Неделен преглед: Бојкот во регионот, трка во светот

Почетокот на работната недела помина во знакот на „Дипсик“ (DeepSeek), кинеската компанија која претставувајќи ги своите нови јазични модели базирани на вештачка интелигенција со отворен код предизвика земјотрес на светските берзи и пад на вредноста на акциите пред се кај големите технолошки компании. Главна причина за тоа беше дилемата кај инвеститорите околу прашањето колку се оправдани огромните инвестиции во новата технологија на компаниите од Западот кога Кинезите со многу помалку пари успеале да направат производ што има најмалку исти или подобри перформанси.

Сепак, наредните денови дојде до стабилизирање на пазарот на капитал иако продолжија препукувањата за тоа кој располага со понапредни модели базирани на вештачка интелигенција и стана јасно дека Кина е силен конкурент на САД во трката за развој на вештачката интелигенција.

На домашен терен го одбележавме 28 јануари - Меѓународниот ден на заштитата на личните податоци откривајќи кој ни наплаќа долгови, од каде му се нашите лични податоци и дали безбедно ги чува. Исто така, откривме кој е најдобар начин да си ги заштитиме уредите и социјалните мрежи од сајбер-напади.

Прочитајте повеќе:

„Дипсик“: Сè што треба да знаете на едно место

Технологијата во 2025 година: Подгответе се за нова индустриска револуција

Владата неделава ги одобри договорите за користење на средствата од унгарската кредитна линија наменети за компаниите со што практично сега Развојната банка може да ги потпише договорите со банките и средствата да станат оперативни. Парите ќе се земаат од комерцијалните банки со рок на отплата до 15 години од потпишувањето на договорот и грејс период од три години. Каматната стапка е 1,95 проценти, без дополнителни надоместоци. Максималниот износ за кој може да се аплицира е до 10 милиони евра, а во целиот проект вклучени се сите 13 банки.

Добра вест деновиве пристигна и од првата и единствена македонска стриминг платформа „Глеј“ (GLEY) која соопшти дека се подготвува да излезе на берза. Акционерското друштво „СВОД МАСТЕР“, коe управува со стриминг платформата, на Собранието на 22 јануари 2025 година, донело одлука да емитува иницијална јавна понуда на акции (IPO) преку Македонска берза, која долго време чека вакво освежување.

Откривме дека македонските граѓани продолжуваат да купуваат станбен простор и покрај тоа што во изминатиов период има континуирано зголемување на цените на становите, пред сѐ во главниот град Скопје, каде што во некои населби веќе е вообичаено квадрат да се продава за 2.500 евра. Податоците на Народната банка (НБРМ) покажуваат дека банките заклучно со декември 2024 година на македонските граѓани им издале станбени кредити во вкупен износ од 94,3 милијарди денари односно 1,53 милијарда евра, при што е остварен годишен раст од 12,5 проценти и рекорд кога станува збор за апсолутниот износ на станбени кредити.

Прочитајте повеќе:

Стар или нов стан – што треба да знаете за квалитетот на градбите?

Прекрасен нов свет – револуција на суперкомпјутерите во нашето секојдневие

Американската централна банка (Федералните резерви на САД – Фед) реши да не ја менува референтната каматна стапка и таа останува на целниот опсег од 4,25 до 4,5 проценти. Оттаму соопштија дека најновите индикатори покажуваат дека економската активност продолжува да расте со солидни стапки. Стапката на невработеност се стабилизира на ниски нивоа последниве месеци, а состојбата на пазарот на работна сила останува солидна. Инфлацијата останува донекаде покачена.

Од другата страна на Атлантикот, Европската централна банка реши да ја намали клучната депозитна каматна стапка за 25 бп на 2,75 проценти. Оттаму информираа дека процесот на дезинфлација продолжува по планот и ја опишаа монатарната политика како се уште рестриктивна. Сепак, изразија загриженост за прогнозите за економски раст и меѓу редови најавија дека е веројатно понатамошно намалување на каматите.

Вреди да се нагласи дека аналитичарите на „Блумберг Адрија“ претходно прецизно прогнозираа какви ќе бидат одлуките на Фед и на ЕЦБ за каматите.

Прочитајте повеќе:

„НЛБ Банка“ лани оствари добивка од 53,5 милиони евра

„Мајкрософт“ и „Тесла“ разочараа, „Мета“ со претпазливи прогнози

Работната недела заврши со повикот за бојкот на маркетите со кои граѓаните би го изразиле  незадоволство од високите цени. И во Македонија, по примерот на другите држави од регионот Адрија граѓаните преку социјалните мрежи неформално се организираа да ги бојкотираат големите синџири на маркети в петок, 31 јануари. Под паролата „Попусто попусти за исти цени“ повикот за бојкот вирално се ширеше преку социјалните мрежи. Никој официјално не стои зад организацијата за бојкотот, но поддршката во јавноста беше видлива и голема. Од Организацијата на потрошувачи на Македонија преку медиумите веќе се изјаснија дека не се организатори на бојкотот, како што е случај во некои од соседните земји. Сепак тие го поддржуваат бојкотот.