Цената на гасот повторно е ризик за економијата

Далеку е од нивоата од лани, но цената на гасот повторно ја бранува економијата. Најавите за штрајк во најголемиот производител во Австралија, заедно со наближувањето на зимските месеци на северната хемисфера, се доволни причини за загриженост.

Минатата недела цената на гасот, веднаш по најавата за штрајк во австралиските фабрики што се во сопственост на „Шеврон“ (Chevron Corp.) и  „Вудсајд енерџи“ (Woodside Energy Group Ltd.), скокна за триесетина проценти.

 

 

„Потенцијалниот штрајк доаѓа во време кога пазарот на гас е во состојба на неизвесност, иако цените паднаа и се на релативно ниски нивоа во споредба со неодамнешното минато“, вели за „Блумберг“ Ојстеин Калеклев, главен извршен директор на компанија што поседува танкери од Норвешка.

Растот на цената по најавата за штрајк ја нагласува кревкоста на глобалниот пазар, кој беше погоден од ограничениот проток на руски гас лани. Ограничувањата се одговор на европските санкции кон Русија за војната во Украина.

Стабилизација по 2027 година

Лани во ова време цената на гасот тргна кон својот врв. Го достигна на 25 август, кога надмина 300 евра за мегават-час. Тоа се случуваше во период кога Кремљ ги затвори вентилите на гасоводот „Северен тек“, кој е главен снабдувач на Европа со руски гас. Тоа се совпадна со трката на Европа за полнење на складиштата со гас во пресрет на зимата. Побарувачката нагло порасна, пораснаа и цените.

До октомври, кога стана јасно дека Европа е безбедна пред претстојната зима затоа што имаше резерви од енергентот, цената падна на најниска ниво во последната година.

 

 

Складиштата во Европа во моментов се речиси 90 проценти пополнети, многу над просекот за овој период од годината, а индустриската побарувачка останува млака по минатогодишната криза на цените на енергијата.

Сепак, секое големо нарушување во понудата може да ги зголеми цените, особено кога се приближуваат зимските месеци.

На холандската берза, референтна за Европа, фјучерсите за идниот месец се позиционираа на 38,81 евра за мегават-час. А, податоците од терминалот на „Блумберг“ покажуваат дека во периодот од јануари до март следната година цената на гасот може да се искачи до 55,82 евра за мегават-час, а највисока би била една година подоцна. Потоа може да се очекува тренд на намалување на цената, кој ќе биде континуиран до 2027 година.

 

 

Сепак, што конкретно ќе се случува на пазарот најмногу ќе зависи од исходот од преговорите меѓу австралиските работници и работодавци. Ако сепак дојде до штрајк и тој трае еден месец, „ќе биде загрозено снабдувањето со три милиони тони или околу 44 товари со ЛНГ за пазарот“, изјави Клаудио Стјуер, директор на „Сиенерџи консалтинг“.

Овој спор би можел да наруши околу 10 отсто од глобалниот извоз на овој енергент. Доколку се случат штрајкови, азиските купувачи ќе бараат алтернативни извори надвор од регионот, а тоа потоа ќе ја интензивира пазарната конкуренција со европските купувачи, што ќе се рефлектира и на нивните сметки во текот на зимата.

Цената на струјата секогаш ја следи цената на гасот

Нестабилноста на цената на гасот го буди стравот и за цената на струјата. Лани, во исто време кога почна трката за гас, значително почна да расте и цената на струјата. Ден по врвот што го имаше природниот гас, својот врв го доживеа и цената на струјата. На германската берза, која е релевантна за Европа, стигна до 980 евра за мегават-час.

 

 

„Веројатноста за повторување на кризата од минатата зима значително се намали, што може да се види и на пазарот“, вели Леонард Бирнбаум, главен извршен директор на Е.ОН, една од најголемите европски енергетски компании. Сепак, тој во интервју за телевизијата „Блумберг“ ги повика домаќинствата и деловните субјекти да продолжат да штедат.

„Мора да бидеме јасни дека структурните промени поради руската војна во Украина и проблемите со падот во снабдувањето со рускиот гас во Европа ќе останат и затоа кризата не е завршена“.

Податоците од терминалот на „Блумберг“ покажуваат дека и кај овој енергент највисоката цена се очекува во зимските месеци следната година. Во 2024 година се прогнозира и највисока просечна цена на годишно ниво, потоа би требало да следува период на намалување на цената на струјата.

 

 

Македонија ја враќа евтината струја од декември

Земјава е увозно зависна кога станува збор за струјата и гасот. Евентуалните турбуленции на европскиот пазар ќе се пресликаат и на домашниот, како што беше случај лани, кога најмногу настрада македонското стопанство. Во текот на август лани и домашните компании плаќаа рекордни цени за мегават-час електрична енергија.

 

 

Во јули просечната цена на струјата што ја плаќаа домашните компании на унгарската берза ХУПЕКС изнесуваше 94,98 евра за мегават-час, овој месец цените се пониски.

Годинава почна со работа и домашната берза со струја. Во јули на овој пазар просечната цена изнесуваше 101 евро за мегават, а овој месец се намали.

Блумберг Адрија

„За малите потрошувачи и за домаќинствата надлежните ветуваат дека ќе има поевтина домашна струја, а подготовките за наредниот период се веќе во тек“, изјави неодамна за интервју за „Блумберг Адија“ директорот на ЕСМ, Васко Стефанов.

„За успешно справување со какви било предизвици и непредвидливи ситуации, најважно е да се биде подготвен и сите капацитети да бидат на располагање. Минатата грејна сезона успеавме да го ставиме во функција ТЕЦ Неготино, иако никој не веруваше дека ќе започне со производство за толку брз рок. Моментално во ремонт е ТЕЦ Неготино, се работи на редовни ремонтни активности за да се подготви капацитетот за следната грејна сезона и истиот тој е со траење од 75 дена. Други покарактеристични активности што може да се издвојат се: капитални ремонти во ХЕЦ Козјак на генераторот 2, во ХЕЦ Глобочица на генераторот 1 и во ХЕЦ Шпилје на генераторот 1, како и капитален ремонт на ТЕ Битола 2 и редовни годишни ремонти на ТЕ Битола 1, ТЕ Битола 3 и ТЕ Осломеј“, рече тој.

Состојбата годинава е подобра и поради користењето на обновливите извори на сончевата енергија. Во периодот од јануари 2022 година заклучно со јули 2023 година, Регулаторната комисија за енергетика им има издадено лиценци на вкупно 605 централи, со вкупна инсталирана моќност од 316,4 мегавати, односно може да ги задоволат потребите за струја на близу 120.000 домаќинства, како што велат од Регулаторната комисија за енергетика и водни услуги.

За декември е најавено и враќање на евтината тарифа за домаќинствата, која беше укината на почетокот на кризата.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар