Не е прашање дали компаниите сакаат, туку факт е дека ќе мора да ги имплементирате ЕСГ-стандардите доколку планираат да опстојат на пазарот и во иднина. Во спротивно ќе бидат истиснати од пласманот и синџирите на снабдување на странските пазари, а и сè потешко ќе може да дојдат до атрактивен кредит. Ова се пораките од голем дел експерти познавачи на новите практики и стандарди за одржлив развој, но и од претставниците на банкарскиот сектор.
ЕСГ како важен фактор за пласман во ЕУ
„Она што е закана за генерално работење на компаниите што нема да усвојат принципи и менаџирање на ЕСГ-аспекти е тоа што меѓународната регулатива оди во насока од сите компании што се членки на ЕУ, во целиот синџир на доставувачи да се бара известување од овие еколошки, социјални и управувачки аспекти. Така што компаниите што се извозници или се во синџирот на доставувачи ќе бидат засегнати. Која било компанија што ќе сака да опстане на пазарот ќе мора да тргне по патот на интеграција на овие принципи“, вели во интервју за „Блумберг Адрија“ Емилија Спировска, членка на Управниот одбор на „Прокредит банка“.
Блумберг Адрија ТВ
Ист став има и ЕСГ-консултантката Катерина Костовска.
„ЕСГ не е тотално табу-тема во Македонија, има компании што веќе го спроведуваат. Најчесто со тоа почнуваат да се занимаваат компании што се фирми-ќерки на некоја матична компанија во ЕУ или поголеми фирми што се дел од индустриите како производство на електрична енергија, челик итн., односно индустрии што утре ќе бидат погодени од данокот за јаглен. Но сите други компании полека ќе го чувствуваат притисокот што ќе се наметнува, а ќе доаѓа од банките, од самите партнери во ЕУ итн. Европската Унија е решена да го спроведе тоа и сите оние што сакаат да работат на овие пазари подобро е веднаш да почнат да го имплементираат за да можат навремено да се подготват“, вели Костовска.
Блумберг Адрија ТВ
Но колку воведувањето на ЕСГ-стандардите ќе се одрази врз профитот на компаниите?
Костовска вели дека на краток рок ќе требаат инвестиции, но на долги патеки овие стандарди ќе ги подобрат финансиските перформанси на компаниите.
„Многу компании се плашат од самиот капацитет на компанијата дали ќе можат да го спроведат тоа, дали ќе знаат како, дали имаат доволен менаџмент внатре во компанијата, бидејќи ЕСГ подразбира колекција и анализа на информации. Компанијата мора да биде подготвена информациите од различните сфери да ги запишува, да ги собира, но и тоа не е толку страшно и се спроведува. ЕСГ ќе има иста значајност како и финансиските биланси на компанијата, што во прво време можеби ќе бара инвестиција на време и кадри, инвестиција во опрема, но на крајот, по две-три години, тоа ги подобрува финансиските перформанси на компанијата. И компаниите мора да го разберат тоа“, вели таа.
Отежнат пристап до поволни кредити
А имплементацијата на стандардите за одржлив развој ќе се одрази и во финансискиот сектор, па компаниите може да се соочат со тешкотии во пристапот до поволни кредити.
„Народната банка презема активна улога, веќе се донесени одлуки или се во најава дека од јануари 2025 банките ќе бидат обврзани во својот систем на менаџирање и управување со кредитен ризик да го вклучат и влијанието на ризици што доаѓаат од климатските промени. Банките ќе бидат обврзани да известуваат на кој начин ќе управуваат со влијанието на овие ризици и од аспект на други ризици во банкарското работење да информираат за уделот на зелените кредити во вкупните кредити, но и на кој начин управуваат со потенцијалните загуби што може да се случат токму поради негативното влијание и недостигот од управување со ЕСГ-аспекти од страна на компанијата или самата банка“, вели Спировска.
Таа посочува дека во иднина имплементацијата на ЕСГ-стандардите ќе биде дел и од критериумите за оценување на кредитните ризици.
„Ние како банки ќе мораме да го земаме предвид овој фактор при оцена на ризик на финансирање одредена компанија. Значи тоа може да има позитивно или негативно влијание на тоталната процена на ризичност на една компанија. Индиректно тоа значи дека во некои екстремни ситуации може да биде одбиено финансирањето, а во најмала рака ќе значи финансиска разлика. Едноставно, поповолни кредити ќе има за компаниите што се усогласени, кои се подготвени да се соочат и да менаџираат климатски транзициски ризици и евентуално ризици што доаѓаат од аспект на ЕСГ - значи поширока рамка. Сведоци сме дека и меѓународни и финансиски институции, финансиери што даваат кредитни линии, дали по поповолни услови или со одредена компонента на грант, имаат критериум за одржливост и тоа е нешто што веќе влегува како обврзувачка компонента за пласманот на вакви средства. Па, доколку компаниите не се движат на тој пат, ќе бидат лишени од одредени бенефиции и од тој аспект“, вели таа.
Блумберг Адрија ТВ
A за компаниите да фатат чекор со новите правила, пак, потребна е и стручна поддршка, но и финансиска.
„Пред сè потребна е подготовката на капацитетите на компаниите за имплементација на ЕСГ. Компаниите треба да знаат дека ЕБОР, на пример, има одредени кредити за зголемување на капацитетите и за имплементација на овие практики. И нашите банки имаат одредена понуда, која претпоставувам ќе се зголеми во иднина. ЕУ е решена тоа да биде иднината на функционирањето на компаниите, ние одиме кон ЕУ, така што верувам дека ќе се создаде синергија од сите страни, и од домашните и од странските, за компаниите да можат полесно да го спроведат ЕСГ“, вели Костовска.
Блумберг Адрија ТВ
Спировска вели дека колку побрзо компаниите сфатат дека ова е неминовен пат по кој мора да се движат толку подобро. Но таа додава дека клучна е и информираноста.
„Најголем предизвик е секако добрата информираност. Тоа е она што фали, затоа што кога водите компанија, нормално е да ја гледате финансиската бенефиција, меѓутоа она што е многу важно се едукацијата и информираноста од аспект на долгорочно планирање – што ќе ми донесе ЕСГ мене долгорочно. На ниво на едно претпријатие важно е компаниите да знаат дека тоа е пат што е неминовен. Или ќе го направите доброволно и порано, па попаметно ќе ги искористите потенцијалните бенефиции, или ќе го направите во момент кога законската регулатива ќе го наложи тоа и ќе го прават сите. Или ќе го направите или нема да ве има“, вели Спировска.
.webp){kind=icon}
