.webp){kind=icon}
Во Македонија има работа, но нема кој да работи. Ако до пред неколку години се бараше слободно работно место, сега илјадници огласи за вработување на кои компаниите бараат квалификувани работници стојат отворени со месеци.
Во таква ситуација се и некои од околните земји и поразвиените земји од регионот Адрија, како Хрватска и Словенија, каде што работи огромен број од работната сила од другите земји. Во Словенија стапката на невработеност е исклучително ниска, па недостигот од работна сила веќе е еден од клучните економски проблеми. Анализираме што се случува на нашиот пазар на трудот и каква работна сила ѝ треба на државата, а во услови на миграција, лошо образование, слаба заинтересираност на младите за стручните училишта.
Микро и малите бизниси велат дека состојбата е алармантна, а по пандемиската криза, сега на пазарот има криза за работници. „На огласите за вработување со месеци не се пријавува никој, често се случува да се пријават за работа повозрасни лица или пензионери, кои работат неколку месеци и си заминуваат. Многумина од нас ги затворија своите бизниси поради недостиг од работници или, пак, работат фамилијарно или со скратено работно време“, велат од микро и малите претпријатија членки на Стопанската комора.
Во Агенцијата за вработување во моментов има 8.605 отворени работни позиции. Хигиеничар на станбен и деловен простор, продавач и општ работник се позициите за кои има најголем број огласи.
Проблем со недостиг од квалификувана работна сила има и угостителскиот сектор. Изминатите години повисоките плати што се нудат во европските земји го празнат овој сектор, особено во летната сезона.
И угостителските објекти поради недостиг од работници го приспособија работното време, а некои ги затворија објектите за да ги скратат трошоците. „Не постои работно место во угостителството за кое може да потврдиме дека не кубури со професионален и едуциран образован угостителски кадар. Листата на недостиг од угостителски работници можеме да ја започнеме од образовни, професионални и искусни готвачи, келнери и шанкери, менаџери, па да продолжиме со помошници во кујна и шанк, собарки, хигиеничари, хаусмајстори“, велат од Независната угостителска комора (НУК). Според нив, угостителските работници што работат немаат никакво угостителско образование или обуки за работните места, туку своите вештини и навики ги стекнуваат за време на работата.
Ако се погледне статистиката, во последните години ниту еден ученик не се запишал во автотехничко, градежно и дрвопреработувачко средно стручно образование. Најголем број средношколци се запишуваат на економско-правната и здравствената струка.
Според анкетата што е спроведена од Агенцијата за вработување, од 1.400 компании, над 54 отсто се изјасниле дека планираат вработување во тековната година речиси на 15.000 работници. Најмногу има потреба во преработувачката индустрија. Според степенот на образование, најмногу се бара работниците да имаат завршено средно образование.
Невработеноста во првото тримесечје од годинава се намали на 13,3 отсто во споредба со претходните 14 отсто во последниот квартал од 2022 година, покажуваат најновите податоци на Државниот завод за статистика. Или, во апсолутна бројка, во периодот од јануари заклучно со март имало 107.047 невработени лица.
Состојбата со недостигот од работници не е подобра ниту во земјите во регионот Адриjа. Во Хрватска само во три сектори, туризам, градежништво и угостителство, оваа година недостигаат 110.000 работници, во Србија недостиг од квалификуван кадар има најмногу во градежништвото, па затоа над 30.000 работни дозволи им се издадени на странци. Во Босна и Херцеговина индустријата се соочува со недостиг од 30.000 работници, додека во Словенија дефицит од квалификуван кадар има во производствениот и градежниот сектор. И 2023 година ќе биде проблематична поради хроничниот недостиг од работна сила во регионот. Во последниот извештај, аналитичарите на „Блумберг Адрија“ пишуваат дека фактот што бројот на луѓе што излегуваат од групата „активно население“ е значително поголем во однос на новосоздадената работна сила значи дека ќе продолжи трендот на намалување на бројот на работници. Па затоа, БиХ и Србија, иако имаат високи стапки на невработеност, некои од работните места ги пополнуваат со странски работници, кои доаѓаат од земјите од регионот или од третиот свет. Тоа се главно физички работници.
Недостигот од работници е болна точка и за земјите-членки на ЕУ, Хрватска и Словенија, кои се главни миграциски точки за работници од другите земји од овој регион.
