Европската централна банка (ЕЦБ) се подготвува да влезе во нова фаза на непредвидливост, бидејќи мандатите на седум од нејзините 26 „поставувачи“ на каматни стапки завршуваат до декември, што претставува најголема промена на персоналот од 2019 година.
Меѓу нив е и најдолговечниот член на панелот, Клас Кнот од Холандија, заедно со неколку поранешни министри за финансии што беа ветерани на европската должничка криза и чие искуство може да недостига додека буџетите повторно се напрегаат и се одвива трговска војна предводена од САД.
По најголемиот скок на инфлацијата во еврозоната досега, дури и некои од оние што успеваат да бидат повторно назначени се соочуваат со тешки предизвици. Мартинс Казакс од Летонија, кој во четвртокот доби мандат од уште пет години, беше во неизвесност откако му заврши првиот мандат во декември, кога политичарите во балтичката земја се обидуваа - но на крајот не успеаја - да го заменат.
Прочитај повеќе
![ЕЦБ ја намали клучната стапка за 25 базични поени, на 2,75 отсто](/data/images/2024-09-03/68663_416014050_kf.jpg)
ЕЦБ ја намали клучната стапка за 25 базични поени, на 2,75 отсто
Европската централна банка ја намали својата референтна каматна стапка за четвртина поен, на 2,75 проценти.
30.01.2025
![Давос 2025: Се очекува дополнителен пад на каматите](/data/images/2025-01-22/76103_davos-2025-bloomberg-adria_kf.jpg)
Давос 2025: Се очекува дополнителен пад на каматите
Членот на Управниот совет на ЕЦБ, Клас Кнот, вели дека обложувањата на инвеститорите за намалување на каматните стапки во јануари и март се разумни.
22.01.2025
![Пресврт: Еуриборот расте - што се случува?](/data/images/2024-07-25/66546_euribor-2_kf.jpg)
Пресврт: Еуриборот расте - што се случува?
Еуриборот расте во новата година, што влијае на цената на задолжувањето со променлива каматна стапка
09.01.2025
![Инфлацијата во еврозоната забрзува-се чини дека ЕЦБ има недовршена работа](/data/images/2024-04-12/58616_ecb_kf.jpg)
Инфлацијата во еврозоната забрзува-се чини дека ЕЦБ има недовршена работа
Се очекува извештајот за еврозоната да покаже забрзување на инфлацијата во декември, главно поради очекуваниот зголемен раст на цените во големите економии во Европа
04.01.2025
Иако радикална промена на курсот е малку веројатна во Франкфурт, резултатот е дека набљудувачите на ЕЦБ ќе имаат потешка задача и рамнотежата меѓу јастребите и гулабите може да се промени. Тоа е далеку од идеален момент, бидејќи веројатните тарифи на Доналд Трамп за трговскиот блок од 20 земји се закануваат да ги уништат веќе скромните очекувања за економски раст.
„Овие промени доаѓаат во најлошо можно време, бидејќи ЕЦБ ќе се соочи со тешки одлуки годинава - економските изгледи се влошија и може да се влошат уште повеќе со очекуваните политики на Трамп, додека во исто време инфлацијата сè уште е превисока“, вели Карстен Бржески, шеф на макроистражување во ИНГ (ING). „ЕЦБ со до седум новајлии може да биде поподложна на грешки“.
Најновите податоци од еврозоната го сумираат предизвикот на ЕЦБ: бруто-домашниот производ неочекувано не успеа да се зголеми на крајот на 2024 година, додека инфлацијата ги изненади аналитичарите со пораст во јануари.
Официјалните лица остануваат уверени дека потрошувачките цени ќе се усогласат со целта од два отсто во наредните месеци и планираат да продолжат со монетарното олеснување, со кое веќе се намали депозитната стапка на 2,75 од 4 отсто во средината на 2024 година. Но колку далеку ќе одат не е јасно, а новите членови може да ги направат патот и целта потешко разбирливи.
„Кога на Управниот совет му се приклучуваат нови членови не е веднаш јасно за што се залагаат и често се воздржуваат од давање сигнали на почетокот“, вели Јари Стен, главен европски економист во „Голдман Сакс“ (Goldman Sachs). „Малкуте насоки го прават точното предвидување потешко“.
Гувернери на ЕЦБ чии мандати завршуваат во 2025 година
Bloomberg
Шпанецот Хозе Луис Ескрива е пример за тоа. Откако ја презеде својата улога во септември, тој се воздржуваше од давање јавни изјави некое време, и покрај неговото огромно знаење за монетарната политика како економист во централната банка на неговата земја и во ЕЦБ.
Многу аналитичари тврдат дека сегашната надолна траекторија на трошоците за задолжување е јасна и дека - и покрај промените - континуитетот во ЕЦБ е загарантиран, особено бидејќи ниту една од промените во персоналот нема да го допре моќниот Извршен одбор.
„ЕЦБ е добро заштитена во однос на донесувањето одлуки и независноста“, вели Анатоли Аненков, економист во „Сосиете женерал“ (Societe Generale). „Во таа смисла, институцијата е поважна од личноста“.
И покрај тоа, по „автопилот“ намалувањата на стапките во јануари и март, високиот економист на ХСБЦ (HSBC), Фабио Балбони, смета дека „работите може да се загреат напролет“ додека јастребите и гулабите се борат за позиција.
Една дебата што изгледа дека ќе се интензивира е за таканаречената неутрална стапка, која ниту го ограничува ниту го стимулира економскиот раст. Мислењата се разликуваат за тоа до каде е ова теоретско ниво, a креаторите на политиките исто така се во несогласување дали да одат под него.
Тоа ги прави потенцијалните промени во рамнотежата важни, со четворица од седумте члена на Управниот совет - вклучувајќи ги Кнот и Роберт Холцман од Австрија - кои се наклонети кон јастребите. Последниот ќе биде заменет од министерот за труд и економија Мартин Кохер, кој ретко коментирал за монетарната политика, освен пофалувајќи ги напорите на ЕЦБ за борбата против инфлацијата.
Промената може исто така да ги забави реакциите на ЕЦБ доколку Трамп ги реализира своите трговски закани против Европската Унија. Други што можеби ќе заминат се Марио Сентено од Португалија, поранешен претседател на Еврогрупата, и Оли Рен од Финска, кој беше комесар за блокот за време на кризата со суверениот долг. Последниот, сепак, изгледа дека има подобри шанси да остане.
Другата страна на тој аргумент, сепак, е дека премногу политичари му се приклучуваат на Управниот совет, потенцијално тестирајќи ја независноста на ЕЦБ. Претседателката Кристин Лагард неодамна го нагласи значењето на можноста за дејствување без политичко мешање кога економската заднина е нестабилна.
„Императив е централните банки да имаат независност за целосно да ги исполнат своите мандати за стабилност на цените“, рече таа.
Консензусот е дека ЕЦБ ќе ги прифати годинашните промени во персоналот, додека пазарите сè уште се повеќе фокусирани на податоците отколку на персоналот додека ги калибрираат своите облози за каматните стапки.
Но промената може да понуди увид за позначајна трансформација што ќе дојде во 2026 и 2027 година: во тој период ќе заврши мандатот не само на Лагард туку и на потпретседателот Луис де Гвиндос, на главниот економист Филип Лејн и на членката на Извршниот одбор Изабел Шнабел.