Евро 2024: Натпревар на годината за фудбалерите и бизнисот

Среќа, еуфорија, солзи, гнев, гордост, филозофирање во кафеана, коментирање на кауч, пцости... сето тоа ќе го доживееме со полна сила од 14 јуни до 14 јули, кога ќе се одржи најважната споредна манифестација на светот  - Европското првенство во фудбал (ЕП) или популарно Евро 2024. Светот ќе застане за фудбалерите и фудбалските навивачи, но не само за нив - ќе застане и за бизнис-заедницата, која фудбалот го гледа како своја можност или поле за игра. Кои се фаворитите?

Еј Џуд (Hey Jude)

Консензусот на обложувачници и експерти ги гледа Англичаните и Французите како први фаворити. Гордиот Албион, предводен од добриот и често превнимателен тренер Герет Саутгејт, го има можеби најталентираниот играчки кадар во својата историја. Нив ги предводи новата суперѕвезда на светскиот фудбал, ѕвездата на Реал Мадрид и голем фаворит за златната топка Џуд Белингам.

„Hey Jude“ може многу често да се пее во Германија, а вредноста на Белингам специјализираната веб-страница за трансфери и вредност на играчи „Трансфермаркт“ (Transfermarkt) ја проценува на 180 милиони евра, која заедно со онаа на Килијан Мбапе е највисока од сите играчи на првенството. Англичаните имаат проблеми на голманската позиција (класика!), а тенки се и со стопери, но сè друго е неверојатно добро. На највредната позиција во денешниот фудбал, крилен напаѓач, Саутгејт располага со вистинско богатство.

Нема црни дупки во тимот на Французите, кои веќе една деценија уживаат во плодовите на совршениот систем на производство на нови и нови големи играчи. Тренерот Дидие Дешамп секогаш има слатки маки со тимот, а ако сакаме да бидеме максимално коректни, можеме да кажеме дека со минималистички пристап му дава можност на талентот да процвета.

Елф од иднината

Трети фаворити се домаќините. Елф е во процес на „обнова“, а имаше голема среќа што можеше да ја пополни тренерската позиција со едно од најдобрите решенија воопшто, германскиот вундеркинд Јулијан Нагелсман. За националниот фудбал денес важи правилото дека со него не се занимаваат врвни тренери, но исклучоците го потврдуваат правилото. Тимот го предводат големите млади надежи Џамал ​​Мусиала (110 милиони евра) и Флоријан Вирц (110 милиони евра). Иднината, како и историјата, ќе биде ѕвездена, а ќе видиме за Евро 2024.

Во вториот шешир на фаворити се Шпанците, кои, исто како и Германците, се во фаза на изградба на нова репрезентација. Кога најголема ѕвезда ти е последниот играч од средниот ред Родри (110 милиони), тогаш си во неволја. Следни се изненадувачки потценетите Португалци - никогаш подобра екипа, без слаба точка и бранителот на титулата, Италијанците. Азурите ја имаат најсилната алка на клупата, ги предводи Лучијано Спалети.

По Белгија и Холандија, кои се во сличен развоен момент - добра нова репрезентација, чии најдобри турнири допрва следуваат, експертите ја рангираат најголемата регионална фудбалска сила - Хрватска.

Обнова на „огнените“

Златко Далиќ ги постави стандардите толку високо што без пласман на „огнените“ во полуфиналето, локалната јавност ќе му даде минус. Најголема ѕвезда и понатаму е ненадминатиот Лука Модриќ, кој речиси сигурно го игра својот последен репрезентативен турнир, но Хрватска безболно минува низ смената на генерации, а новиот бран, кој го предводи можеби најдобриот стопер во светот  Јошко Гвардиол (75 милиони), е многу дарежлив. Далиќ е критикуван за конзервативноста во екипирањето, тешко е да се влезе во репрезентацијата, а уште потешко да се напушти, но никој не може да ги оспори неговите резултати.

Хрватите немаа среќа во ждрепката. Танцот на топчињата ги донесе Шпанија и Италија, а од последниот шешир тука е Албанија, која поради стилот на игра не е едноставен противник.

