Министерството за образование и наука склучи договори за печатење на учебниците за основното и средното образование. Договорите тешки над 15 милиони евра на веб-страницата на Бирото за јавни набавки (БЈН) се објавени вчера.
Над 10 милиони евра од парите ќе одат на сметка на печатницата „Европа“ од Кочани, која, според договорот, треба ги испечати и дистрибуира учебниците во основните и средните училишта.
Остатокот од парите ќе оди кај друштвото за образование на деца и возрасни „АРС студио Тамара“ ДООЕЛ-Скопје, чија задача се стручна редакција и графичко и техничко уредување на учебниците за основно и средно образование што се одобрени за употреба на јазикот на кој се изведува наставата или учебниците што не се подложни на преведување.
Договорите и со двете фирми се склучени на 24 месеци, односно за набавка на учебници за оваа и следната учебна година. Дали учебниците ќе стигнат до училиштата во текот на овој месец, како што вети МОН, засега е неизвесно.
Комисијата за антидискриминација може да ја тужи државата
Објавата на јавната набавка за учебници доаѓа истиот ден кога Комисијата за спречување и заштита од дискриминација соопшти дека и оваа учебна година се констатира дискриминација во образованиот процес поради недостигот од учебници.
Од вкупно 126 учебници потребни за сите задолжителни и изборни предмети во деветгодишното основно образование, на почетокот на учебната година Министерството за образование и наука не обезбедило 43, односно недостигаат 34 отсто учебници. Учебници по сите наставни предмети ќе имаат само учениците од прво и второ одделение.
„Со ваков недостиг од учебници, констатираната дискриминација не само што не е отстранета за оваа учебна година туку е од многу поголеми размери од оние што комисијата ги утврди на крајот на јуни 2023 година“, рече вчера претседателката на комисијата Весна Бендевска.
Таа најави дека е можно комисијата да поднесе тужба за системска и продолжена дискриминација на учениците, што би било прв случај антидискриминациската комисија да побара судска заштита како највисока заштита од дискриминација.
„Кога една препорака не е спроведена, комисијата има обврска да поднесе прекршочна пријава против утврдениот дискриминатор. Но, во овој случај станува збор за дискриминација на многу голема популација. Голем број ученици што учат на различни јазици во основното образование остануваат без учебникот како основно средство за стекнување знаења и образование. Таквата форма на дискриминација, според законот, е структурна, системска, што ја прават институциите. Во таков случај комисијата, во согласност со законот, има право да поведе пред суд тужба од јавен интерес против државните институции што не ја отстраниле дискриминацијата“, рече Бендевска.
Уште една учебна година без книги
Проблемот со недостиг од учебници во земјава хроничен. За учениците од седмо до деветто одделение што учат по старата програма секоја година има недоволен број учебници затоа што доцни дополнувањето на тиражите.
За преостанатите основи опфатени со последната реформа учебниците се печатат во од. Првата генерација од овие ученици сега се шесто одделение и веќе трета година не учат од книги. Лани на крајот на првото полугодие добија учебници по математика, природни науки и општество (кој во второто полугодие беше повлечен поради констатирани грешки), а учебникот по македонски јазик во училиштата беше дистрибуиран неколку дена пред крајот на учебната година.
Некои од наставниците што и оваа година ја почнаа без основната алатка, деновиве побарале од децата родителите да им ги испечатат учебниците што се достапни онлајн, други им рекле да учат од телефон, трети кажале дека ќе се снаоѓаат и без учебници.