Европски прваци на берзата - каде годинава инвеститорите заработија најмногу

Истраживме кои европски индекси на берзата годинава донеле најголем принос и ги споредивме нивните резултати. Се фокусиравме на Стариот Континент затоа што европските инвеститори го чувствуваат ефектот од растот на американскиот пазар само делумно, бидејќи околу 11 процентни поени од приносот на американските индекси „ги изеде“ падот на вредноста на доларот. Дури и ако се занемари влијанието на валутниот ризик, европските индекси во Европа во најголем дел годинава се покажаа како подобри од конкурентите од другата страна на Атлантикот. Севкупниот американски индекс S&P 500 од почетокот на годината досега добил 15 отсто на вредност – точно колку и европскиот STOXX 50 – а технолошкиот Nasdaq пораснал за нешто помалку од една петтина. Според приносот, сепак, поголемиот дел европски индекси ги надминале американските, а најдобрите 15 им донеле на инвеститорите најмалку 40-отстотен принос.

За да можат европските инвеститори навистина да имаат корист од растот на овие индекси, побаравме и фондови што котираат на берза (ЕТФ) и ги следат споменатите или слични индекси. На тој начин инвеститорите можат во своето портфолио да ги вклучат најпрофитабилните пазари без да мора сами да купуваат поединечни акции, а истовремено имаат можност за диверзификација на ризикот. Инвестирањето во индексни фондови важи и за финансиски поефикасен начин за диверзификација на портфолиото. За некои поспецифични или помалку ликвидни европски индекси сè уште не постојат соодветни ЕТФ-ови.

Индексот SBITOP од Љубљана меѓу првите пет

Домашните инвеститори не мора да бараат инвестициски можности далеку. Тоа го докажува и индексот на Љубљанската берза SBITOP, кој од почетокот на годината порасна за 45 отсто. Со тоа, во нашата споредба на приносите се искачи на четвртото место. Во словенечки акции инвеститорите можат да вложуваат со еден единствен купопродажен налог преку ЕТФ InterCapital SBITOP UCITS, кој котира на Љубљанската берза.

Пазарите во Источна и Јужна Европа, поради помалата ликвидност и поголемата волатилност, се почувствителни на макроекономски промени. Тоа значи дека во поволни услови можат да донесат исклучително висока заработка, како што гледаме од почетокот на годината. Исто така, индексите што вклучуваат комбинација од средни и помали компании имаат поголем потенцијал за раст отколку, на пример, големите и стабилни западноевропски индекси.

Унгарските индекси – прваци на годината

На врвот на листата според приносот од почетокот на годината се наоѓаат главно пазарите од Централна и Источна Европа. Најголем раст забележа Bloomberg Hungary Large, Mid & Small Cap, кој постигна принос од дури 65 отсто, што укажува на успешно работење на унгарските компании од сите големини. И индексот OTOP Hungary Traded оствари висок раст од 57 отсто и се пласира на второто место.

Индексот Bloomberg Hungary Large, Mid & Small Cap Index USD е берзански индекс во кој компаниите учествуваат според нивната големина на пазарот – односно секоја компанија има удел во индексот во согласност со својата пазарна вредност. На тој начин индексот опфаќа 99 отсто од унгарскиот акциски пазар. Иако содржи само шест големи, средни и помали компании, тоа практично значи дека претставува речиси целиот пазар.

Индексот е силно концентриран: „ОТП банка“ (OTP Bank) има повеќе од 66 отсто удел, а во индексот се вклучени фармацевтската компанија „Рихтер“ (Richter), енергетската групација МОЛ (MOL), телекомуникацискиот оператор „Маџар телеком“ (Magyar Telekom) и технолошката компанија „4Ај-џи“ (4iG). Унгарскиот индекс BUX го следи и еден популарен ЕТФ – Expat Hungary BUX UCITS.

Грците исто така изненадија

Висока заработка покажаа и грчките индекси: Bloomberg Greece Large and Mid Cap оствари принос од 47 отсто, додека Athens Stock Exchange Large Cap Index се зголеми за 45 отсто. Првиот од двата индекса е главниот показател на грчкиот берзански пазар, затоа што опфаќа 85 отсто од вкупната пазарна капитализација и ги вклучува шесте најголеми грчки компании.

Индексот е силно насочен кон банкарскиот сектор – дури 85 отсто ги сочинуваат четирите најголеми грчки банки: Националната банка на Грција (National Bank of Greece), „Еуробанк“ (Eurobank), „Алфа банка“ (Alpha Bank) и „Пиреус банка“ (Piraeus Bank). Преостанатите два значајни составни дела се ОПАП (OPAP), компанија за игри на среќа, и ОТЕ (OTE), телекомуникациска компанија.

Меѓу индексите на западноевропските берзи се издвојува CAC Small, кој годинава донесе принос од 44 отсто, што укажува на потенцијалот на сегментот на помалите европски компании. На листата се најдоа и некои индекси што вклучуваат поголеми компании, како австрискиот Bloomberg Austria Large and Mid Cap (43-отстотна заработка) и Stoxx EU Enlarged 15 (41,2-отстотна заработка), кој ги опфаќа најголемите компании во 10 европски земји членки.

Речиси 40-отстотна заработка годинава постигнаа и следниве индекси: Madrid Stock Exchange General Index (39,5 отсто), Athens Stock Exchange General Index (39,3 отсто), Warsaw Stock Exchange Total Return Index (39,2 отсто) и Bucharest Stock Exchange Traded Index (38,9 отсто).

Поединечно пониската ликвидност, политичките и валутните ризици

И покрај исклучителните заработки, инвеститорите не смеат да ги игнорираат ризиците што ги следат вложувањата на помалку ликвидните пазари. Пазарите во Централна и Источна Европа вообичаено се поволатилни, што значи дека вредностите на индексите може брзо да се менуваат при макроекономски или политички промени.

Во некои земји од регионот – како Унгарија – има поголема политичка неизвесност, што може да доведе до ненадејни ценовни промени. Дополнително, ЕТФ-овите што ги следат помалите локални индекси често се слабо ликвидни, што при купување или продажба може да предизвика поголем распон помеѓу куповните и продажните цени.

Значаен ризик претставува и валутната изложеност, бидејќи некои пазари котираат во валути што може значително да варираат во однос на еврото. Затоа, пред да се влезе на овие пазари, препорачливо е инвеститорите внимателно да ги проверaт составот на фондот и ризиците што ги преземаат. На крајот, важно е да се потенцира дека минатите приноси не се гаранција за идни резултати, па затоа секоја одлука за купување треба да биде донесена по внимателна анализа на ризиците.