.webp){kind=icon}
Бавно се реализираат ветувањата за изградба на нова и подобрување на старата патна инфраструктура во Македонија, што негативно влијае врз конкурентноста на македонските компании, врз регионалниот развој, врз безбедноста во сообраќајот и ги зголемува трошоците за патување на граѓаните. Најдобра потврда за тоа се статистичките податоци за патната инфраструктура, кои откриваат дека заклучно со минатата година третина од патиштата во земјава биле од земја и од макадам (ситен дробен камен полеан со вода и набиен со валјак).
Имено, должината на вкупната патна мрежа лани изнесувала 14.410 километри. Од нив, 1.221 километар биле патишта од макадам, а 3.905 километри биле земјени патишта.
Со години се ветуваат исти проекти
Во изминативе две децении различни владејачки гарнитури ги повторуваа истите ветувања за големи инвестиции во патната инфраструктура. Меѓутоа, бројките покажуваат дека се ретки проектите што навистина се реализирале докрај. Сега во предлог-буџетот за 2023 година повторно се најавува интензивирање на инфраструктурните проекти, меѓу кои и вложувања во патната инфраструктура.
Планирани се значајни инвестиции како што се проширувањето на автопатот Тетово – Гостивар, изградба на нов автопат Требеништа – Струга – Ќафасан, изградба на делницата Гостивар – Букојчани и на делницата Прилеп –Битола. Дополнително, се планира изградба на источниот дел од патниот коридор 8 преку делницата Ранковце – Крива Паланка, делницата Крива Паланка до границата со Бугарија, како и на западниот дел од патниот коридор 8, автопатската делница Кичево – Букојчани и делницата Кичево – Охрид.
Всушност, токму изградбата на автопатската делница Кичево - Охрид, која почна во 2014 година, а сè уште не е завршена, го истакна недостигот од капацитет кај институциите за реализирање капитални проекти.
Системски слабости
Имено, тоа неодамна го укажа Државниот завод за ревизија по извршената ревизија на тема „Задолжување на субјектите од јавниот сектор, степен на искористеност на кредитите и заемите и платени и создадени трошоци“, за да даде одговор на прашањето дали јавните инвестиции што се финансираат со средства од заеми се реализираат на ефикасен и економичен начин.
Ревизорите соопштија дека постојат застој и бавна динамика на реализацијата на стратегиските инфраструктурни проекти, a трошоците за проектите се зголемени поради повисоката цена на чинење на изградбата од првично планираната, како и поради споредни трошоци.
Ревизорите заклучија дека во управувањето со јавните инвестиции отсуствуваат системска правна рамка, постапки и процедури, надлежни институции и дефинирани индикатори за систем за мониторинг и надзор на спроведувањето на јавните инвестиции, што придонесува за ненавремено преземање корективни мерки.
Прашање е дали ќе се остварат новите рокови за автопатот Кичево - Охрид
Актуелната власт сега најавува дека изградбата на автопатот Кичево - Охрид ќе заврши најдоцна до почетокот на 2024 година, меѓутоа ревизорите веќе укажаа дека постои голема неизвесност во однос на преземените обврски од последниот анекс на договорот за изградба на автопатот, што би можело да доведе до повторно одолжување на рокот за изградба. Оттаму потенцираат дека станува збор за градба на aвтопат во должина од 57 км по застарени проекти што не ја отсликуваат реалната состојба на теренот, кои не се изработени од проектанти со меѓународно искуство.
„Отсуството на контрола и надзор во фазата на проектирање, отсуството на тендерска постапка за утврдување на цените за градбата, некоординираното дејствување на институциите во постапката за одобрување инфраструктурни проекти и постапките за експропријација, комплексната правна рамка за измени во текот на градба и непостоењето на мониторинг и надзор на имплементацијата на проектот имаа за ефект одолжување на рокот за завршување на проектот од првичниот рок, 4.5.2018 година. Рокот крајно е ревидиран со 31.12.2023 година, со голема неизвесност за негово остварување и дополнителни трошоци што ќе се создадат до завршувањето на проектот“, се вели во ревизорскиот извештај.
