.webp){kind=icon}
Хроничниот недостиг од производи за салата на полиците во супермаркетите во Велика Британија предизвика политичка дебата, при што некои луѓе во индустријата го обвинуваат Брегзит, додека други велат дека станува збор за „димна завеса“ со која се први обид да се скријат различни проблеми.
Недостиг од домати, краставици и пиперки се забележани и во други делови на Европа, но Британија е најтешко погодена земја каде четири големи супермаркети, вклучувајќи ги и „Теско“ (Tesco Plc) и „Морисонс“ (Morrisons) воведоа ограничувања во количините кои можат да се купат.
Секретарот за животна средина Тереза Кофи изјави дека проблемот „ќе трае од две до четири недели“ и предложи Британците наместо тоа да јадат сезонски зеленчук, како што е репката. Како главна причина за ваквата состојба таа ги посочи „невообичаените временски инциденти“, мислејќи на неодамнешното студено време во Шпанија и Северна Африка. Мароко беше погодено од снежно невреме.
Сепак, поранешниот шеф на „Џеј Сенсбури“ (J Sainsbury Plc), Џастин Кинг, рече дека прехранбениот сектор во Обединетото Кралство е „значително нарушен од Брегзит“. Тој изјави за Би-Би-Си дека Владата е исто така виновна што не ја субвенционирала употребата на енергија во оранжериите во текот на зимата.
Оранжериите се повредени од Брегзит, рече Кинг. „Има вистински недостиг, но ние го наметнавме овој проблем на себе“.
Камиони
Европските производители рекоа дека е мала веројатноста да испратат храна во ОК бидејќи залихите се мали, а трговијата се одвива со повеќе пречки по Брегзит.
„Голем број камиони кои одат во ОК со свежи производи се враќаат празни“, рече Филип Бинард, генерален делегат во „Фрешфел“ (Freshfel Europe), Европската асоцијација за свежо производство.
„Ова навистина не е профитабилно. Тие се загрижени за контролите при враањето во ЕУ со друга стока. Никој не сака да го преземе ризикот од доцнење во враќањето на нивните камиони“.
Лиз Вебстер од предизборната група „Сејв Бритиш фуд“ (Save British Food) изјави за радио ЛБЦ (LBC) дека недостигот се должи на „одлуките за Брегзит“.
Националната унија на фармери ја повика Владата да обезбеди поголема поддршка за делови од земјоделскиот сектор на ОК за кои е потребна голема количина на енергија.
„Ако не го сфаќате сериозно домашното производство на храна, ќе произведувате помалку“, рече Минет Батерс, претседател на „НФУ“ (NFU), на конференцијата на групата во Бирмингем во средата.
Ниски цени
Постои уште една проблематика надвор од Брегзит, која е специфична за ОК - високо конкурентна индустрија на супермаркети која често е обвинета дека ги притиска добавувачите за да ги задржи цените ниски. Во споредба со потрошувачите во Европската унија, британските купувачи за храна одвојуваат помалку од вкупната потрошувачка на домаќинства.
„Брегзит овде е малку димна завеса“, рече Џек Вард, главен извршен директор на Британската асоцијација на одгледувачи. „Системот за малопродажба на храна во Обединетото Кралство е веројатно најконкурентниот насекаде во светот. Се работи за тоа што лозарите го добиваат за возврат“.
Слабите жетви во Шпанија и Мароко сè уште се дел од приказната, но клучно прашање е влијанието на инфлацијата врз одгледувачите во ОК, според Вард. Тој рече дека оранжериите што вообичаено се користат за одгледување домати, пиперки и краставици останале празни бидејќи не било економично да се платат повисоките трошоци за енергија.
Повисоките трошоци за работна сила, исто така, го направија поскапо одгледувањето на производи за салата, а тоа е ризично бидејќи производите се склони кон штетници и болести, рече Вард. Во некои случаи, лозарите избираат да засадат пченица, бидејќи тоа е помалку скапо и дава поголеми приходи.
Снабдувањето со домати и краставици се очекува да падне на најниско ниво од почетокот на евиденцијата во 1985 година, според NFU.
Рационализација
Недостатоците ги натераа „Теско“, „Алди“ и „Асда“ да ги ограничат купувањата на одредени видови зеленчук на три единици по лице во ОК, додека „Морисонс“ воведе ограничување од две. „Асда“ отиде најдалеку со ограничувања кај доматите, пиперките, краставиците, зелената салата, кесичките за салати, брокулата, карфиолот и малините.
Одделот за животна средина, храна и рурални прашања на Обединетото Кралство инсистираше на тоа дека земјата има „високо еластичен синџир на снабдување со храна“ и дека другите земји доживуваат слично нарушување.
Британските купувачи споделија слики од празни полици на Твитер, додека на континентот потрошувачите во Франција, Холандија, Шпанија, Италија и Бугарија прикажуваат фотографии и видео обиколки на супермаркетите со обилна понуда. Во четвртокот наутро, #BrexitFoodShortages беше во тренд на Твитер.
Сепак, ирските продавници имаат недостиг од овошје и зеленчук кои потекнуваат од Шпанија и Северна Африка, а трговците на мало бараат алтернативни извори на снабдување.
Во Данска, на вториот по големина ланец супермаркети „Куп“ му недостигаат краставици, домати, зелена салата, пиперки и модри патлиџани поради пониските испораки од Шпанија, иако се уште не почнал да рационализира. Друг синџир во Данска, „Рема 1000“ (REMA 1000), има слични недостатоци и очекува проблемите да траат неколку недели.
Имаше извештаи за повисоки цени поради ограничувањата во снабдувањето во Холандија, но Бинард од Freshfel Europe инсистираше дека „навистина нема значителен недостиг“ во земјата, ниту во Франција, Германија, Италија или Шпанија. „Можеби ќе има малку помал волумен по повисока цена“, рече тој. „Но, ништо не недостасува“.
Во Шведска, супермаркетот ICA Gruppen смета дека е предизвик да се набават целосни количини овошје и зеленчук, но ситуацијата е податлива, рече Јонас Андерсон, шеф за овошје и зеленчук во ICA Sverige.
Во ОК, ова е втор случај на широко распространето ограничување во период од четири месеци. Во ноември, речиси секој голем супермаркет го ограничи купувањето јајца, откако повисоката цена на добиточната храна за кокошки и појавата на птичји грип доведоа до недостаток во снабдувањето.
