.webp){kind=icon}
Цените на суровините доживеаја исклучителна нестабилност во 2022 година, главно предизвикана од избувнувањето на конфликтот меѓу Русија и Украина, постпандемиската нестабилност на побарувачката и големите суши во многу економии. Високите стапки на инфлација во последните периоди фрлаат светлина на пазарот на стоки поради неговото брзо и непобитно пренесување на нивоата на цените, што предизвикува домино-ефект врз стапките на инфлација. Во овој извештај, аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“ ги испитува клучните двигатели на цените по категории суровини, фокусирајќи се на најновите случувања, а исто така и на изгледите за 2023 година.
„Почнувајќи од цените на енергијата, висока нестабилност беше присутна низ цела 2022 година. Фокусот го префрламе на суровата нафта, при што почетниот конфликт меѓу Русија и Украина поттикна цената на суровата нафта од типот брент да се зголеми за 65 проценти на годишно ниво до март 2022 година, а потоа цените ја завршија 2022 година со околу 10 проценти пораст на годишно ниво. Повторното отворање на Кина влијаеше на зголемена побарувачка, при што Кина засега издаде увозни квоти еквивалентни на 132 милиони тони за 2023 година (што укажува на зголемување во споредба со квотата од 109 милиони тони издадена во овој период од претходната година)“, велат од нашиот аналитички тим.
Голема нестабилност на цените на енергентите
Оттаму додаваат дека кога станува збор за цената на електричната енергија (релевантен репер EXAA), висока нестабилност беше постојано присутна во текот на 2022 година, при што цените се зголемија за 10 пати на годишно ниво во август 2022 година.
„Цената се држи до изворите на фосилни горива – главно до гасот и помалку до јагленот. Зависноста на Европа од увоз на енергија ја направи изложена на ефектите од санкциите врз Русија, што доведе до неизвесност од страна на понудата на пазарот. Во последниве недели, цената на електричната енергија се намалува во согласност со остатокот од енергетскиот сектор, но сепак покажува висока нестабилност“, посочуваат нашите аналитичари.
Тие укажуваат дека цената на природниот гас растеше во многу наврати, честопати поттикната од стравувањата за намалување на снабдувањето, достигнувајќи го врвот во август 2022 година, со цена речиси 5 пати поголема од цената на крајот на 2021 година.
Од друга страна, брзите реакции во Европа во однос на диверзификацијата на изворите на природен гас, послабата побарувачка поради потоплата зима и високите цени ја притиснаа вредноста надолу.
Аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“ констатира дека цените на металите се зголемија изминатава пролет, при што железната руда беше крајниот победник во овој сегмент, со раст на вредноста од 25 проценти на годишно ниво во 2022 година.
„Цената се зголеми од средината на ноември до 2022 година, главно поттикната од оптимизмот за Кина, бидејќи регулаторите објавија план за поддршка на финансирањето на секторот за недвижности. Цената на железната руда доби дополнителен поттик неодамна, откако Кина објави силна поддршка за градежниот сектор (овој сектор неодамна имаше големи проблеми), оставајќи ги зад себе претпазливите политики за 2020 година во градежништвото“, велат од нашиот аналитички тим.
Аналитичарите посочуваат дека цената на бакарот се движеше во опсегот од 7.000 до 10.730 американски долари за тон, а просекот беше 8.815 долари за тон во текот на 2022 година. Во првите две недели од 2023 година приносот кај бакарот се зголеми за девет проценти од почетокот на годината.
Според нив, зголемувањето на цената е главно предизвикано од количеството бакар што беше загубено поради оружен грабеж во едно од клучните чилеански пристаништа.
Во сегментот земјоделство, пченицата ја имаше највозбудливата година со оглед на тоа што цената се зголеми речиси двојно во март 2022 година, веднаш по почетокот на конфликтот меѓу Русија и Украина. Цената релативно се стабилизира од јули до 2022 година, бидејќи Русија и Украина се договорија повторно да ги активираат пристаништата на Црно Море.
