Оџаците на РЕК Битола лани загадувале 11 пати над дозволеното

Државата да почне да изрекува казни за ЕСМ затоа што компанијата продолжува да ги прекршува дозволените граници пропишани со Националниот план за намалување на емисиите. Ова е само една од препораките содржани во извештајот „Усогласи или затвори“ (Comply or Close) на „Бенквоч“ за минатата година.

„Бенквоч“, најголемата мрежа на граѓански асоцијации за заштита на животната средина и човековите права во централна и источна Европа, во најновиот извештај објаснува дека ваквите казни можат да ја одвратат државната енергетска компанија да продолжи да загадува над дозволените граници.

„Во текот на седумте години од истекувањето на рокот за усогласеност со директивата на Европската унија која се однесува на големите постројки кои согоруваат фосилни горива (Large Combustion Plant Directive-LCPD), земјата успеа само да се оддалечи од усогласеноста, како во намалувањето на емисиите, така и во нивното мерење. Ниту една од електраните на јаглен сè уште нема континуирано мерење, а досега известуваа само врз основа на пресметките направени од едномесечните мерења“, стои во извештајот.

Извештајот наведува дека и во 2024 година најголеми загадувачи се оџаците на РЕК Битола. Блок 1 емитуваше 62.625 тони, Блок 2 – 22.314 тони. „Емисиите од Битола Б1 и 2 беа за фрапантни 11,4 пати над индивидуалниот плафон на електраната, а емисиите од Битола Б3 беа за 9,4 пати повисоки од индивидуалниот плафон“, наведува „Бенквоч“.

РЕК да работи со скратено работно време додека не биде затворен

Најалармантно е загадувањето со сулфур диоксид (SO2) и прашина, додека емисиите на азотни оксиди (NOX) се во рамки на дозволеното затоа што блоковите 2 и 3 во 2013 година беа реновирани за да се намалат овие емисии. „Бенквоч“ наведува дека оттогаш ЕСМ нема вложено во контрола на загадувањето на електраните на јаглен.

„Бенквоч“ препорачува намалување на работното време на РЕК Битола со цел да се намалат емисиите на сулфур диоксид и прашина. Во извештајот се наведува дека работното време треба да биде што е можно пократко за електраната да се усогласи со дозволените граници во периодот до нејзиното затворање.

„Повеќе од две години откако во декември 2022 година беше издадена А-Дозвола за усогласување со оперативен план (А-ДУОП) за електраната во Битола, инвестициите се видливи само на хартија. Имајќи ги предвид законските временски рамки за објавување тендери и времето потребно за спроведување на овие комплицирани инвестиции, сега е невозможно електраната да изврши целосна реконструкција на електростатските филтри до декември 2025 година или изградба на постројка за десулфуризација до декември 2026 година, како што е пропишано во дозволата“, наведува извештајот.

Исто така, ваквите инвестиции воопшто немаат смисла со оглед на тоа дека земјава планира постепено да го исфрли јагленот, најдоцна до 2030 година, констатира „Бенквоч“.

ЕСМ не ги сфаќа обврските сериозно

Чекорите што ги презема ЕСМ покажуваат дека не ја сфаќа сериозно обврската за постепено исфрлање на јагленот, но истовремено избегнува да инвестира во намалување на екстремно високото загадување од електраните и пропратните објекти. РЕК Битола продолжува да ги прекршува сите национални обврски и обврските од Спогодбата за Енергетска заедница и мора да биде казнета за тоа, стои во извештајот.

„ЕСМ дава приоритет на инвестиции што ќе ја продолжат работата со јаглен, наместо да инвестира во контрола на загадувањето. И покрај декларативната посветеност на компанијата за декарбонизација на енергетскиот сектор, постапката за оцена на влијанието врз животната средина за рудникот за лигнит „Живојно“, битолско, беше повторно повторена во март 2025 година. Рудникот со површински коп е планиран да зафати околу 11,5 квадратни километри и да произведе околу 23,6 милиони тони лигнит за 15 години. Се планира отстранувањето на почвениот слој да се изврши во рок од три години од одобрувањето на проектот, што го става почетокот на експлоатацијата многу блиску до датумот за постепено исфрлање на јагленот во земјата“, нотира „Бенквоч“.

Несреќна формулација – нема нов рудник туку повеќе јаглен од истиот

Од ЕСМ за „Блумберг Адрија“ велат дека експлоатацијата на домашниот јаглен од наоѓалиштето „Живојно“ во следните години треба да се гледа како рационален и одговорен чекор во преодната фаза кон целосна зелена енергија.

„Овој пристап овозможува постепено намалување на зависноста од увоз и обезбедува енергетска стабилност во периодот додека земјата ги развива своите капацитети за обновливи извори на енергија. Земјава станува сериозно зависна од увозен, односно од набавка на јаглен од надворешни рудници за потребите на термоелектраните Битола и Осломеј, кои се основни извори на базна енергија. Само користењето на домашен јаглен драстично ќе ги намали трошоците и ќе му даде простор на АД ЕСМ да инвестира во десулфуризација и во иновативни еколошки решенија за термоелектраните“, ни одговорија вчера од ЕСМ.

Неодамна на брифинг со новинарите директорот на ЕСМ, Лазо Узунчев, рече дека во конкретниот случај „несреќна е формулацијата дека се работи за нов рудник“.

„Се работи за исто рудно тело со „Брод Гнеотино“. Ни има потреба драстично да ја продуктивноста на јагленот кој доаѓа од тоа рудно тело со зголемување на дневните количини на јаглен. Значи, имаме потреба да пристапиме кон тоа исто рудно тело од другата страна и наместо 3.500 тони дневно да стигнеме до количини од 7.000 до 10.000 тони дневно“, рече тогаш Узунчев.

Тој очекува дека до есен ќе биде собрана комплетната документација и дека ќе може да почне производство на јаглен. Според него, ова не се коси со преземената обврска за прекин на производството до 2030 година и за тоа се информирани меѓународните финансиски партнери.

„Со самото тоа што во јавноста протече таа формулација за нов рудник, ние одржавме серија состаноци со претставници на меѓународните финансиски институции на кои им ги презентиравме сите податоци, сите релевантни факти и сигурен сум дека ги убедивме дека не се работи за нов рудник, туку за екстензија на постоечкиот „Брод Гнеотино“, изјави Узунчев.

мермс

Зелената транзиција е на брза лента

Актуелното раководство на ЕСМ повторува дека компанијата пред преземањето, лани во септември, имала милионски долгови, без можности за инвестиции. А сега, додека трае консолидацијата, интензивирани се серија проекти од обновливи извори, меѓу кои и паркот на ветерници Богданци-фаза 2 кој до 2027 година се очекува да ги произведе првите киловатчасови од ветер.

„Не е точно дека ЕСМ само декларативно се залага за зелена транзиција. Напротив, сите проекти кои се ставени на брза лента се токму проширување на производното портфолио на компанијата со нови фотонапонски и ветерни електрани“, велат од ЕСМ за „Блумберг Адрија“.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар