Децата зависни од видеоигри се причина за лавина судски процеси

Кушанел Донерсон вели дека нејзиното 14-годишно момче толку често играло „Кол оф дјути“ (Call of Duty), НБА 2К (NBA 2K), ГТА (Grand Theft Auto V) и „Роблокс“ (Roblox) во изминатите девет години што добило оштетување на мозокот, мозочни удари и напади. Џејклин Анџелили вели дека нејзиното деветгодишно дете игра голем број видеоигри „неконтролирано и со сè побрзо темпо“ од шестата година и му биле дијагностицирани повеќе ментални нарушувања.

Двете мајки се приклучија на бранот тужби против индустријата за игри за, како што тврдат во тужбите, намерно промовирање масовна зависност заради профит. Тужбите се трупаат од минатата година, кога беа донесени судски одлуки со кои на стотици семејства им беше дозволено да поднесат слични барања против главните социјални мрежи. Неколку децении откако тутунската индустрија беше погодена со тужби за зависности, повеќе технолошки гиганти се соочуваат со пресметка пред суд.

Getty Images

„Совршено е логично бидејќи сите тие се дизајнирани да создаваат зависност“, вели професорката на Правниот факултет на универзитетот „Сетон Хол“ Гаја Бернштајн, која има напишано книга за технологиите што создаваат зависност.

Адвокатите на родителите се обидуваат да консолидираат повеќе од 12 тужби за зависност од видеоигри поднесени досега пред федерален суд за сослушувањето закажано за 30 мај во Солт Лејк Сити. Иако победата за родителите сè уште не е сигурна, ризикот за издавачите на видеоигри е реален. Ако тужбата го следи експлозивниот пат на тужби против социјалните мрежи, индустријата теоретски би можела да се соочи со отштета од стотици милиони долари, иако можеби не колку што беше спогодбата со тутунската индустрија од 206 милијарди долари пред четвртина век. Еднакво важно, поразот на суд ќе ги принуди издавачите на игри да ги направат игрите така што помалку ќе создаваат зависност, потенцијално намалувајќи го времето што корисниците го поминуваат пред екранот, а тоа ќе ги зголеми шансите да трошат помалку за преземање игри и профитабилни бонуси во играта.

Донерсон и Анџелили целат на „Мајкрософт“ (Microsoft), „Нинтендо“ (Nintendo of America), „Сони“ (Sony Interactive Entertainment), „Роблокс“ (Roblox), „Епик гејмс“ (Epic Games), кои го развија „Фортнајт“ (Fortnite), меѓу другите. Овие компании се дел од индустријата чии глобални приходи, според прогнозите, ќе надминат 200 милијарди долари до 2026 година.

Здружението за софтвер за забава, чии членови се овие компании, ги отфрла тврдењата дека игрите се штетни. „Наш приоритет е да создадеме позитивни искуства за целата заедница на играчи и да обезбедиме алатки лесни за употреба за играчите, родителите и старателите да управуваат со многуте аспекти на игрите“, се наведува во соопштението на здружението. „Тврдењата за спротивното не се засновани и ја игнорираат реалноста дека милијарди луѓе низ светот, од сите возрасти и сфери на животот, играат игри на избалансиран, здрав начин“.

Тужбите за влијанието на видеоигрите ќе бидат корисни за првите пресуди во случаите против социјалните мрежи, кои создадоа пукнатини во правната заштита на која интернет-компаниите се потпираа со децении - членот 230 од Законот за пристојност на комуникацијата. Државниот суд на Калифорнија во Лос Анџелес и федералниот суд во Оукленд со јурисдикција за повеќе од 1.000 случаи пресудија дека федералниот закон од 1996 година што ги штити платформите од тужби за содржина објавена од трето лице не се применува на алгоритмите што се дизајнирани да ги задржат корисници што ги посетуваат нивните сајтови.

Дури и ако тужителите, како Донерсон и Анџелили, ја надминат пречката од Дел 230, тие се соочуваат со други пречки.

Шефовите на компаниите за социјални мрежи полагаат заклетва за време на сведочењето пред Судскиот комитет на Сенатот на 31 јануари во Вашингтон. Фото: Алекс Вонг/Getty Images

„Мајкрософт“ и „Роблокс“ тврдеа, во поднесувањето на барање за имунитет од тужбата поднесена против нив во Арканзас, дека родителите што тврдат дека нивните игри се примамливи не разбираат дека содржината е заштитена во контекст на слободата на говорот со Првиот амандман на Уставот на САД.

Компаниите тврдат дека поднесувањето тужби е „исто како да се тужат видеоклубови за дистрибуирање филмови што предизвикуваат зависност или студио за снимање што обезбедува простор и опрема за создавање музика што создава зависност“.

Друг предизвик за родителите е тоа што законите што важат за тужбите за лична повреда не се менуваат толку брзо како технологијата. Законите за одговорност на производите се напишани за опипливи производи, како што е никотинот што создава зависност кај цигарите, а не за софтверскиот код што ги напојува платформите за забава. Дополнително, родителите ќе треба да докажат дека штетата нанесена на нивните деца е предизвикана директно од употребата на технологијата, а не од други влијанија на кои тие се изложени во животот.

Во оваа нова правна област, основната расправа на тужителите е дека алгоритмите развиени од компанијата функционираат како автомати за коцкање, кои периодично исплаќаат добивки, во форма на награди доделени по случаен избор или по одредено време, или „лајкови“ на социјалните мрежи и апликации. Судот што поднесе тужба против социјалните мрежи го спореди однесувањето на децата со однесувањето на глувците во познатите експерименти на Б.Ф. Скинер, кои почесто притискаат рачка по случаен избор отколку постојано за да добиваат слатки.

Тужбите против издавачите на видеоигри се засноваат на истражување што покажува дека долгорочното играње видеоигри влијае на активноста на мозокот слично на дрогата и може да ја наруши когнитивната функција. Меѓу болестите за кои се тврди дека се предизвикани од игрите, во тужбите се наведуваат нарушување на вниманието/хиперактивност и висок крвен притисок, како и емоционална вознемиреност и социјална изолација.

„Не можам да одам да купам алкохол или нешто слично во секое време од денот или ноќта, а да играм можам“, вели адвокатката на Анџелили, Тина Булок од Атланта. „Шокантно е тоа што е постојано достапно за децата“.

Здравствената заедница сè повеќе е загрижена за можните здравствени ефекти од видеоигрите. Светската здравствена организација (СЗО) го препозна „нарушувањето од видеоигрите“ како болест во 2018 година, што се совпадна со појавата на програми за рехабилитација за тешки зависници од видеоигри. Во 2013 година Американската психијатриска асоцијација повика на понатамошно истражување откако го проучуваше ова прашање неколку години, а во 2023 година објави дека истражувањето и дебатата се во тек. Постигнувањето консензус во научната заедница на овој фронт може да потрае: по децении загриженост дека видеоигрите би можеле да предизвикаат насилство во реалниот живот, Американското психолошко здружение во 2020 година објави дека „нема доволно научни докази за поддршка на причинско-последична врска помеѓу насилството во видеоигри и насилничкото однесување“.

Застапниците веќе го насочуваат своето внимание кон други технологии за кои тврдат дека ги искористуваат ранливите луѓе. Адвокатот Тим Џордано, чија канцеларија поднесе тужба против „Меч груп“ (Match Group Inc) на Денот на вљубените, во име на корисниците на нивните апликации за запознавање Тиндер (Tinder) и Хинџ (Hinge), вели дека зависноста и психолошката манипулација не познаваат возраст. Тој додава: „Секој може да биде жртва пред сè на апликациите за запознавање, кои ве мамат со најсилната мамка на светот: љубовта“.

„Меч“ во поднесокот до федералниот суд во Сан Франциско минатиот месец тврди дека корисниците на двете апликации мора да го решат спорот преку арбитража бидејќи ги прифатиле условите за користење на апликациите, наместо да бараат судска одлука. Портпаролот на „Меч“ во соопштението наведе дека бизнис-моделот на компанијата не се заснова на мерење на ангажираноста на корисниците. „Оваа тужба е бесмислена и нема никаква основа“, рече портпаролот. „Ние активно работиме да ги натераме луѓето да се среќаваат секој ден надвор од нашите апликации. Секој што вели поинаку не ги разбира целта и мисијата на целата наша индустрија“.

Покрај тоа, Метју Лоренс, професор по право на универзитетот „Емори“, чие истражување се фокусира на зависноста, вели дека проблемот со зависноста од апликациите за состаноци и проблемот со децата опседнати со екранот не може да се спореди во однос на сериозноста.

„Допрва треба да го видам извештајот на американската служба за јавно здравје за опасностите од апликациите за состаноци за 30-годишна возраст“, вели Лоренс.

Во моментов нема коментари за веста. Биди прв да коментира...

Остави коментар