Србија е потценета поради киксот во Катар на Мундијалот, повеќе шанси за висок пласман имаат Данците, Турците, Швајцарците, дури и Австрија и Унгарија. Но, ако легендарниот тренер Драган Стојковиќ-Пикси го реши прашањето за рамнотежа и може да обезбеди игра на ниво на талентoт на своите најдобри играчи, како одличниот напаѓач на Јувентус Душан Влаховиќ (65 милиони), само небото е граница.

Словенија по години чекање

Групата е предизвик затоа што тука се првите фаворити на целиот шампионат, Англија, никогаш подобрата Данска, која, како и Србија, сака да се искупи по лошото Светско првенство, и регионалниот ривал Словенија. Во овој натпреварувачки систем групната фаза за секоја репрезентација е да се биде или не, но за Србија е уште поизразена - ако ја преживее групата, се наполни со самодоверба и расте низ натпреварите, може многу далеку.

Очите на словенечката јавност, но и на целиот регион летово ќе бидат насочени кон Германија. Словенечката фудбалска репрезентација во ноември на домашен терен на Стожице во Љубљана ја совлада селекцијата на Казахстан и по 24 години чекање обезбеди билет за Европското првенство во фудбал. ЕП 2024 официјално ќе започне со воведниот натпревар во Минхен на 14 јуни, а словенечката репрезентација првиот меч ќе го одигра два дена подоцна.

Томаж Амброжич/Блумберг бизнисвик Адрија

„Со оглед на моќта на фудбалот, влезот на Словенија на Европското првенство во Германија е навистина нешто посебно. Еуфоријата е малку поинаква годинава - позрела е отколку во претходните квалификации за тие натпреварувања“, вели за пласманот Томаж Амброжич, директор на „Спорт медија фокус“ (Sport Media Focus), кој се занимава со промоција и маркетинг на спортот и спортистите.

Регионална пресметка во Минхен

Репрезентацијата на Словенија в недела, на 16 јуни, ќе го одигра првиот натпревар на ЕП 2024 против селекцијата на Данска во Штутгарт. Два дена подоцна во Минхен ќе ги одмери силите против селекцијата на Србија, а групната фаза ќе ја заврши со дуел против англиската репрезентација во Келн.

„Двапати загубивме од Данска во квалификациите, но англиската репрезентација е многу нивоа над нас. Со српската репрезентација сме најрамноправни и овој натпревар ќе има убедливо најголем набој за двете репрезентации“, изјави Вид Дежман од „Арена спорт“. „Но во фудбалот многупати се покажало дека не е неопходно фаворитот секогаш да победува“, додава тој.

Репрезентацијата на Словенија вреди 130 милиони евра, а најскап играч е Бенјамин Шешко, одличниот напаѓач на германски Лајпциг. Според „Трансфермаркт“, тој вреди 40 милиони евра.

„Тоа е тим што е добро составен и има глава и опашка. Имаат и одличен тренер, кој знае што прави. Немаат што да загубат во својата група бидејќи сите ги гледаат на последното место. А селекторот Матјаж Кек им всади борбен менталитет, би рекол дека другите репрезентации треба многу повеќе да се плашат од нив отколку обратно“, објаснува хрватскиот стручен коментатор Марко Шапит, кој смета дека Словенците одат на ЕП целосно растоварени.

Кај словенечките навивачи најголем интерес владее за натпреварот меѓу Словенија и Србија во Минхен, со околу 160.000 барања за влезници. Следуваат мечот против Англија во Келн, со 103.000 барања, и мечот со Данска во Штутгарт, со 81.000 барања. Вкупниот број на барања за словенечките натпревари на ЕП 2024 е 344.000.

Дежман очекува голем одзив од навивачите што не успеале да набават билети. „Самиот настан не е само фудбалски натпревар туку и она што се случува пред и по натпреварот. Навивачите што немаат билети ќе го гледаат натпреварот во фан-зоните или во некој од германските пабови“.

 

 

Искуство од 2006 година

Германија беше домаќин на Светското првенство во фудбал во 2006 година. Со полни стадиони и одлично време, тој спортски настан му ја претстави на светот обединета Германија, а Германците го нарекоа првенството летна бајка (Sommermärchen).

Инфраструктурата на годинашното ЕП во голема мера се потпира на инфраструктурата на Светското првенство во 2006 година, која по 18 години сè уште е симбол на националната гордост за цела Германија. Девет од 12-те места на Светското првенство ќе бидат домаќини и на натпреварите на ЕП: Берлин, Минхен, Дортмунд, Штутгарт, Хамбург, Франкфурт, Келн, Лајпциг и Гелзенкирхен.

Како организатор на вакви спортски настани, Германија веќе има големо искуство и „дури и надвор од светот на фудбалот, таа е земја што е синоним за организација“, смета Амброжич. „Германците се покажаа како исклучително добар домаќин на минатиот шампионат. Имаат одлична инфраструктура, а добро е организирано и сообраќајното поврзување на градовите. Исто така, првенството ќе се организира во десет града, што значи дека навивачите ќе бидат распоредени низ целата земја“, вели Дежман.

За првпат во историјата на првенствата, УЕФА ќе користи виртуелно рекламирање со три различни типа спонзорства, освен глобални спонзори, еден пакет за Германија, еден за САД и уште еден за кинескиот пазар. Меѓу главните спонзори, од познати причини, веќе го нема „Газпром“ (Gazprom), но и натаму се тука „Алибаба“ (Alibaba), „Букинг“ (Booking), „Кока-кола“ (Coca-Cola), „Адидас“ (Adidas), „Хајсенс“ (Hisense), „Виво“ (Vivo Mobile)... Сега тука е и сеприсутниот БЈД (BYD Auto), но и спонзори што гравитираат во земјата домаќин, „Лидл“ (Lidl), „Дојче бан“ (Deutsche Bahn), „Дојче телеком“ (Deutsche Telekom)...

Германија е во сложена економска криза, а на спортски и деловен план тоа се покажа минатата пролет, кога по 77 години лојалност кон националната гордост „Адидас“, фудбалскиот сојуз ѝ вети дресови од американската компанија „Најк“ (Nike). Оваа приказна е еден од почетните бизнис-наративи на претстојното ЕП.

„Најк“ ќе му плаќа на Елф вртоглави 100 милиони евра годишно, значително повеќе отколку што германскиот гигант може да држи чекор. Домашната јавност на нож го дочека овој договор, а критиките дојдоа на сметка на спортскиот сектор, но и на бизнис-секторот.

Без позитивни макроефекти

Иако фудбалот е најважната споредна работа на светот, а денес и најважниот спортски бизнис, се чини дека летната фудбалска еуфорија што ќе се случи во Германија речиси сигурно нема да биде поттик што германската економија, која се бори со рецесија веќе четири квартали, ќе ја врати назад на своето вистинско место.

Се разбира, градовите домаќини ќе имаат корист од зголемената потрошувачка и пристигнувањето на туристи за време на Евро 2024, но проблемите на германската економија предизвикани од поскапувањето на енергентите по почетокот на војната во Украина тешко дека ќе се решат со организација на континенталниот турнир, вели економистот Дамир Беќировиќ. Исто така, самата структура на германската економија, која е претежно индустриска, е таква што зголемените трошоци за храна, пијалаци и нови телевизори нема да имаат големо влијание врз индустриската побарувачка (според Институтот за германска економија од Келн, можно е дури и растот на општата побарувачка да биде низок, бидејќи побарувачката ќе биде преместена).

Дамир Беќировиќ/Блумберг бизнисвик Адрија

„Организацијата на овој настан не е придружена со изградба на нова инфраструктура, освен модернизација на одредени стадиони, така што нема да има значително влијание врз БДП на земјата“, изјави Беќировиќ за „Блумберг бизнисвик Адрија“ (Bloomberg Businessweek Adria). Иако Евро 2024 нема да ја преврти германската економија на краток рок, организацијата на вакви настани секогаш носи доза на оптимизам, па дури и ако Елф оди во финале, летото во Германија би можело да биде весело, со намалување на загриженоста за актуелните економски настани, што би можело позитивно да се одрази на иднината во политичка и економска смисла.

