Македонија е меѓу земјите во Европа со највисоки стапки на сива економија. Процените се дека сивата економија се движи од 23 до 39 отсто од БДП. Според пресметките на „Фајнанс тинк“ (Finance Think), 23,2 отсто од бруто-домашниот производ е неформaлна економија, но значајно e да се напомене дека во последната деценија речиси стaгнира трендот на намалување на сивата економија, вели Благица Петрески, извршна директорка во „Фајнанс тинк“, во интервју за телевизијата „Блумберг Адрија“.
„Позначајно намалување на сивата економија имавме по воведувањето на рамниот данок и со законот за минимална плата“, вели Петрески.
Таа додава дека податоците укажуваат дека вкупната загуба за државата само по основ на неформална економија е многу повеќе од моменталниот унгарски кредит што треба да го земеме или речиси колку една еврообврзница.
„Загубите што ги имаме не се само по основ на буџетски загуби. Загубите се во многу поширок контекст, на пример лицата што потенцијално не се пријавени ризикуваат во иднина да не успеат да земат пензија или истата пензија да биде многу пониска од износот што би го зеле доколку би биле платени нивните целосни придонеси“, вели Петрески.
Исто така и компаниите се губитници, според Петрески, бидејќи губат кредибилитет.
Дополнително таа смета дека иако како држава имаме стратегија за формализација на неформалната економија, проблем е нејзината имплементација.
„Ако анализираме колкава била имплементацијата на минатата стратегија 2018-2022 година за формализација на неформалната економија, ќе забележиме дека бил реализиран само мал дел од активностите што биле испланирани. Половина од активностите воопшто не биле започнати, а оние што започнале не биле во целост реализирани. Така што тука се отвораат две прашања, дали активностите што биле испланирани биле соодветни или, пак, не биле соодветни, па затоа имаме застој во имплементацијата. Или, едноставно, имаме ситуација каде што ние само декларираме дека сакаме да се справиме со сивата економија, а реалноста е дека не правиме многу или не правиме правилни чекори или можеби активностите што ги имаме сме ги виделе во некоја друга земја, па ги копираме кај нас“, вели Петрески.
Петрески вели дека буџетот за 2025 година треба да биде одраз на намерата за фискална консолидација. Таа очекува буџетот за следната година да биде многу поумерен во однос на она што гледавме досега.
„Очекувам дека треба да видиме намалување на буџетскиот дефицит, па и на јавниот долг, а за да го постигнеме тоа е потребна структурна реформа во делот на расходите и очекувам кратење ставки што оставаат простор за тоа“, вели Петрески.