниот тренд ќе продолжи и во 2023 година, прогнозираат аналитичарите на „Блумберг Адрија“ во најновиот извештај, кој се однесува на индустриското производство во петте земји. Октомврискиот пад доаѓа по три релативно добри квартали.
„И покрај енергетската криза, поттикната од геополитичките шокови на континентот, вкупната стапка на раст остана позитивна од почетокот на годината до денес, но забавувањето на странската и домашната побарувачка го зеде данокот на крајот на годината и бројките брзо станаа црвени“, заклучуваат аналитичарите.
Во целиот регион, забавувањето на индустриското производство во втората половина на 2022 година беше главно предизвикано од падот на производството на енергија (само Хрватска и Македонија успеаја да го зголемат нивото на производство), што не е изненадувачки поради високите трошоци за енергија.
Дополнително, послабата странска побарувачка влијаеше на извозната компонента, а тоа се одрази на целокупното индустриско производство. Влијание имаше и послабата домашна побарувачка поради високата инфлација.
„И прогнозите за еврозоната покажуваат иста слика како во регионот и тоа е загрижувачко. Севкупната побарувачка дополнително ќе се намалува, затоа што рецесиското опкружување се засилува, трошоците продолжуваат да растат поради монетарните мерки, геополитичката ситуација во Европа продолжува да биде негативна (дополнително отежната со ограничувањето на цената на руската сурова нафта од декември), а инфлацијата го јаде реалниот доход. Поради сето ова очекуваме дека индустриското производство во 2023 година ќе има негативен раст во целиот регион“, стои во анализата на „Блумберг Адрија“.
Како потенцијално позитивни моменти за следната година, нашите аналитичари ги наведуваат можностите за отворање ниаршоринг (nearshoring) фабрики во регионот, главно од Кина, како и зголемените врнежи по топлото лето, што треба да резултира со поголемо производство на електрична енергија (бидејќи регионот е благословен со голем број хидроцентрали).
„Надолните ризици, пак, се присутни во форма на недостиг од работна сила во преработувачките индустрии, тоа ќе влијае на платите и ќе ги намалува профитните маржи на производителите, што на крајот ќе влијае на инвестициите во целиот сектор“, пишува во анализата.
Македонија
Земјава бележи најголем пад во регионот Адрија, од -5,2 отсто на годишно ниво, главно поради падот во преработувачка индустрија (-3,9 отсто на годишно ниво) и секторот рударство и вадење камен (-13,2 отсто годишно), кој дава голем придонес во вкупното индустриско производство и националната економија. Голем пад во октомври има и секторот производството на храна, за -12,2 отсто на годишно ниво.
„Прекинот на производството во дел од рудниците поради високите трошоци за струја придонесе бројките да потонат, а силен удар доби и производството на метални производи. Од друга страна, бидејќи земјата е многу зависна од енергија (нето-увозник) и додека геополитичката ситуација дополнително се заострува, еден позитивен пример придонесе за намалување на побарувачката на странска енергија. Станува збор за отворањето на соларната централа во Кичевско, на местото на поранешниот рудник за јаглен Осломеј, со поддршка на ЕБОР“, пишува во извештајот на нашиот аналитички тим.
ЕБОР
Анкетните податоци на Европската комисија (ЕК) за ноември укажуваат на силни производствени очекувања и здрав раст на нарачките за извоз, но вработеноста во секторот се очекува да остане на исто ниво како во октомври.
Хрватска
Во оваа земја индустриското производство бележи пад од 0,3 отсто на годишно ниво. Наглото забавување на индустриското производство во октомври во однос на третиот квартал годинава во голема мера се должи на негативниот раст (-12,7 отсто) во категоријата снабдување со електрична енергија, гас, пареа и климатизација, главно поради повисоките трошоци за енергија (ова е прв негативен раст по пандемиската 2020-та).