За да го ограничи патувањето, Германија создаде три географски зони за групната фаза пред годинашниот шампионат. Владата во Берлин го стори тоа поради еколошки грижи. Се очекува вкупно 51 натпревар од Евро 2024 да ги следат околу 2,7 милиони гледачи.

Што е со цените за сместување?

„Има доволно сместувачки капацитети и не би требало да има проблем поради дисперзијата на градовите домаќини. „Цените ќе бидат малку повисоки бидејќи побарувачката ќе биде поголема од вообичаено“, вели Дежман. „Цените секогаш се приспособуваат според понудата и побарувачката. Сè зависи од градовите и нивните сместувачки можности, но очекувам и некои од и навивачите да дојдат со лични автомобили и да спијат 20-30 километри надвор од градовите во кои ќе се играат натпреварите, па тој притисок да биде распределен во Берлин, каде што се игра финалето на првенството“, вели Амброжич.  

Битката на дијаспората

Евро 2024 ќе биде првото фудбалско првенство на кое ќе играат селекциите на Хрватска, Словенија и Србија. „Ова секако е знак дека во регионот се игра подобар фудбал и дека репрезентациите се сè порамноправни“, вели Дежман. Хрватската репрезентација, која ја освои бронзата во Катар 2022 година, има две силни селекции во групната фаза во Италија и Шпанија, додека во Минхен во групната фаза ќе ги одмери силите на селекциите на Словенија и на Србија.

Дуелот во Минхен има и големо симболично значење бидејќи Минхен е познат како град во кој живее и работи најголемиот дел од словенечката и српската дијаспора во земјата. И двете земји имаат конзулати во градот, а според официјалните податоци во Минхен живеат околу 15.000 српски државјани. Нема податоци за бројот на словенечки државјани.

„Словенија веќе играше на Европското првенство во 2000 година против тогашната југословенска репрезентација во меч што изобилуваше со енергија“, се сеќава Дежман, кој смета дека мечот меѓу Словенија и Србија ќе биде најтензичниот натпревар во групната фаза. 

Од ждрепката, јас и моите српски колеги речиси секоја недела зборуваме за натпреварот помеѓу Словенија и Србија, ни изјави еден Словенец што живее и работи во Минхен.

Нејасна иднина на големите фудбалски натпреварувања 

Во последниве години критичарите на организацијата на големи спортски настани стануваат сè погласни. Организаторите на спортски настани и меѓународните спортски федерации одговорија на овие промени со воведување на концептот за коорганизација на спортски настани.

Во последно време значително се зголеми бројот на понуди за коорганизација на големи спортски настани на најмалку две локации. Трендот на коорганизација е највидлив во светот на фудбалот. Домаќини на Светското првенство во 2026 година ќе бидат Мексико, САД и Канада, а на ЕП 2028 Британија и Ирска.

 

Коорганизацијата на европските фудбалски првенства не е нова. Првото ЕП организирано од две земји беше Евро 2000 во Холандија и Белгија, а од 2008 година само едно ЕП е организирано од една земја.

„Зголемените трошоци и негативните резултати во економска, еколошка и социјална смисла ја доведуваат во прашање легитимноста на одржувањето големи спортски настани“, вели Сандра Дамијан, професорка на Економскиот факултет на Универзитетот во Љубљана.

Дамир Беќировиќ/Блумберг бизнисвик Адрија

Без разлика дали станува збор за тренд или нова норма, ова може да биде пат напред, особено во решавањето на проблемот со зголемувањето на трошоците поврзани со организацијата на големи спортски настани, смета Дамјан. „Обезбедува уникатно решение за финансиските проблеми со кои се соочуваат организаторите, бидејќи може да функционира како креативен и одржлив модел за кодомаќинство“.

Сепак, има многу прашања во врска со коорганизацијата на големи спортски настани и нивното влијание врз животната средина. Одржливоста е главна тема пред Евро 2024, особено поради критиките за влијанието на турнирот врз животната средина во неколку земји.

