Лотариите во Кина се промовираат себеси како хипстерски сврталишта, со слогани што ги привлекуваат младите погодени од економското забавување и со мамка дека нудат брзо збогатување.
„Сè уште треба да имаме соништа, којзнае еден ден тие може да се остварат“ пишува на еден знак во продавница за грепки и лозови во Чонгкинг, во југозападна Кина. Со елегантни надворешни седишта стилизирани како во модерно кафуле, нејзиниот слоган е „повеќе од обична продавница за лотарија“.
Друга продавница, „Лото кафе“ (Lotto Coffee) во Кунминг, главен град на југозападната провинција Јунан, ветува бесплатна грепка со секое купено кафе. „Шолја кафе во комбинација со добра среќа“, гласи слоганот на ѕидот. Продажбата на грепките, кои нудат инстант резултати, минатата година беше највисока според податоците што датираат од 2008 година, покажува официјалната статистика.
Напорот за привлекување помлади клиенти се исплати. Продажбата од лотариските игри одобрени од државата се искачи на рекордни 580 милијарди јуани (80,6 милијарди долари) минатата година, покажуваат податоците на Министерството за финансии. Повеќе од четири петтини од тие клиенти биле на возраст од 18 до 34 години, што е повеќе од само половина во 2020 година, според домашната компанија за истражување на пазарот „Моб дата“ (Mob Data).
Напливот доаѓа во ситуација кога невработеноста кај младите се зголеми во 2023 година, достигнувајќи рекорд во јуни, кога масивната кинеска економија излезе од продолжената изолација по пандемијата. Дипломираните студенти денес влегуваат на пазарот на трудот во ера на побавен раст, за разлика од генерацијата на нивните родители, и имаат остра конкуренција за работните позиции.
Луѓето веројатно се насочуваат кон нешта како лотаријата за „да ги побараат својата среќа и успех поради сè постресното економско опкружување и пазарот на трудот“, вели Доминик Чиу, висок аналитичар во групацијата „Евроазија“ (Eurasia Group).
Пред пандемијата, продажбата на лозови имаше тенденција да се забрза кога економијата одеше добро. Тоа е затоа што клиентите главно беа групи со пониски примања, вклучувајќи и работници со трудовоинтензивни професии што имаа резервна готовина кога нивните плати растеа. Сега продажбата ја зголемуваат млади образовани клиенти од урбаните области.
Додека кинескиот индустриски сектор се зголеми на почетокот на годината, економистите предупредуваат дека официјалната цел за раст од околу 5 отсто за 2024 година и натаму е амбициозна. Обидот на претседателот Шји Џјинпинг да ја одврати Кина од деценискиот раст поттикнат од долгови во спорниот сектор за недвижности значи дека нема голем стимулативен пакет што доаѓа на помош.
„Многу е тешко да заработите пари сега, без разлика што правите“, вели Ву Зехао (18), студент по филм во прва година на Универзитетот за комуникации во Пекинг.
Зборувајќи пред лотопродавница во туристичка област во главниот град, Ву вели дека троши 30 јуани на лотарија секој ден откако освоил 100 јуани за време на неодамнешниот одмор. „Сериозно мислам дека е поверојатно да се збогатите од лотарија отколку од работа“, додава тој.
Со зголемувањето на вкупната стапка на невработеност во почетокот на годината, мрачната ситуација со вработувањето во Кина може да стане ризик за социјалната стабилност. Младите предводеа национални протести против заклучувањата поради ковид-19 кон крајот на 2022 година, што ја урна таа политика, а во ретки случаи дури и повикуваа на уривање на режимот на Шји.
Тоа можеби помага да се објасни зошто владата го толерира бумот на лотаријата. Владејачката Комунистичка партија долго време имаше незгодна позиција во однос на коцкањето, забранувајќи ги повеќето негови облици кога ја презеде власта во 1949 година по граѓанската војна. Сепак таа ѝ овозможи на лотаријата да започне во 1980-тите додека Кина го прифати заработувањето пари за време на периодот на реформи, велејќи дека средствата ќе придонесат за благосостојба.