.webp){kind=icon}
Економските планови на Лиз Трс имаат повеќе заедничко со човекот што нејзината партија често го рангира како најлош повоен премиер отколку нејзиниот идол Маргарет Тачер, вели поранешниот канцелар на финансии.
Норман Ламонт, кој беше одговорен за Министерството за финансии за време на кризата со фунта наречена „Црна среда“ во 1992 година, вели дека планот на Трас да се фокусира „целосно на растот“ има загрижувачко ехо како „брзањето за раст“ од времето на Тед Хит, кога тој беше премиер од 1970 до 1974 година.
„Барберскиот бум“ во овој период, именуван по канцеларот за финансии на Хит, Ентони Барбер, заврши со рецесија и вртоглаво растечка инфлација, влошена од нафтениот шок. Како и Хит, премиерот Трас планира да ги намали даноците, да го дерегулира финансискиот сектор и да постави цел за раст на БДП.
„Таа ме потсетува на Хит“, рече во интервју Ламонт, канцелар од 1990 до 1993 година. „Тој ја ставија ногата на педалата за гас и тврдеше дека растот раѓа доверба, што носи поголем раст. Не функционираше“.
Предизвиците со кои се соочуваат Трас и нејзиниот канцелар, Кваси Квартенг, ги повторуваат оние од 1970-тите: зголемена инфлација, енергетска криза, индустриски немири и предвидувања за рецесија.
Хит е запаметен по тоа што не успеа да се справи со економските проблеми на Велика Британија, капитулирањето пред моќта на синдикатот, губењето на изборите во 1974 година и на местото на лидер на партијата од Тачер следната година.
Сојузниците на Трас ја отфрлаат позицијата на Ламонт. Џерард Лајонс, надворешен консултант кој е главен економски стратег во Netwealth, вели: „Нема сличност. Постојат разлики во околностите и пристапот. Ова е стратегија за раст, а не за раст заради раст“.
Сепак, сличностите се впечатливи:
• Барбер протурка намалување на даноците во неговиот буџет од 1972 година. Трас вети 30 милијарди фунти намалувања на данокот на доход и данокот на компанијата.
• Барбер имаше за цел годишен раст од 5%. Трас постави цел од 2,5%, многу над просекот од 1,5% во изминатата деценија.
• Бербер го либерализираше кредитирањето. Квартенг вети дека ќе започне „Биг Бенг 2“ во Лондон Сити, со сеопфатна реформа на финансиските регулативи.
Британските економисти се скептични за плановите на Трас. Тие стравуваат дека нејзината цел за раст може да се постигне само со прегревање на економијата и поттикнување на инфлацијата.
Како и премиерот, Лајонс, кој се очекува да биде централна фигура меѓу нејзините советници, верува дека еден од проблемите е вродениот песимизам на Министерството за финансии.
„Вистинскиот проблем е што ние се надоврзавме на верувањата на Министерството за финансии, каде што мислат дека имаме економија со низок раст, затоа што најголемиот дел од буџетскиот дефицит е структурен“, рече тој во емисијата „Што пожаволите е економијата?“, подкаст со неговата ќерка, комичарот Елф Лајонс.
„Ова значи дека владата треба да продолжи со строго трошење или повеќе да ги зголемува даноците. Одговорот на проблемот е да го свртиме наопаку и да кажеме, што треба да направиме за да расте економијата?“
Фискалната дисциплина е клучна за одржлив раст, смета тој, но таргетирањето на силен раст е подобар пристап од зголемувањето на даноците. Тој посочи дека би сакал моделите на Министерството за финансии да дадат подобар економски одговор во фискалната политика. „Како и сите прогнози, има огромни маргини на грешка во официјалните проекции“, вели Лајанс на прашањето дали сегашните модели функционираат.
Трас испрати силен сигнал дека сака поинаков начин на размислување во Министерството за финансии со отпуштање на Том Сколар, постојаниот секретар на одделот, за време на нејнзиот втор ден на работа. Кандидатите за негов наследник не се од Министерството за финансии.
