По катастрофалниот пораз на изборите за Европскиот парламент, францускиот претседател Емануел Макрон распиша предвремени парламентарни избори во очајнички обид да го запре порастот на популарноста на неговата ривалка, радикалната десничарка Марин Ле Пен.
Позицијата на Макрон како шеф на државата не може да биде загрозена со парламентарни избори, но она што е во прашање е неговата идна способност да го протурка законодавството и способноста да наметне премиер со исти ставови, како и кредибилитетот на целиот негов политички проект. Резултатите од изборите овој викенд покажуваат дека тој може да го изгуби сето тоа.
„Тоа не е само коцкање, тоа е крајно смело. Обично оние што се одлучуваат на ваков потег немаат многу карти во ракавот“, вели Ив Бертончини, независен консултант за европски прашања.
Прочитај повеќе
Избори за ЕП: Подем на екстремната десница и можен нов мандат за Фон дер Лајен
Групата на Политичкиот сојуз на социјалистите и демократите ќе има 139 пратеници
10.06.2024
Избори за нов состав на Европскиот парламент
Изборите започнаа во четвртокот во Холандија, во петокот се гласаше во Ирска
09.06.2024
Почнуваат европските избори: Ранг-листа на земји по број на гласачи
Секоја земја од ЕУ може да има минимум шест европратеници, а максимум 96.
06.06.2024
Екстремно десничарските партии постигнаа умерен раст во Европската Унија и нивните резултати главно беа во согласност со прогнозите, а Макрон и германскиот канцелар Олаф Шолц претрпеа понижувачки потоп.
Изборите во Франција ќе се одржат во два круга, а првиот е закажан за 30 јуни.
Во Германија, социјалдемократите на Шолц добија само 14 отсто поддршка, што е нивниот најлош резултат досега на европските избори. Водечката опозициска демохристијанска партија доби 30 отсто, а радикалната десница Алтернатива за Германија доби 16 отсто.
Во Франција, партијата на Марин Ле Пен доби 32 отсто поддршка, додека Преродба на Макрон освои само 15 отсто.
Во Италија, премиерката Џорџа Мелони ја консолидираше власта со поддршка од 29 отсто.
Во самиот Европски парламент, трите водечки групи - народната, социјалдемократите и либералите - заедно имаат мнозинство, а две групи што ги претставуваат тврдите или радикалните десничарски позиции заедно имаат 128 места во парламентот, со 720 претставници.
Макрон рече дека не може да се преправа дека ништо не се случило.
„Подемот на националисти и демагози не е опасност само за нашата нација туку и за нашата Европа и за позицијата на Франција во Европа и во светот“, рече тој.
Според извори запознаени со ситуацијата, на неговата одлука за избори влијаело и искуството што го имал на комеморацијата на Денот Д во Нормандија минатата недела, кога некои од присутните граѓани на комеморацијата му кажале дека политичкиот живот станал премногу агресивен.
Макрон смета дека парламентарните избори би можеле да бидат шанса да се поправи тоа и да се создаде посилно умерено мнозинство.
Иако Ле Пен можеби е во позиција нејзината партија да освои најмногу гласови и на тој начин ја отвора можноста да добие голема улога во назначувањето нов премиер, од кругови блиски до Макрон постои мислење дека е малку веројатно дека партија на радикалната десница би можела да добие 40 отсто од поддршката и дека функцијата премиер на крајот би можела да ја добие личност од една од партиите од центарот.
Без разлика, претстојат неколку нервозни недели за сојузниците на Макрон во другите европски метрополи, односно за секој што има интерес Франција да има функционална влада способна да ги спроведе наведените политики.
Потегот на Макрон донекаде потсетува на она што го направи британскиот премиер Дејвид Камерон кога одлучи да одржи референдум за членство во ЕУ за да се ослободи од десничарските популисти.
„Ова е пресвртница за Европа. Подемот на екстремната десница е очигледен и сега работите се расплетуваат“, вели Федерика Џеновезе, професорка по политички науки на Универзитетот во Оксфорд.
Киев исто така може да биде загрижен бидејќи симпатиите на Ле Пен кон рускиот претседател Владимир Путин може да ја загрозат посветеноста на Франција да ѝ помогне на Украина.
Франција последен пат имаше предвремени избори во 1997 година, кога тогашниот претседател Жак Ширак повика на поддршка за промените потребни за воведување на еврото. Резултатот беше пораз на неговото мнозинство и тој беше принуден да назначи социјалистички премиер.
Ако партијата Национално обединување на Ле Пен и другите радикални десни партии го повторат резултатот од европските избори, Макрон на крајот можеби ќе мора да назначи премиер со сосема спротивни ставови од неговите за ЕУ, Франција и нејзината улога во светот.
„Политичката нестабилност никогаш не е добра работа за Европа. Многу промени ќе се случат во следните неколку месеци“, вели директорката на аналитичкиот центар „Жак Делор“ од Брисел, Софи Порншлегел.