Минатиот јуни германскиот канцелар Олаф Шолц го нарече турнирот „домашна игра на Европа“, критикувајќи го трендот на заедничко организирање турнири во повеќе од една земја.

Огласувачите задоволно ги тријат рацете

Големите спортски настани, како што е годинешното ЕП во Германија, претставуваат одлична можност за рекламната индустрија бидејќи привлекуваат масовно внимание на гледачите низ светот, овозможувајќи им на огласувачите и нивните брендови да допрат до многу широка публика со различни маркетинг-стратегии.

„Цената на рекламниот простор е дефинирана според опсегот на емитување на рекламната порака и престижот на програмата“, вели Томаж Амброжич.

Денис Манчевиќ/Блумберг бизнисвик Адрија

За многу европски огласувачи, од маркетиншка страна, Евро 2024 ќе биде централен спортски настан на годината, барем споредлив, ако не и поголем од Олимписките игри во Париз, вели комуникацискиот експерт Денис Манчевиќ. „Олимписките игри имаат долгорочни партнерства со строги ексклузивни права, што ги ограничува другите големи огласувачи да се рекламираат за време на Игрите и затоа тие бараат алтернатива“.

Евро 2024 несомнено е настан што ќе генерира голема публика на најголемите потрошувачки пазари во ЕУ и пошироко во Европа и затоа несомнено ќе добие големо внимание од огласувачите и поголеми буџети за рекламирање.

Вниманието на публиката станува сè поважно во светот на рекламирањето, а истражувањето во спортското рекламирање покажува дека лојалноста на публиката кон брендовите се зголемува за време на спортски настани.

Неостварливиот Супербоул

„Огласувачите пред сè се прашуваат како да го привлечат вниманието на целните групи потрошувачи, а емоциите се многу важни тука - сето тоа го нуди спортот, па се зголемуваат и буџетите за рекламирање во спортот“, вели Манчевиќ, кој очекува тренд на инвестиции во продолжувањето на зајакнувањето на спортските спонзорства и рекламирањето.

Реклама од 30 секунди во последниот натпревар на Супербоул ги чинеше огласувачите седум милиони долари. Манчевиќ не очекува ништо слично во финалето на Евро 2024, бидејќи „станува збор за разликите меѓу континентите, културниот статус на Супербоулот, разликата во куповната моќ на пазарот, која во суштина важи во САД, и телевизиските права, кои во Европа се условени од бројот на поединечни пазари што ги имаат, но и нивните специфичности и ограничувања“, заклучува комуникацискиот експерт.

Денис Манчевиќ/Блумберг бизнисвик Адрија

„Регионалните огласувачи често ги користат таквите можности за да го зајакнат сопственото брендирање и да промовираат производи или услуги“, изјави за „Блумберг бизнисвик Адрија“ Тихана Таис, директорка на „Директ медиа“. Преку спонзорства, рекламни кампањи и активирање на теренот, огласувачите се обидуваат да профитираат од бранот на интерес генериран од спортските настани за да го привлечат вниманието на што е можно повеќе потрошувачи.

Како да се измери повратот на инвестицијата во спортскиот маркетинг

„Кога станува збор за рекламирањето на Евро 2024, различни сектори и компании гледаат можност во тоа. Најголемите пари за рекламирање обично доаѓаат од големите брендови во секторите како спортска опрема, прехранбена индустрија, автомобилска индустрија, брендови на пијалаци (безалкохолни пијалаци и пиво) и спортски книги“, вели Таис. Дополнително, телевизиските мрежи и дигиталните платформи генерираат дополнителен приход преку продажба на рекламен простор во периодот на пренос на спортски настани и преку промовирање специјално подготвени кампањи од огласувачи што се особено активни во тој период.

