Тивките сигнали на прегорување: Зошто лидерите мора да реагираат навреме

Во последните месеци од годината, кога темпото се забрзува, роковите притискаат, а тимовите се обидуваат да испорачаат резултати и покрај заморот што се наталожил, прегорувањето на вработените станува еден од најпотценетите ризици во деловното окружување. Иако разговорите за прегорувањето (burnout) се сè почести, во практика компаниите и понатаму предоцна го препознаваат моментот кога здравата посветеност преминува во исцрпеност.

Повеќето компании во регионот веќе чувствуваат зголемено оптоварување кај луѓето – покажуваат анализите што едукативниот центар „Јелоу брик“ (Yellow Brick) во Сараево ги прави преку кваантум-дијагностика. Во разговор за „Блумберг Адрија“, Иман Муратовиќ, менаџерка за развој на бизнис во „Јелоу брик“, објаснува дека токму овие процеси ја поттикнале темата за новата практична работилница „Каде е границата меѓу посветеноста и преоптовареноста?“

„Во последните месеци од годината темпото на работа е забрзано, присутен е притисокот поради достигнување на роковите и годишните цели, и ова е целосно очекувано во повеќето индустрии. Но секогаш е вистинско време за разговор на темата за работната преоптовареност, бидејќи таа не изостанува ни во нешто помирните периоди од деловната година“, вели Муратовиќ. Таа додава дека, според анализата на резултатите од компаниите во Југоисточна Европа, „работното оптоварување е во пораст, особено имајќи ја предвид предизвикувачката деловна година, која бара промени“.

Интуицијата е корисна, но не е доволна

Во динамични деловни системи, лидерите често први чувствуваат дека нешто не е во ред – но само чувството не може да ги открие вистинските причини.

„Лидерите ќе ги почувствуваат првите знаци на преоптовареност. И, иако е добро да се водат според чувството, тоа може да сигнализира дека нешто не е во ред, но тешко ќе ги одведе до самата срцевина на проблемот и вистинските причини“, објаснува Муратовиќ за „Блумберг Адрија“.

Иман Муратовиќ, менаџерка за развој на бизнис во „Јелоу брик“/Приватна архива

„Најдобриот начин всушност е мерењето, кое дава јасни и прецизни податоци, што го овозможува квантум-дијагностиката. Резултатите од ваквата алатка се комплетна слика на системот во целина и на поединците во него, која предвидува различни ризици, па, така, и ризик од работна преоптовареност и до три години однапред.“

Муратовиќ нагласува дека податоците им даваат на лидерите реален увид – и во ризиците и во силните страни: „кои често, во брзината на работењето, забораваме да ги прославиме“.

Кога тимот „прегорува“, ова се сигналите што секогаш доаѓаат тивко

Иако на површина сè може да изгледа функционално, заморот секогаш се појавува суптилно.

„Тимот се смирува, престанува да предлага нови начини за унапредување на процесите, се повлекува и на состаноците учествува пасивно. На оние вработени што ги имаат најдобрите резултати почнуваат да им се провлекуваат грешки. Луѓето, на крајот, доаѓаат на работа исцрпени и тимот меѓусебно речиси и не комуницира“, вели Муратовиќ.

Први исчезнуваат креативноста и идеите за иновација – а целиот фокус се префрла само на продуктивноста.

Зошто податоците се неопходни во 2025 година

Во година исполнета со турбуленции, организациски трансформации и постојани деловни приспособувања, капацитетот на луѓето станува исто толку важен како и резултатите.

„Денес, кога деловното окружување сè почесто минува низ промени и процеси на трансформација, исклучително е важно да се внимава на тоа колку луѓето можат да издржат пред да ги почувствуваат симптомите на согорување“, вели Муратовиќ.

Податоците од квантумот овозможуваат не само анализа на тековната состојба туку и подготовка за она што следува.

„Податоците и свесноста што ја добиваме со нив нè поттикнуваат да обрнеме внимание и на тоа што ќе биде со луѓето кога одреден предизвик ќе се реши, и да ги охрабриме за следниот – со што се штитат и нивната благосостојба и успехот на компанијата“, додава таа.

Лидерот не управува само со задачите туку и со енергијата

Муратовиќ се повикува и на моделот на д-р Виолета Булц за еволуција на бизнис-системите, според кој секој систем минува низ работен систем, систем на учење, мисловен систем и свесен систем, овие фази не се линеарни, туку спирални.

„Важно е да се работи на освестување на значењето на секоја од еволутивните фази и важноста на синтезата на човекот, неговата социјална и деловна средина и еколошкиот систем“, вели Муратовиќ.

Bloomberg

Кога податоците спречуваат проблем: примери од практиката

Првиот пример доаѓа од внатрешноста на самиот тим на „Јелоу брик“.

„Се почувствува работно оптоварување… и токму во тој период се запознавме со квантум-дијагностиката и поминавме низ сопствен процес на толкување резултати. Иако свесни за ризикот од преоптовареност, со резултатите ги спознавме јасните сигнали за секој од членовите на тимот што водат кон овој ризик.“

Тоа довде до ревидирање на задачите, нова распределба и порамномерно оптоварување.

Вториот пример се однесува на клиентка што не била ни свесна дека презема премногу.

„Дури кога ја изговори реченицата: ‘Па добро, некогаш земам некоја задача од листата на обврски и ја завршувам затоа што мислам дека никој друг нема да ја направи’, таа стана свесна дека е преоптоварена.“

Муратовиќ вели дека токму тоа освестување е првиот чекор кон решението.

Порака до менаџерите: Слушајте ги луѓето пред да проговорат

За крај, таа испраќа јасна порака до лидерите и менаџерите за човечки ресурси во регионот.

„Луѓето треба вистински да се слушнат… затоа, одлична идеја е да се свртиме кон податоците што јасно укажуваат на горливи проблеми и потенцијални ризици во иднина, за навремено да се намали или воопшто да се спречат работната преоптовареност и согорувањето.“

И најважното: „Одличниот учинок и посветеност треба да се наградат и луѓето дополнително да се мотивираат, но никако со дополнителни задачи затоа што ‘тие го можат тоа’. Важно е да се ревидираат работните места и задачи и оптоварувањето да се распореди ефикасно, дури и ако тоа значи нов член на тимот или ново работно место.“