Ова е критична година за македонското вино, а причините се во неколку фактори, посочуваат од здружението „Вина од Македонија“. Климатските промени, намалувањето на лозовите насади и домашните политики играат голема улога, вели Елена Младеновска Јеленковиќ, извршна директорка на здружението.
„Првата причина секако се климатските промени, кои веќе го земаат данокот. Две години по ред Mакедонија се соочува со големи температури и родот е намален годинава. Лозарите и винарниците се соочуваат со недостиг од винско грозје. За споредба, во минатите години имавме повеќе род отколку што имаше побарувачка, односно пред две-три години имаше 130 милиони килограми, а годинава родот е преполовен на 65 милиони“, вели Младеновска Јеленковиќ.
Уште една причина секако е тоа што лозарите ги напуштаат лозјата, младите се иселуваат од државата, а наместо лозарството, некои други гранки стануваат поатрактивни.
„Третата причина е што годинава за првпат законот што беше донесен од претходната влада регулира меѓусебни обврски помеѓу лозарите и винарниците, што е навистина единствен случај во целиот свет. Кога зборуваме за пазарна економија, не би требало да има никакви интервенции од страна на Владата, а, за жал, законот што беше донесен во април регулира односи помеѓу овие две страни“, вели Младеновска Јеленковиќ.
Таа посочува дека годинава цените се фиксни, винарниците ги прифатиле, но притисокот тешко ќе го издржат.
„Ако сме зборувале за вранец и смедеревка од пред четири-пет години за осум односно 11 денари, соодветно, сега винарниците треба да платат од 18 до 20 денари, што е значителен пораст. Тоа значи дека е регулиран профитот на лозарите, кој изнесува 25 отсто и плус се добиваат одредени субвенции. Во светот на винарството не постои винарница што има таков профит, значи нема профитабилност од 25 отсто“, тврди Младеновска Јеленковиќ.
Таа додава дека состојбата е критична.
„Навистина е критична годинава, голем број винари дури најавуваат дека нема да можат да откупуваат затоа што ќе се соочат со производствени цени што не можат да ги издржат“, вели Младеновска Јеленковиќ.
Во однос на ставот на ресорното министерство дека цените се прифатени, Младеновска Јеленковиќ посочува дека законот е донесен и тој мора да се почитува, но проблемите следуваат.
„Законот мора да се почитува, винарниците ги прифатија овие услови, меѓутоа можно е кога ќе си ги направат своите математики, ако планирале да откупат одредено количество грозје, сега да дојдат во ситуација да го намалат производството и да се фокусираат на производство само на вино од грозје од сопствените лозови насади“, посочува таа.
Според неа, во следниот период е можно да се затвораат винарници.
„За жал, со години сме сведоци дека поради погрешни политики и непостоење на национална стратегија за винарство и лозарство, особено за винскиот сектор, се затворени голем број винарници“, вели Младеновска Јеленковиќ.
Таа смета дека многу голем број политики се насочени на социјалниот аспект, но дека е време да се согледаат состојбите.
„Потребно е по оваа берба да се седне и да се разгледа и другиот дел од законот, кој предвидува дефинирање систем на географски ознаки т.е. воведување и почитување на светските стандарди и практики, кои треба да обезбедат и повисок квалитет на грозје и вино. Потребно е да се обезбеди поддршка на винарниците што вложуваат во производство на висококвалитетни вина со географски ознаки. Накратко, потребно е да се вложува во развој, да се намалат производствените трошоци на грозјето“, вели Младеновска Јеленковиќ.
Таа посочува дека винарниците од една страна се соочени со притисокот од цените за грозјето, а од друга страна се соочени со притисокот од цените на меѓународните пазари.
„Македонија е извозно ориентирана земја, 85 отсто од целокупното производство е за извоз и, можете да замислите, помеѓу милионите етикети на светските рафтови имате вина од едно евро нагоре, значи со овие цени што сега ги имаме не може да сме конкурентни“, вели Младеновска Јеленковиќ.