Александар Вучиќ се обидува да ги искористи семејните врски на Трамп

Доказите за турбулентната историја на Белград никогаш не се далеку. Во мал парк во центарот на градот, свежо цвеќе лежи во подножјето на статуата на Гаврило Принцип, атентатор кој ја започна Првата светска војна. На еден блок подалеку, остатоците од зграда погодена од НАТО во 1999 година се зачувани во нивната руинирана состојба.

Впечатливо недопреното место на бомбардираниот поранешен штаб на југословенската војска сега се планира да стане светилиште од сосема поинаков вид: во чест на продлабочените врски на Србија со Доналд Трамп. Зетот на американскиот претседател, Џаред Кушнер, има одобрение од српската влада таму да изгради хотел „Трамп“ вреден 500 милиони долари.

Додека Европа повторно е вовлечена во војна, а главните градови од Лондон до Варшава се запрепастени од поткопувањето на трансатлантските врски од страна на Вашингтон, Србија се позиционира во центарот на активностите на семејството Трамп.

За претседателот Александар Вучиќ, ова е можност да ја зацврсти својата улога како клучна влијателна фигура во нестабилниот балкански регион, токму кога антивладините протести дома претставуваат најголем предизвик за неговото 12-годишно владеење.

Откако изгради врски со светот на МАГА (MAGA – Make America Great Again) додека Трамп не беше на власт, Вучиќ верува дека неговата нација е подготвена да ги ожнее плодовите. Висок српски функционер ја спореди стратегијата на владата со хеџ фонд: висок ризик, висок поврат.

Трамвај поминува покрај поранешниот штаб на армијата во Белград. Џаред Кушнер, зет на Трамп, сака да го претвори местото во хотелски комплекс. Фотограф Оливер Буниќ/Блумберг

Ризикот би можел да се исплати бидејќи Белград сега има скратен пат до семејството Трамп, рече функционерот, барајќи да не биде именуван кога се зборува за чувствителни прашања од меѓународната дипломатија.

За Трампови, тоа значи работни места во земја која стана дом далеку од дома за лица од потесниот круг на претседателот. Најстариот син, Доналд помладиот. Тој ја посети Србија три пати во последните месеци. Специјалниот пратеник на Трамп, Ричард Гренел, го доби највисокото српско цивилно одликување. Вучиќ беше меѓу првите што му ја честитаа победата на Трамп, во телефонски разговор во кој беше вклучен и Илон Маск.

„За стабилност, САД треба да ја имаат Србија на своја страна“, рече Вук Велебит, извршен директор на иницијативата „Пупин“, која има за цел да ги зајакне српско-американските односи. Наместо кон проблематичните жаришта на Балканот, Косово и Босна, „за прв пат, Вашингтон гледа кон Белград“, рече тој.

Посетителите фотографираат стари ракети поставени во воениот музеј во Белград. Доказите за турбулентната историја на Србија никогаш не се далеку. Фотограф Оливер Буниќ/Блумберг

Она што е сигурно е дека Вучиќ би можел да ги искористи САД на своја страна. Тој е познат по својата вештина во јавањето на неколку коњи одеднаш благодарение на неговите блиски врски со Кина, Русија, Европската Унија и Вашингтон. Но, сега постои закана за намалување на економското расположение кое е влошено по протестите поради смртта на 16 лица во Нови Сад во ноември, кога се урна бетонска настрешница над железничката станица.

Несреќата го насочи јавниот гнев кон институционалната корупција, предизвикувајќи излив на гнев на улиците предводен од студенти. Владата тврди дека протестите биле иницирани надвор од Србија. Тие влегоа во шестиот месец.

„Вучиќ ќе направи сè што може за да остане на власт“, рече Енгелуше Морина, виш политички соработник во Европскиот совет за надворешни односи во Берлин. Малку е веројатно дека претседателот ќе се повлече, додаде таа, „бидејќи може сè да изгуби“.

Антивладини протести во Нови Сад на 1 февруари. Протестите траат откако се урна настрешницата на железничка станица во градот, при што загинаа 16 лица. Фотограф Оливер Буниќ/Блумберг

Со оглед на нивното дифузно лидерство, на студентите им недостасува лидерска фигура и досега имаат помал успех во претворањето на нивните барања во политичко влијание. Владата останува потресена, според европски дипломат.

Вучиќ беше изненаден од обемот на протестите, рече Бојан Клачар, извршен директор на Центарот за слободни избори и демократија со седиште во Белград, кој ја опиша Србија како „место на постојани тензии“.

Претседателот „ја изгуби битката на социјалните медиуми“ од студентите, а резултатите од анкетите покажуваат дека гласачите сметаат дека земјата се движи во погрешна насока, рече тој. Корупцијата претставува голема грижа, економскиот песимизам расте и има знаци на страв за инвестирање.

Протестите ги предводеа студенти, а некои универзитетски факултети беа блокирани. Фотограф Оливер Буниќ/Блумберг

Тука доаѓа до израз поврзаноста со Трамп. Со оглед на тоа што економијата се зголеми за трипати за нешто повеќе од една деценија, економскиот успех на Вучиќ е клучен за него. Со оглед на тоа што пукнатините сега се појавуваат, му треба каков било знак за пресврт. Новите американски царини од 37 отсто не помагаат, дури и ако се само почетна точка за трговски преговори.

„Соработката меѓу Вучиќ и Трамп помладиот би можела да биде многу корисна бидејќи влијанието би можело да има одреден напредок, нови работни места, инвестиции, позитивна атмосфера во економијата“, рече Клачар.

При неговата последна посета кон крајот на април, Доналд Џуниор вечераше со Вучиќ како дел од кратка турнеја низ источноевропските главни градови со цел да се идентификуваат деловни можности за Организацијата Трамп каде тој е извршен потпретседател.

Тој, исто така, се обрати пред публика од бизнис лидери и понуди некои гаранции за тарифите, според претставник на српската влада. Србија е среќна да комбинира нетрговски елементи во дискусијата бидејќи има многу да им понуди на САД, рече функционерот, наведувајќи ги врските на Вучиќ со Кина и Русија.

Во случајот со децата на Трамп, постојат крвни врски со регионот. Доналд Џуниор им кажа на своите слушатели дека неговата мајка Чехинка, Ивана, го праќала во нејзиното родно место во лето.

Меланија, првата дама, потекнува од Словенија, тогашна составна република на Југославија. Таа емигрирала во САД во 1996 година, пет години откако нацијата се отцепила релативно мирно.

Всушност, кратката историја на Југославија сè уште е важна во Белград. Повиците за национален идентитет и патриотизам се вообичаени.

Свежо цвеќе лежи во подножјето на статуата на Гаврило Принцип, кој го уби надвојводата Франц Фердинанд во 1914 година и ја предизвика Првата светска војна.  Фотограф Оливер Буниќ/Блумберг

Гаврило Принцип, меѓународно познат по атентатот врз австрискиот надвојвода Франц Фердинанд во Сараево во 1914 година, се слави како пионерски националист. Слично на тоа, зачувувањето на грдата слика на местото на бомбардирањето на НАТО има за цел да ги потсети Србите што претрпеле од рацете на Западот.

Силите на НАТО ја нападнаа зградата додека интервенираа во војната на Косово за да ги протераат српските сили обвинети за етничко чистење. Србија одбива да го признае суверенитетот на Косово. Бесплатната мапа што се дели во хотелите не ја покажува границата меѓу Србија и Косово, како да се работи за еден единствен ентитет. Трамп помладиот зборуваше во Вилата Мир, изградена за југословенскиот лидер Јосип Броз Тито и која служеше како последно засолниште на Слободан Милошевиќ пред неговото апсење во 2001 година и последователната екстрадиција во Хаг за воени злосторства. Балканот е познат по својата нестабилност, но во моментов, поголемиот дел од регионот изгледа напнат. Косово е во политичка неизвесност по неизвесните избори, додека Босна е на пат кон судир со ентитетот каде доминираат етнички Срби, Република Српска.

Србија е клучот за стабилност – или нестабилност, според еден европски дипломат, кој рече дека Вучиќ има поголемо влијание во регионот од кој било друг освен можеби рускиот претседател Владимир Путин.

Секако, земјата има силни историски и културни врски со Русија, споделувајќи ја кирилицата и православната христијанска вера. Сепак, Белград од неодамна се свртува и кон запад.

Неочекувано, ѝ помогна на Украина со муниција и ракети и гласаше за неа во ОН. Ги прекина воените вежби со Москва и ги заменува борбените авиони „Миг“ со француски „Рафал“. Стратешката соработка меѓу Белград и Вашингтон, која ги проширува можностите за инвестирање на американските компании во српскиот енергетски сектор, стапи на сила оваа година.

„Србија очигледно е на западниот пат“, рече Велебит од иницијативата „Пупин“. Вистинската пречка во идните односи со САД ќе бидат нивните врски со Кина, а не со Русија, додаде тој.

Мурал во чест на рускиот претседател Владимир Путин, лево, и американскиот претседател Доналд Трамп во Белград. Фотограф Оливер Буниќ/Блумберг

Секако, Вучиќ присуствуваше на парадата за Денот на победата на 9 мај во Москва и покрај предупредувањата од ЕУ – но требаше да разговара за енергијата со Путин. Тој беше во Флорида претходната недела наводно за да го види Трамп, иако се разболе и мораше да се врати без средба во Мар-а-Лаго.

Исто така е вистина дека во Србија постојат антизападни струи кои произлегуваат од активностите на НАТО и поддршката за независноста на Косово. Иронијата е во тоа што Трамп, додека е зафатен со повторно ангажирање со Путин, сега има можност да ја закотви Србија во западната орбита – ако одлучи, вели Велебит.

Клучно е дали Вучиќ ќе се држи до својот дел од договорот. Проектот Трамп Тауер во Белград е во мирување поради локалното противење, а последното нешто што Вучиќ го сака во моментов е да разгори тензии на улиците околу национален споменик.

Навивачи на Русија држат советски и југословенски знамиња за време на прославите на Денот на победата, организирани од руската амбасада во Белград на 9 мај.  Фотограф Оливер Буниќ/Блумберг

Српските власти оваа недела приведоа поранешен државен функционер за наводно фалсификување документација за да се олесни изградбата на проектот од страна на компанијата на Кушнер. Немаше индикации дека компанијата бара посебен третман.

„Луѓето се чувствуваа предадени од Западот, а причината зошто еуфоријата на Трамп владее во Србија е тоа што Трамп се смета за алтернатива на наративот што беше воспоставен против нас“, рече Велебит. „Клучната точка за идните односи меѓу САД и Србија е исполнување на ветувањето.“

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар