.webp){kind=icon}
Колумнистот на „Блумберг“, Џејмс Тарми, претходно оваа година објави дека во изминатите пет години е забележан значителен раст на трансакциите во вредност од над еден милион долари во „Сотби“, „Кристи“ и „Филипс“. Според извештајот потпишан заеднички од Сотби (Sotheby's) и лондонската истражувачка компанија Арт Тактик (ArtTactic), оваа анализа вклучува продажба на современа, импресионистичка, модерна и традиционална кинеска уметност.
Резултатите ја покажуваат силата на висококвалитетниот секундарен продажен пазар и неговата виталност за финансиските резултати на овие аукциски куќи. Тарми, исто така, укажува на значително намалување на бројот на продадени уметнички дела вредни над милион долари, додека просечната цена на поединечно парче е зголемена.
Просечната цена за уметничко дело во категоријата од еден милион долари или повеќе, изнесуваше 5,3 милиони долари во 2018 година, па се зголеми на шест милиони долари до 2022 година. Дополнително од тоа, минатогодишните дела во вредност од над 20 милиони долари, беа 45,2 отсто од целата таква продажба. Со други зборови, помалку уметност носи повеќе пари.
Нова генерација љубители на уметноста
Промените на пазарот на уметност се одразуваат и во афинитетите на новата генерација љубители на уметноста. Милениумците што заработуваат многу ја претставуваат најбрзо растечката група колекционери и купуваат повеќе уметнички дела од која било друга демографска група.
„Денес има 3.000 милијардери (годишната стапка на раст е 17,5 проценти во 2020 година), и вкупно 60 милиони милионери, од кои околу 10 до 15 проценти купуваат уметнички дела и вложуваат во уметност. Како што растат овие бројки, гледаме и промена во моделите на однесување на новата генерација љубители на уметноста. Демографијата се менува, а новата генерација љубители на уметноста е поразновидна, поглобална, помалку елитистичка и помалку заинтересирана за тоа што купила генерацијата на нивните родители“, вели Рита Алеј Либера Дел Курто Аскенаси, директорка за продажба во реномираната лондонска агенција МТ Арт Ејџнси (MTArt Agency), која неодамна беше претставена во „Сандеј тајмс“ (Sunday Times) како една од најбрзо растечките компании во Велика Британија со вредност од 35 милиони фунти.
Дојде и до и некои други промени, при што жените колекционери имаа повисока просечна потрошувачка од мажите, а 34 отсто од жените потрошиле повеќе од еден милион долари во изминатите две години, во споредба со само 25 отсто од мажите. Тоа секако влијаеше на темите кои се во фокус:
„Забележуваме зголемен фокус на ултра-современата уметност, што објаснува зошто некои од уметниците што ги претставуваме, како што се Делфин Диало, Асико или Рајвен Шалига Д'Кларк, добиваат се повеќе внимание. Делфин Диало, француско-сенегалска уметница, чиј манифест е да се врати на наративите на жените преку уметнички дела, се занимава со теми во уметноста за кои досега не се разговарало. Исто така, избрана е за изложба во Сомерсет Хаус во Лондон наречена „ЦРНА ВЕНЕРА - Повратна црна: Жени во визуелна култура“, што укажува на зголемениот интерес на колекционерите и институциите за овие теми.“
Delphine Diallo, The Killing of the Minotuar
„Британско-нигерискиот уметник Асико (Àsìkò) изложуваше во Гагосијан во Лондон во март оваа година и беше избран од Ешли Аџаје, уметничка директора на иницијативата „Ворлд имеџинд“ („The World Imagined“) да направи голема јавна уметничка инсталација до катедралата Свети Павле во Лондон и уште една монументална во моментов може да се видат во Најтсбриџ. Три уметнички дела се избрани од Аџаје Асосиејт (Adjaye Associates) за нивната изложба во Централниот павилјон на Венециското архитектонско биенале оваа година“.
Àsikò, Ejọ́, 2018, Metallic Print
„На крајот, црната британска уметница Рајвен Шалига Д'Кларк е избрана да постави јавна бронзена скулптура во Алабама. Ова е значаен настан и укажува на промена во светот на уметноста, имајќи предвид дека до сега 97 проценти од сите скулптури потекнувале исклучиво од мажи од белата раса.Овие кураторски одлуки се официјално признание за новите наративи во институционалниот уметнички свет, што го поддржа и овогодинешниот Арт Базел“, заклучува Рита Алај Либера Дел Курто Аскенаси.
Рајвен Шалига Д'Кларк , Evonne with an e
Претседателот на Фондацијата МТА и колекционер на уметнички дела Амир Грос Кабири има свој музеј наречен Центар за фини ликовни уметности лоциран во Мостар, Босна и Херцеговина. Центарот за ликовни уметности изложува уметнички дела кои припаѓаат на колекцијата на Фондацијата МТА. Колекцијата е составена со собирање уметнички дела создадени во најзначајните уметнички стилови од првата половина на дваесеттиот век: конструктивизам, геометриска апстракција, пост-импресионизам, кубизам, фовизам, футуризам и експресионизам.
Амир Грос Кабири/Hub of Fine Arts
Кабири вели дека постојано и редовно посетува саеми и изложби ширум светот, особено оние на кои има уметнички дела од уметници што ги има во неговата колекција. „На тие саеми секогаш можете да најдете одлично уметничко дело за купување, но исклучителните парчиња обично се продаваат многу пред саемите. Што се однесува до состојбата на пазарот, тој, како и другите пазари, зависи од трендовите и расположението на купувачите на кои пак влијаат општата, светска финансиска состојба. Сепак, уметноста е долгорочна инвестиција доколку се финансира и создава со визија, планирање и знаење. Ако сте доволно храбри и имате долгорочна визија, можеби ќе најдете одлични уметнички дела за време на финансиски превирања“.
Дело од богатата колекција Hub of Fine Arts во Мостар
„Добро уметничко дело не може да се објасни, може само да се почувствува!
Уметноста на сопствениците им дава непроценливо задоволство и се чини дека е параметар прилично заштитен од какви било макроекономски услови. Кога станува збор за цените што љубителите на уметноста се спремни да ги платат за едно дело, правило е - заборавете на бројките! Изгледа дека во таа одлука, исто како и кога се во прашање дијамантите, доминира желбата и инспирацијата.
Една од најдраматичните аукциски продажби во последнава година е Шеќерната колиба (The Sugar Shack) , дело насликано во 1976 година од Ерни Барнс, поранешен фудбалер кој подоцна стана познат како уметник. Бил Перкинс, менаџер на фондови од Америка, со години копнее по оваа работа. Тој дури и неуспешно се обиде да купи уште едно дело од истиот уметник од актерот Еди Марфи. Кога сликата отиде на аукција во Кристи, од првичната проценка од 200.000 долари, во конкуренција со 22 други понудувачи, тој ја купи сликата за рекордни 15 милиони долари. „Според мене, нема ништо поамериканско од тоа уметничко дело. Верувам неговите дела ќе имаат уште поголема вредност во иднина“, изјави тогаш Перкинс, цитиран од Тарми во текст за „Блумберг“.
Hub of Fine Arts
„Кога избирам уметничко дело за мојата колекција, делото мора да води дијалог со моето битие и моите емоции. Ако ме трогне, ќе направам се што можам за да го купам. Тоа се боите, темата и колку е живописно делото. Не можам тоа да го опишам со зборови. Доброто уметничко дело не може да се објасни, туку само да се почувствува. Мојата колекција содржи уметнички дела кои ги претставуваат сите стилски правци на модернизмот: супрематистички, футуристички, фовистички, кубистички, импресионистички и пост-импресионистички. Секое дело има социолошки контекст и ја отсликува колективната свест за времето кога создавало и претставува фази од нашата и светската историја. Имам повеќе од 300 уметнички дела во мојата колекција. Секое дело е избрано по внимателно испитување и разгледување. Купувам уметнички дела врз основа на автономна одлука и инспирација, а цената не ја одредува мојата одлука. Затоа во мојата колекција можете да најдете дела со вредност од околу 100 милиони долари до неколку стотици илјади долари. Секој колекционер гради колекција според личните стилски афинитети и верувам дека мојата колекција може да ја раскаже приказната за тоа кој сум јас, мојот лик и моите аспирации. Ова е мој израз и наследство што сакам да им го оставам на идните генерации“, рече Кабири, кој како голем вљубеник во уметноста и филантроп има голем придонес во насока на промовирање и носење уметност со врвен квалитет во локалната заедница во Мостар но и пошироко, во регионот, а кој во разговор со „Блумберг Адрија“ најави нови иницијативи во таа насока: „Веќе соработуваме со некои значајни регионални институции и планираме бројни активности во форма на патувачки изложби, јавни предавања и едукативни програми. Во овие активности секако ќе бидат вклучени и домашни уметници и научници“.
