Европската централна банка (ЕЦБ) полека станува свесна за важноста на еден од факторите на инфлацијата што се покажа како многу поопасен од спиралата на платите и цените, која досега беше главна грижа.
Членовите на одборот на ЕЦБ неодамна ги апострофираа високите профити на компаниите, кои, според претседателката на ЕЦБ, Кристин Лагард, ги туркаат нагоре платите и цените.
Таканаречената инфлација на алчноста (анг. greedflation) ги попречува напорите за зауздување на растот на потрошувачките цени, што значи дека ЕЦБ можеби ќе треба дополнително да ја заостри монетарната политика за да ја достигне целта од два процента - токму во моментот кога официјалните лица велат дека на повидок е крајот на најагресивниот циклус на зголемување на стапките.
„Постојат јасни ризици дека падот на инфлацијата ќе биде побавен од она што се очекуваше поради зголемените корпоративни маржи“, рече Пијт Кристијансен, главен стратег во „Данске банк“ (Danske Bank) во Копенхаген.
Тоа е затоа што компаниите имаат тенденција да ги зголемуваат цените побрзо за да ги надоместат повисоките влезни трошоци отколку што ги намалуваат кога нивните трошоци паѓаат, овозможувајќи им да ги задржат повисоките маржи подолго, објасни тој.
„Многу е тешко ЕЦБ да одговори на оваа динамика“, вели Кристијансен.
Профитот ги надминува платите што ја поттикнува инфлацијата во еврозоната
Bloomberg Mercury
Иако растот на маржата оваа година нема да биде толку брз како што беше претходно, „секој конфликт меѓу платите, добивката на компаниите и јавниот сектор ќе биде исклучително штетен за во иднина и може да предизвика наша монетарна реакција“, рече потпретседателот на ЕЦБ, Луис де Гвиндос, во средата.
Корпоративниот профит веќе некое време е поголем двигател на зголемувањето на цените од трошоците за работа - од почетокот на 2021 година, според Маева Казин од „Блумберг економикс“. Таа пресмета дека зголемената корпоративна заработка генерирала повеќе од две третини од инфлацијата на крајот на минатата година.
Економистите долго време ја критикуваат ЕЦБ за бавното дејствување врз растот на цените по заклучувањата, а растот на корпоративниот профит почна да ги загрижува во последните неколку месеци.
„Многу фирми успеаја да ги зголемат своите профитни маржи во секторите што се соочуваат со тесна понуда и зголемена побарувачка“, рече пред колегите главниот економист на ЕЦБ, Филип Лејн, тврдејќи дека „платите имале само ограничено влијание врз инфлацијата во последните две години, а растот на профитот бил значително подинамичен“.
Пример за ова е Летонија, каде што инфлацијата порасна најбрзо од сите 20 земји од еврозоната. Гувернерот на централната банка, Мартинш Казакс, верува дека некои компании таму ги зголемуваат цените „само затоа што им се може“.
Пример за ова е Латвија, каде што инфлацијата порасна најбрзо од сите 20 земји од еврозоната. Гувернерот на централната банка Мартиш Казакс верува дека некои компании таму ги зголемуваат цените „само затоа што можат“.
Балтичките земји имаат највисоки стапки на инфлација во еврозоната
Bloomberg Mercury
„Затоа управниот одбор продолжува да ги зголемува стапките во ситуација кога усогласениот индекс на потрошувачки цени почнува да паѓа под влијание на падот на светските цени на енергентите“, рече тој.
„Клиентите исто така можат да ја одиграат својата улога“, посочи Казакс, советувајќи ги да бидат попребирливи при купувањето и да бараат подобри зделки.
Некои од неговите колеги, како хрватскиот гувернер Борис Вујчиќ, тврдат дека растот на корпоративниот профит не е толку опасен. Тој минатата недела изјави дека послабиот економски раст ќе ги намали можностите за натамошни поскапувања.
Пред неколку дена Изабел Шнабел призна дека ЕЦБ „не обрнала доволно внимание на профитот“, но додаде дека тоа веројатно не може да започне спирала на раст на цените како платите.
„Со профитот има посилна самокорекција затоа што луѓето треба да ги платат тие повисоки цени“, рече таа. „Не гледам дека тоа може континуирано да се екстраполира во иднина, но секако мораме да ја следиме ситуацијата, што го правиме многу подетално од претходно“.
ЕЦБ може да го забави темпото на зголемување на каматните стапки на 4 мај, зголемувајќи ја каматната стапка на 3,25 отсто за четвртина поен. Се предвидува дека инфлацијата ќе падне на 2,8 отсто до крајот на годината од повеќе од девет отсто на почетокот, пред да се врати во нормала во втората половина на 2025 година.
Но бидејќи и бизнисите и потрошувачите се обидуваат да се заштитат од зголемените трошоци, Оскар Арс, генералниот директор за економија и истражување на ЕЦБ, предупредува дека спиралата на цените сепак може да ескалира.
„Комбинацијата од повисоки профитни маржи, повисоки номинални плати и повисоки цени се заканува со силен секундарен ефект“, напишаа тој и неговите колеги.
.webp){kind=icon}
