.webp){kind=icon}
И во 2024 пазарот на труд во Македонија останува со главните структурни проблеми. Дефицит на кадар, лица со ниски квалификации, долгорочно невработени и млади лица кои не можат да се интегрираат на пазарот на труд, посочува во иинтервју во „Блумберг Адрија“, Кристијан Кожески од Економскиот факултет во Скопје.
„Долгорочно невработените лица најчесто се со ниски квалификации, па имаат и тешка интеграција на пазарот на труд. Но, овој број може да се намали преку доквалификација и преквалификација. На високо ниво од околу 25 отсто е и младинската невработеност, што ја прави највисока во регионот. Недостиг на економски можности, неодволни продуктивни вработувања, па оттука се јавува и емиграцијата. Така што младинската невработеност треба да биде приоритет на агендата на државните политики“, вели Кожески.
Меѓу главните проблеми кои бараат системски пристап за решавање и понатаму е паралелниот пазар на труд, односно сивата економија, потенцира Кожески.
Bloomberg Adria
„Високите стапки на неформална економија не само што ги намалуваат потенцијалите за раст на економијата и ја поткопуваат продуктивноста и ефикасност на работниците, будејќи оние кои најчесто работат во сивата зона се лица со ниски квалификации, работни вештини итн. Јас би истакнал дел од наредните мерки и политики кои треба да се креираат и одржат на подолг временски период во Македонија, а се во насока на намалување на трошоците за интеграција на неформалните работници во формалното вработување, од аспект на намалување на трошоците за придонеси, субвенционирање на дел од трошоците на компаниите, со цел да биде поефикасно и поекономски исплатливо интегрирањето на овие работници во формалната економија, што ќе придонесе кон зголемување на ефикасноста не само на формалната економија, туку и за државниот буџет, бидејќи овие работници ќе подлежат на оданочување на нивната добивка, придонеси за здравствено и пензиско осигурување, ќе подлежат и на Законот за работни односи, односно ќе им биде креирана една подобра работна средина која ќе влијаа на подобрување на нивната ефикасност. Така што мерките и политиките во наредниот период треба да се фокусираат на потенцирање на придобивките од коишто економијата како целина би ги имала од намалувањето на неформалната економска активност“, вели тој.
Од аспект на продуктивноста, Македонија заостанува зад европскиот просек. Кај нас продуктивноста е пет пати пониска во споредба со ЕУ- просекот, посочува Кожески, а доколку се гледа и наназад во последните неколку години тој јаз се продлабочува.
А единствено преку раст на продуктивноста може да се креира и одржлива основа за раст на плати, додава тој.
„Дел од факторите за ниската продуктивност на трудот е структурата на македонската економија, ние се уште имаме сектори кои по природа се со ниска ефикасност, како земјоделство, трговијата на мало итн, кои по природа продуцираат ниска ефикасност, а следствено на тоа и ниска продуктивност на трудот. Идните мерки и политики можеби треба да водат кон зголемување на специјализацијата на секторите каде Македонија има компаративна предност со цел да се подобри меѓународната конкурентност на македонските производи, да имаме пораст на продуктивноста на трудот, да се намали јазот којшто е креиран во изминатиот период, па така да се создаде и некоја посолидна основа за зголемување на платите и придвижување кон платите на ЕУ“, вели Кожески.