„Мастеркард“ е еден од најголемите огласувачи во спортот, а Наталија Лехманова, главна економистка за Европа од Економскиот институт на „Мастеркард“, изјави за „Блумберг бизнисвик Адрија“ дека кога избираат настани за соработка, тие пред сè ја оценуваат нивната автентична усогласеност со сопствената стратегија и го достигнува тоа потенцијално партнерство бидејќи целта е широка демократизација на искуствата. Тоа е процес во кој се вклучени маркетингот и деловните сегменти на компанијата со цел истовремено, во практична смисла, да се едуцираат крајните корисници за придобивките од користењето технологии за плаќање.

Овој процес ни кажува дека постојат различни метрики за рентабилност од овој вид, од комерцијалната вредност на рекламите до софистицираните мерења на угледот на корисниците, довербата и лојалноста на брендот.

Угостителство, туризам, пивска индустрија

Претстојното ЕП сигурно позитивно ќе се одрази на угостителството, пивската индустрија и туристичките агенции во регионот Адрија, особено во земјите што се квалификуваа за овој натпревар. Но силата на тој ефект директно ќе зависи од спортските резултати на поединечните репрезентации, смета Беќировиќ. Подобриот резултат, минувањето на групите и понатамошниот напредок го зголемуваат вниманието на јавноста, а со текот на времето и површни следбеници на фудбалот се вклучуваат во потрошувачката поврзана со ЕП, но  вниманието на јавноста опаѓа еднакво нагло по елиминацијата на нивната сопствена репрезентација од натпреварувањето. 

„Важно е да се напомене дека позитивниот резултат носи оптимизам, кој исто така се манифестира во зголемена склоност кон трошење, додека неуспехот може да создаде колективен песимизам, што има негативно влијание врз општата потрошувачка“, вели тој.

Туристичката индустрија има вистински шпиц на сезоната на настани како ЕП. Од „Сол азур“, кој е дел од „Рапсоди груп“, велат дека интересот за настаните во Германија е голем, дека дури 90 отсто од најавените аранжмани се веќе однапред договорени.

Ни кажуваат дека колку може да има интерес без разлика на цените покажува и самиот факт што за 48 часа организирале и продале чартер-авион за полуфиналето на Светското фудбалско првенство во Катар, за мечот меѓу Хрватска и Аргентина.

Кралевите на статистиката

ЕП е посебна можност за раст на бизнисот на хрватската компанија „Софаскор“ (Sofascore), најпочитуваната апликација за следење спортски резултати и сродни статистики. „Софаскор“ вработува 142 работници, а годишно остварува приходи од над 19 милиони евра (податоци за 2023 година), од кои повеќе од 18 милиони им се припишуваат на приходи од продажба во странство. Од компанијата велат дека нивните подготовки за континенталниот фудбалски турнир се во полн ек. Во пресрет на ова големо натпреварување, тие додаваат голем број новитети на својата платформа, презентирајќи неколку нови функции за кои веруваат дека ќе бидат многу интересни за фудбалските навивачи и љубителите на спортската статистика.

Златко Хркаќ/Блумберг бизнисвик Адрија

„Иако внимателно го следиме секое друго спортско натпреварување, особено фудбалот, Европското првенство го гледаме како можност за нови чекори напред“, изјави за „Блумберг бизнисвик Адрија“ Златко Хркаќ, извршен директор на „Софаскор“.

Во текот на 12-те години од постоењето на „Софаскор“, секое големо фудбалско натпреварување за нив значеше уривање нови рекорди. Хркаќ ни рече дека од нив најмногу учеле, затоа што налетот на новите корисници укажувал на проблеми во работењето на апликацијата, додека денес постојано ги подобруваат дизајнот и целокупното корисничко искуство на апликацијата или на веб-страницата. 

Дополнително, инвестираат во нови податоци и нови содржини, кои дополнително ќе го збогатат мониторингот на Евро 2024. Како и за време на Светското првенство, очекуваат зголемување на бројот на корисници. Некои од натпреварите од Светското фудбалско првенство останаа на топ листата на најгледани, како што е финалето помеѓу Аргентина и Франција, кое го следеа речиси 15 милиони корисници.

Годинашните репрезентации на ЕП 2024, германската економија и многубројните поединечни сектори и компании го доживуваат на сличен начин, како можност за победа во нивниот сектор, успех, освојување нови пазари...

 

 

 

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар