.webp){kind=icon}
Повеќе луѓе умираат во зима отколку во лето, и не само затоа што е ладно надвор. По се изгледа дека ладните домови се поопасни. Податоците на здравствените власти во Европа неодамна покажаа дека во подрачјата со поблага клима каде што домовите честопати послабо се греат, имаат повисоко ниво на смртност во зима. Стапката на смртност во зима во Португалија, на пример, е далеку повисока отколку во Финска.
И покрај неодамнешниот пад на цените на гасот, јавните здравствени власти се загрижени дека високите трошоци за енергенси ќе спречат многумина во Европа соодветно да ги загреат своите домови оваа зима. Англија ризикува хуманитарна криза, предупреди Мајкл Мармот, директор на Институтот за здравствена рамноправност во Лондон. Националната здравствена служба поставува 24-часовни „воени соби“ за да управува со побарувачката, сметајќи дека респираторните инфекции како „Ковид-19“, грип, пневмонија и акутниот бронхитис веројатно ќе пополнат дури половина од болничките кревети оваа зима.
Колку ладно е премногу ладно? Агенцијата за јавно здравје на Англија го има одговорот: минималната внатрешна температура треба да е 18 степени целзиусови. Ако повеќе ја намалите температурата се соочувате со здравствени ризици како висок крвен притисок, згрутчување на крвта и срцев удар, велат од агенцијата.
„Не е проблемот само хипотермијата “, вели Мајк Типтон, професор по физиологија на Универзитетот во Портсмут. „Тоа е последица на ладењето и физиолошките одбранбени механизми и поврзаната дехидрација што доаѓа со тоа“.
Можеби нема да ја поврзувате дехидрацијата со престојот во ладна средина, но Типтон вели дека тоа е нормална реакција. Тоа е затоа што кога ви е ладно, крвните садови на вашата кожа се стеснуваат, намалувајќи го протокот кон периферијата на телото, така што поголемиот дел од крвта е заштитена под слој од изолациони маснотии. Ова резултира со нагон за мокрење, што се нарекува диуреза предизвикана од студ. Како што крвта се концентрира и згуснува, вели Типтон, ризикот од згрутчување се зголемува, а најризични се постарите лица.
„Ние, луѓето во основа сме тропски животни и како што се ширевме низ светот, не еволуиравме за да се прилагодуваме на пониски температури“, вели Типтон. „Наместо тоа, го искористивме нашиот голем мозок за да ја создадеме посакуваната клима“.
„Ако во моментов седењето ви е удобно, гарантирам дека просечната температура на вашата кожа е 33 степени целзиусови“, вели Типтон. „Температурата на вашeтo торзо е околу 35, 36 степени целзиусови, а температурата на екстремитетите ќе биде од средината до високите 20-ти. Тоа е токму истиот температурен профил што би го имале кога би биле голи на 26 до 28 степени“.
Сепак, можно е прилагодување на пониски температури. Некои стратегии ќе го одразуваат она што веројатно го знае вашата баба, бидејќи веројатно пораснала во дом кој бил неколку степени поладен од вашиот: облечете џемпер, дебели чорапи или капа. Мачката во скут може да ви помогне во студените попладневни часови или навечер. И добро е да натрупате дебели јоргани навечер, но и да ги искористите сите можности за заштеда на топлина во текот на денот. Здравите луѓе, од тинејџери до возрасни лица на средината на 60-тите години не треба да спијат на температура повисока од 18 целзиусови степени, велат упатствата во Велика Британија.
И бидејќи модерните Европејци и Американци поминуваат 90 отсто од своето време внатре, за здрави возрасни лица, само излегување надвор и вежбање на различни температури може да помогне во градењето на издржливост.
„Можете да го промените вашиот сопствен одговор на студот“, вели Кејт Ри, основач на Друштвото за пливање на отворено во Јужна Англија. „Она што на почетокот изгледа многу непријатно и прави да ви биде многу ладно, по некое време вежбање може да стане сосема добро“.
Групата на Рев плива во текот на целата година, а во зима кратко се потопува во речиси замрзнатата вода. Како резултат на тоа, вели таа, многу членови на групата може да се чувствуваат удобно дури и кога нивните домови се ладни. „Малку сте постоик“, вели Рев. „станувате поприлагодливи на врењмето и тоа ви дава убаво чувство дека сте поотпорни“.