Сепак, посилниот пад на вкупната стапка беше ублажен бидејќи преработувачката индустрија во вториот квартал (најголемата компонента на индустриското производство во сите земји од регионот Адрија) порасна посилно (+ 2,0 отсто на годишна основа) во споредба со третиот квартал од 2022 година (+ 0,8 отсто).
„Попрецизно, производствените активности зависни од енергија забележаа поблаг пад во споредба со третиот квартал, веројатно затоа што владините мерки за поддршка стапија во сила (производството на хемикалии и основни метали, на пример, падна за 5,6 отсто и 7,7 отсто на годишно ниво, односно многу пониско отколку во третиот квартал, кога беа забележани остри падови од 30,4 отсто и 16,1 отсто)“, велат нашите аналитичари.
Од друга страна, некои од најважните дејности, како што е производството на храна, забележаа пад од 2,9 отсто на годишна основа, откако во претходниот квартал стагнираа, што сигнализира дека претстојат проблеми за прехранбената индустрија.
„Севкупно, индустриското производство во првите десет месеци од 2022 година се зголеми за 2,3 отсто на годишно ниво, при што најновите податоци од Европската комисија за ноември сугерираат дека производството и вработеноста во секторот треба да продолжат да бидат позитивни, но во исто време земјата е единствената во регионот со пад на процените на извозните нарачки, што укажува на влошување на странската побарувачка главно од најголемите трговски партнери на земјата“, велат од нашиот аналитички тим.
Србија
Вкупниот пад на индустриското производство во земјата беше доста благ и изнесува -0,3 отсто на годишно ниво
Релативно слабиот извоз на стоки од Србија во октомври (+3,4 отсто годишно) ја одразува забавената странска побарувачка, што влијаеше на индустриското производство во истиот период.
„Попрецизно, на вкупната стапка најмногу влијаеше падот на производството во преработувачката индустрија (-1,6 отсто на годишна основа), односно забрзувањето на нејзиниот пад од -0,7 отсто во третиот квартал од 2022 година. Специфичната геополитичка ситуација на земјата и големата енергетска зависност од странски земји бараа активности, па производството во секторот рударство и вадење камен нагло се зголеми (+16,8 отсто на годишно ниво). Податоците на ЕК за ноември покажуваат позитивни движења во однос на производството, вработеноста и нивото на извозни нарачки за наредните месеци“, велат аналитичарите на „Блумберг Адрија“.
Словенија
Индустриското производство во земјата бележи благ пад од -0,1 отсто на годишно ниво, а достапни се податоци до септември.
Во Словенија, на падот на вкупната стапка во голема мера влијаеше падот на производството на енергија (-29,9 отсто на годишно ниво според главните индустриски групи), со оглед на високата цена на енергијата, за што сведочи падот на -34,3 отсто на годишно ниво во категоријата електрична енергија, гас, пареа и климатизација.
„Производството во исто време доживеа нагло забавување, поттикнато од побавното производство на висока технологија, што е знак за послабата надворешната економска активност, а со тоа и побарувачката за технолошки посложени производи“, стои во извештајот.
Анкетата на ЕК за ноември покажува дека оцената за нивото на извозни нарачки во Словенија ќе има најголем раст во регионот, со очекувања за позитивен раст на производството во наредните месеци, а во исто време се очекува и стагнација на вработеноста во секторот.
Босна и Херцеговина
Во земјата е забележан посилен пад на индустриското производство во октомври 2022 (-3,0 отсто на годишно ниво) во споредба со третиот квартал од 2022 (-0,3 отсто годишно), бидејќи извозот е умерен (+12,5 отсто наспроти +23,5 отсто), а трошоците за производство растат.
„Високите трошоци за енергија влијаеја на производството во секторот рударство и вадење камен и снабдување со електрична енергија, гас, пареа и климатизација, кои повеќе од двојно го зголемија нивниот пад во споредба со третиот квартал од 2022 година. Производството на храна во земјата забрза (+ 7,9 отсто годишно) и забележа најсилно зголемување. На годишно ниво, индустриското производство бележи раст од 2,3 отсто“, стои во најновиот извештај на аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“.
