.webp){kind=icon}
Иако претставува само мал, незначителен дел од финансискиот сектор во Македонија, лизингот станува бизнис што од година на година бележи континуиран раст. Според последните податоци на Народната банка, во четвртиот квартал на 2023 година вкупните средства на друштвата даватели на финансиски лизинг во Македонија остварија квартален и годишен раст од 3,3 проценти и 25,3 проценти, соодветно. Всушност, тоа се вкупните резултати на седум регистрирани компании за финансиски лизинг што го туркаат овој бизнис во земјата, кој учествува само со еден процент во вкупните средства на финансискиот сектор.
Според податоците на Народната банка, најголемиот дел од средствата во лизинг-дејноста се побарувања врз основа на кредити, кои на крајот на 2023 година изнесуваат 7,9 милијарди денари (130 милиони евра) и имаат квартален раст од четири проценти и годишен раст од 31,4 процент.
„На страната на обврските, кварталниот раст речиси во целост е одраз на зголемените обврски врз основа на кредити, кои се и главен носител на годишната промена, при помало позитивно влијание и на другите обврски“, наведуваат од Народната банка.
Сериозно поместување
Марјан Манчев, извршен директор на „Шпаркасе лизинг“, неодамна во интервју за ТВ „Блумберг Адрија“ изјави дека лизинг-индустријата во последните пет-шест години се развива со задоволително темпо, со просек од 20 проценти годишно, при што во 2023 година се пласирани над 110 милиони евра на македонскиот пазар, со приближно 3.500 лизинг-договори.
„Ако се земе во корелација со развојот на продажбата на нови автомобили, Македонија за овие пет години расте со просечно темпо од десетина проценти“, вели Манчев.
Странците преферираат оперативен лизинг
Карактеристично за компаниите со странски капитал е што не бараат класичен финансиски лизинг, туку оперативен лизинг со целосно одржување. Според Манчев, тие сакаат предвидливост во нивното буџетирање и во нивните трошоци, а тој дел со целосно одржување им го дава токму тоа, без разлика дали се тоа возила или друг тип опрема.
Тој додава дека се гледа оти лизинг-индустријата во последниве години направи сериозно поместување во делот на финансирањето и во бројот на нови клиенти и стана попозната, попопуларна и подостапна за клиентите.
„И во 2024 година трендот во првите месеци е позитивен, така што очекуваме тој позитивен тренд на развој на лизинг-индустријата да продолжи, притоа и самите портфолија на лизинг-компаниите, па и на нашата, да се зголемат. Како податок за тоа е дека, заклучно со 31.12.2023 година, лизинг-компаниите имаат за портфолио од 200 до 220 милиони евра“, вели Манчев.
Главни предизвици
Во однос на структурата, учеството на финансирање патнички автомобили во вкупниот финансиран износ од страна на лизинг-компаниите е од 50 до 65 проценти.
Намалена профитабилност
Според податоците на НБРМ, показателите за профитабилноста на друштвата за лизинг забележаа влошување во 2022 година, но тие и натаму се солидни. Помалата нето-добивка во споредба со претходната година беше условена од помалиот раст на вкупните приходи (кои се зголемија за 130.000 евра или за еден процент наспроти растот за 2,3 милиони евра или 20,2 проценти во 2021 година). Забрзаниот раст на оперативните трошоци (731.000 евра или 7,7 проценти во 2022 година наспроти 585.000 евра или 6,6 проценти во 2021 година) исто така придонесе за помалата добивка, но предизвика и влошување на оперативната ефикасност на друштвата за лизинг.
Главни предизвици за лизинг-индустријата остануваат потезите на централните банки.
„Високите каматни стапки ќе имаат особено влијание кај оние компании што го базирале бизнисот на високи обрти со помали маржи, каде што влијанието на каматната стапка е поголемо врз нивното работење“, вели Манчев.
Дополнително, тој додава дека изборните процеси, но и политичките тензии во светот, секако имаат влијание и врз овој сектор.
