Тврдокорната група Исламска држава (ИСИС) го изврши најтешкиот напад врз Русија во повеќе од две децении, откако вооружени напаѓачи на 22 март нападнаа концертна сала во предградието на Москва и убија повеќе од 130 луѓе.
Американската влада вели дека тврдењето е веродостојно и дека ИСИС „има единствена одговорност“, откако рускиот претседател Владимир Путин го впери прстот кон Украина, која негираше каква било вмешаност.
Поконкретно, американските власти посочија на една гранка позната како Исламска држава Корасан, или ИСИС-К. Еве што се знае во врска со таа група.
Прочитај повеќе
Осомничените за нападот во Москва пред суд, двајца ја признаа вината
Пред Окружниот суд Басмани во Москва се појавија сите четворица осомничени за нападот во концертната сала.
25.03.2024
Бројот на загинати расте, Москва го впери прстот кон Украина
Бројот на загинати се зголеми на 115 лица
23.03.2024
Исламската држава ја презеде одговорноста за нападот во Москва
Во нападот убиени се најмалку 60, а ранети најмалку 145 луѓе
23.03.2024
Што е ИСИС-К?
ИСИС-К е регионален разгранок на пошироката организација Исламска држава, која е класифицирана како терористичка група од поголемиот дел од светот. Нејзиното име потекнува од античкиот термин за делот од светот каде што работи: главно Авганистан, но исто така опфаќа области на денешен Пакистан, Туркменистан, Таџикистан, Узбекистан и Иран, според Центарот за стратегиски и меѓународни студии, аналитички центар од Вашингтон.
„Сето тоа е дел од област што тие ја нарекуваат со тоа име и во која имаат поддржувачи, односно од каде што започнуваат напади“, вели Грег Бартон, професор по глобална исламска политика на Универзитетот „Дикин“ во Мелбурн.
ИСИС-К е формирана во 2015 година и првично беше фокусирана на обидот да ги контролира областите во својот регион. Но, откако претрпе значителни територијални загуби во 2019 година, групата го пренасочи фокусот кон напади од висок профил врз групи што ги смета за свои непријатели, според процената на австралиската влада.
Од повлекувањето на САД од Авганистан во 2021 година, ИСИС-К порасна во сила и стана „отпорен бунт“, вели Бартон. Таа постојано е во судир со талибанската влада. Американскиот национален центар за борба против тероризмот го процени нејзиното членство на околу 2.000 лица до 2022 година.
Што сака ИСИС-К?
Пошироката група ИСИС има цел да воспостави исламски калифат што ќе спроведува строги религиозни закони. Накратко успеа да го стори тоа во делови од Ирак и Сирија минатата деценија, пред да биде истерана од комбинација на глобални сили.
Истата цел ја дели и ИСИС-К, велат експертите. Според Меѓународниот центар за борба против тероризам (ICCT), аспирациите на групата не се ограничени само на регионот Корасан по кој го добила своето име.
Какви напади изврши ИСИС-К претходно?
Американскиот национален антитерористички центар ја опишува ИСИС-К како „една од најсмртоносните гранки на ИСИС“, велејќи дека нејзините милитанти убиле или повредиле илјадници луѓе во Авганистан и во Пакистан.
Се верува дека ИСИС-К стои зад смртоносните бомбашки напади во Иран на 3 јануари, во кои загинаа речиси 100 луѓе, како и нападот на меѓународниот аеродром „Хамид Карзаи“ во Кабул во август 2021 година за време на повлекувањето на САД. Во тој напад загинаа најмалку 183 лица, вклучувајќи и 13 американски војници.
Вашингтонскиот институт за блискоисточна политика проценува дека ИСИС-К планирала 21 заговор или напад во текот на изминатата година во девет земји - во споредба со осум во претходните 12 месеци и само три меѓу 2018 и март 2022 година.
Откако се бореа две децении, Талибанците и САД во последно време се усогласија против ИСИС-К. И двете сили сакаат да спречат Авганистан да се претвори во клучна сцена за борците на Исламската држава да планираат глобални напади, дури и ако има мала соработка во практика.
Талибанците и ИСИС-К се застапници на строгиот шеријатски закон - но тие се исто така непријатели и често се судираат откако ИСИС ги прошири своите територијални амбиции и сака да го преземе и Авганистан.
Зошто ИСИС-К би била насочена кон Русија?
Една од ретките заеднички работи што ги имаат САД и Русија во моментов е тоа што ИСИС ги идентификува како важни цели, напиша истражувачот Лукас Вебер во Мониторингот за тероризам на фондацијата „Џејмстаун“ (Jamestown Foundation) во јануари 2022 година.
ИСИС и други сунитски муслимански џихадистички групи се непријателски настроени кон Русија од причини што ја вклучуваат поддршката на Москва за режимот на Башар ал Асад во Сирија, кој се бореше против сунитските бунтовници; нејзиниот сојуз со шиитската регионална сила Иран; нејзините акции против сепаратистите во Чеченија, претежно муслимански регион во Русија; па дури и инвазијата на Советскиот Сојуз на Авганистан во 1979 година и децениската војна што ја водеше таму.
Бартон од Универзитетот „Дикин“ посочува на „години на наталожена горчина“ кон Русија од страна на муслиманите низ Централна Азија. Тој исто така вели дека во последниве години ИСИС-К се чини дека бара можности за поголеми напади, со цел да го подигне својот профил и да привлече регрути.