„Накратко, повеќето категории стоки покажаа повисока дневна нестабилност на цените во однос на последните десет години, па, оттука, стабилноста на цените на светските производи беше пониска во 2022 година отколку во претходните години. Како резултат на тоа, процесот на одлучување на производителите кога да купат суровини стана уште покомплексен и поризичен. Сметаме дека причините за зголемувањето на нестабилноста на цените во 2022 година најмногу лежат во конфликтните сили на главните фундаментални двигатели. Прво, глобалната побарувачка се врати по застојот предизвикан од пандемијата, но глобалните синџири на снабдување никогаш не се вратија на нивоата пред пандемијата. Зголемените геополитички прашања само додадоа повеќе гориво на веќе постојните проблеми со снабдувањето. Последниот елемент беше променливото опкружување во однос на цената на парите, при што клучните централни банки се оддалечија од екстра-лабавите политики што доминираа во последните десет години“, велат од нашиот аналитички тим.
Очекувања за 2023 година
Аналитичкиот тим на „Блумберг Адрија“ генерално очекува цените на енергијата да се движат околу сегашните нивоа, што во просек е пониско од претходната година.
„Притоа, не треба да се заборави дека невообичаено покачените нивоа во 2022 година и очекуваното глобално забавување на економијата во 2023 година ќе се одразат на побарувачката. Енергетскиот сектор ќе ги повлече цените во земјоделството во иста насока и ќе помогне да се намалат стапките на инфлација во текот на 2023 година. Бидејќи светските канали за снабдување сè уште се преобликуваат, има простор за проблеми, иако не на ниво од 2022 година. Кога станува збор за металите, гледаме мешани сигнали, условени од специфичната употреба на металите во индустријата и пазарите што преовладуваат (очекуваме дека бакарот и златото ќе се движат во обратни насоки, поради различните двигатели на нивните цени)“, велат од нашиот аналитички тим.
Тие очекуваат дека цената на суровата нафта ќе се движи во опсег од 80 до 90 долари за барел, под влијание на очекувањата за глобалната перспектива.
„Во 2023 година, две главни случувања ќе влијаат на цената на нафтата. Прво, динамиката на глобалната економија. Сметаме дека глобалната економија во 2023 година забавува, што ќе ја намали побарувачката за нафта. Второ, повторното отворање на Кина ќе влијае врз зголемен притисок кај побарувачката.“, велат нашите аналитичари.
Тие очекуваат цената на железната руда да флуктуира од 700 до 900 кинески јуани за тон, бидејќи повторното отворање на Кина и стимулациите во градежниот сектор ќе обезбедат голем поттик, делумно компензирајќи за послабите изгледи во градежниот сектор низ светот.
„Очекуваме цената на бакарот да се движи од 8.000 до 10.000 американски долари за тон. Главните двигатели за цената на бакарот се исто така Кина и глобалните економски изгледи. Политичката нестабилност во Чиле може да влијае на снабдувањето со бакар во блиска иднина, бидејќи протестите на југот ја отежнуваат логистиката. Очекуваме дека цената на бакарот ќе се држи до кинескиот економски тренд, поради неговото влијание врз побарувачката, така што сметаме дека бакарот има одреден нагорен потенцијал во 2023 година“, укажуваат од нашиот аналитички тим.
Кога станува збор за цената на пченицата во 2023 година, тие очекуваат таа да се движи во опсег од 600 до 800 долари за бушел, пред сè поради ограничената понуда, зависноста од Русија и Украина и временските услови.
„Пченицата е еден од основните прехранбени производи и побарувачката се смета за значително силна. Цената на пченицата во 2022 година е во просек околу 30 проценти повисока во споредба со 2021 година и има притисок за стабилизирање. Дополнително, како што се намалуваат сушите, т.е. се очекуваат врнежи во Северна и Јужна Америка, очекуваме поддршка во понудата што ќе отстрани некои нагорни притисоци врз цената“, велат нашите аналитичари.
