Колку македонските граѓани го гледаат пазарот на луксуз како можност за инвестиција и имаме ли воопшто пазар на луксузни стоки?
Според дел од бизнисмените во овој сектор, иако сме мал пазар, сепак има апетити за инвестиции во луксузни производи.
Еден од главните критериуми за ваквиот избор на инвестиции е и сентименталната поврзаност со производите, смета Игор Божиновски, сопственик на „Божиновски часовници и накит“.
„Во една од најкреативните кампањи забележани во светот на луксузните брендови, 'Патек Филип' во 1996 излегува со легендарната порака 'Вие не го поседувате луксузниот часовник. Вие само ја имате привилегијата да се грижите за него додека ѝ го предадете на следната генерација'. Оваа порака е можеби најголемиот пробив во психолошкиот пристап кон купувачот, како да ја надмине бариерата дека тоа не се само потрошени пари на луксуз, туку дека тука има нешто многу поголемо и повредно, како сентименталната вредност на предавањето предмет во наследство, уметноста на изработката на совршен механизам изработен од рацете на една мала војска на неверојатни мајстори и, за крај, како финален разурнувач на таа бариера останува фактот дека вредноста не само што не се губи со времето, туку, напротив, таа расте со сите овие предходно споменати вредности“, вели тој.
Божиновски смета дека ваквиот пристап кон луксузните брендови веќе значајно го зазема своето место и на македонскиот пазар и дека сè повеќе клиенти, вљубеници во скапи и луксузни производи се пронаоѓаат во оваа филозофија дека тоа е финансиско и сентиментално инвестирање, дополнето со уверувањето дека зад себе ќе остават и силен белег врз свето поколение со печат за својот успех.
Но, во Македонија и натаму недостигаат познати луксузни брендови. Причина, меѓу другото, според Божиновски, е неможноста за поврат на ДДВ за странски туристи.
„Македонија покрај сите атрибути што ја сместуваат на дното на многу скали, се наоѓа и на дното на скалата по присутност на луксузни брендови. Покрај големината на пазарот и малата куповна моќ, најголемата пречка е Законот за ДДВ, кој е донесен 1999 година, а влезен во сила во 2000, а со него се регулира и налага повратот на ДДВ на сите странски државјани. Да кажеме дека во просек во последните 24 години имало по 500.000 регистрирани странски туристи и доколку оставеле барем по 100 евра поттикнати со ослободување од данокот, тоа се најмалку 50 милиони евра изгубен девизен прилив годишно. Патем се изгубени и можностите да бидат присутни големи луксузни брендови како 'Прада', 'Хермес', 'Шанел', 'Луј Витон', 'Ролекс', 'Бреге'... Тие, пак, се генератори на шопинг-туризам, кои пак генерираат дополнителни ноќевања, развој на угостителството, културно-историски туризам, вински, медицински туризам, агротуризaм и слично. На тој начин во еден причинско-последичен стратегиски концепт, развојот на нашата земја и економијата би можеле да се стават на брза нагорна лента“, вели тој.
На прашањето како „дишеше“ пазарот на луксузот во времето на економските кризи во последните две-три години, Божиновски посочува дека постковид ги промени изгледот, пристапот и барањата на и од пазарот, на локално и на глобално ниво.
„Оневозможени да патуваат, соочени со страв, купувачите ги сменија начинот и погледот кон секојдневните потреби. Одеднаш луксузните производи станаа многу повеќе барани, пред сè поради два факта: моменталното надминување на стравот, чувството на изолираност и неизвесност од една страна, а од друга страна чувството на сигурност кога со себе се има парчиња луксузна стока чија вредност не се намалува, а на некои и расте, па во случај на криза, егзодуси какви што видовме и гледаме во последните години, овие предмети се всушност и мало преносливо богатство, кое е секогаш опипливо и при рака. Имајќи го предвид ова, растот на побарувањето на скапоцените предмети е видлив на секоја географска широчина, без исклучок“, вели тој.
Во вакви околности, пак, според него, производителите одат по тенок мраз со растот на цените.
„Е, тука се случува еден дополнителен феномен. Имено, скапите и луксузни брендови, чувствувајќи го гладот на купувачот, го започнаа својот од по тенок мраз, покачувајќи ги постојано цените. На почетокот како оправдување беа огромните поскапувања на транспортните трошоци и суровините. Но потоа, кога забележаа дека тоа не влијае врз гладот на потрошувачите, тој тренд го продолжија во правилни интервали од околу две поскапувања на годишно ниво во последните три години. Останува прашањето кој ќе биде доволно внимателен за да успее да го преоди овој тенок мраз“, вели Божиновски.