.webp){kind=icon}
Министрите за финансии на Европската Унија се согласија да ги променат фискалните правила по неколкумесечни барања и интензивни преговори за да се ограничи долгот, но и да се овозможи инвестирање во клучни области како одбраната или зелената транзиција.
Додека од една страна новите правила, кои ќе важат од новиот буџетски циклус, овозможуваат флексибилност во фискалното приспособување, како што сакаа земји како Франција или Италија, Берлин успеа да вклучи механизми за да се обезбедат намалување на долгот и создавање заштитни слоеви за ублажување идни шокови во време на криза.
Земјите сега ќе имаат поголем простор да одлучат како да го намалат долгот, но во исто време и подобрени начини за контрола на примената на правилата кога ќе се прекршат ограничувањата.
Комплексните преговори ги покажаа разликите меѓу земјите како Германија, кои сакаа строги рамки за ограничување на долгот и оние, како Франција или Италија, што беа загрижени за финансиските потреби на нивните индустриски сектори, на пример одбраната и дигиталната и зелената транзиција.
„Овие правила ќе гарантираат финансиска стабилност и здрави јавни финансии насекаде во Европа во иднина. За првпат по 30 години овој пакт за стабилност ја препознава важноста на инвестициите и структурните реформи“, рече францускиот министер за финансии Бруно Ле Мер.
Bloomberg
Новите правила предвидуваат дека земјите со нивоа на долг поголем од 90 отсто од бруто-домашниот производ (БДП) ќе мора да го намалат тој долг за еден процентен поен од БДП годишно во периодот на приспособување. Оние земји со долг меѓу 60 и 90 проценти од БДП ќе мора да направат половина од тој напор.
Земјите членки ќе треба да создадат фискални браници од 1,5 отсто од БДП заедно со обврската да го почитуваат горното ниво на дефицит од три отсто од БДП. За да се изгради тој слој, усогласувањето треба да биде 0,4 отсто од БДП, што може да се намали на 0,25 отсто од БДП во случај на продолжување на периодот на усогласување.
На владите ќе им се дозволи флексибилност во нето-трошењето од 0,3 отсто од БДП годишно и 0,6 отсто од БДП во целост во текот на периодот на мониторинг. Исто така земјите ќе можат да го продолжат периодот на приспособување од четири на седум години поради инвестициите или реформите вклучени во плановите за закрепнување по пандемијата.
За оние земји што треба да направат годишен напор за приспособување од половина процентен поен од БДП и да ја прекршат таа обврска, зголемените трошоци за плаќање камати ќе бидат исклучени од пресметката од 2025 до 2027 година.
Останува во сила горниот дозволен праг за буџетскиот дефицит од три отсто од БДП и за јавниот долг од 60 отсто од БДП.
Доколку не се случат овие промени, старите правила суспендирани за време на пандемијата, кои повторно ќе стапат во сила од 1 јануари 2024 година и ќе важат до новата буџетска рамка, ќе доведат некои земји во многу тешка ситуација. Целта на министрите за финансии е политички договор до крајот на годината, така што целиот законодавен процес на усвојување на новите правила може да заврши до пролет, пред европските избори во јуни.
