.webp){kind=icon}
Дури една третина од компаниите ќе затворат ако не се намали цената на струјата или не добијат државна помош за справување со енормните сметки за енергија. Ова го покажува анализата на Организацијата на работодавци на Македонија (ОРМ), со поддршка од Меѓународната организација на трудот, а врз основа на анкетирани 125 компании. Целта на истражувањето е да се оценат негативните ефекти од енергетската криза врз домашните компании што се снабдуваат со струја на слободниот пазар.
Според нивните анализи, покачените цени на енергијата оваа есен ги зголемиле трошоците на компаниите до седум пати во споредба со истиот период лани. Тоа за фирмите во моментов претставува најголем проблем и ако не се намали цената што ја плаќаат за струја, дури третина од анкетираните ќе бидат принудени привремено или целосно да ја прекинат работата.
Дури за 55 проценти од компаниите владините мерки за поддршка за полесно надминување на енергетската криза се несоодветни или недоволни.
Резултатите од анкетата покажуваат дека најпогодени од растот на цената на електричната енергија и другите енергенти се компаниите од преработувачката индустрија и трговијата, каде што вкупните оперативни трошоци се зголемени и до 60 проценти. Истовремено, овие компании, особено поголемите, се целосно изземени од досегашните директни мерки за поддршка на Владата во форма на субвенционирана цена за струјата и пристап до поволни кредити за инвестиции во обновливи извори на енергија, забележуваат од ОРМ.
Речиси сите анкетирани компании преземаат сопствени мерки за намалување на негативните ефекти од енергетската криза, преку штедење струја, работа во смени и вложување во сопствено производство на електрична енергија, но само една третина се изјасниле дека успеале да започнат или целосно да ја завршат процедурата за сопствено производство на струја од обновливи извори, оценувајќи ја процедурата како сложена и обременета со многу проблеми. Компаниите се жалат и на сложените и долги процедури. Најголем проблем во тој дел за нив претставува што во целата постапка се вклучени повеќе различни институции на централно и локално ниво, кои често немаат доволно знаење и капацитет за водење ваков вид постапки, чија реализација трае од најмалку една, па до три години.
ОРМ предлага пакет мерки за надминување на енергетската криза
За надминување на констатираните негативни ефекти од енергетската криза, ОРМ предлага два пакети мерки. Првиот е за директна и индиректна поддршка на компаниите што се снабдуваат од отворениот пазар на електрична енергија, а вториот за олеснување на инвестициите во обновливи извори на енергија.
Организација на работодавци на Македонија
„Со првиот пакет мерки, ОРМ бара од Владата директно да ја субвенционира цената на електричната енергија што ја купуваат компаниите на отворениот пазар над одреден ценовен плафон, и тоа од 100 или 200 евра за мегават-час, во зависност од финансиските можности на државата. Со овој пакет мерки, меѓу другото, се предлага и намалување на ДДВ за електрична енергија или ограничување на маржата за пренос и дистрибуција на електрична енергија. Исто така, работодавците бараат од Владата гаранции дека нема да ја менува законската регулатива во одреден временски период, со што ќе се обезбеди поголема предвидливост на деловното опкружување, како и мерки со кои ќе се овозможи поголема флексибилност на пазарот на трудот, односно можност за работно ангажирање млади лица над 16 години заради задоволување на потребите од пониско квалификувана работна сила“, пишува во соопштението од ОРМ.
Пакетот за олеснување на инвестициите во обновливи извори на енергија го сочинуваат предлог-мерки со кои преку различни финансиски механизми би се мотивирале и поддржале компаниите да градат сопствени централи за производство на обновлива енергија.
„Конкретно, се бара од Владата да обезбеди поволна консултантска поддршка за изработка на проекти за изградба на фотоволтаични и ветерни централи, како и укинување на увозните давачки за набавка на компоненти за ваквиот вид енергетски извори. Се бараат и проширување и олеснување на пристапот до поволни кредити за ваков вид проекти, како и обезбедување јасни насоки и водичи за постапување на институциите на локално и централно ниво, при што се предлага и воведување едношалтерски систем, преку кој ќе се обезбедува целокупната документација неопходна за изградба и почнување производство на обновливи избори за сопствени потреби на компаниите“, предлагаат од ОРМ.
ОРМ ќе ги достави предлог-мерките до Владата, а информира дека денеска веќе биле презентирани пред вицепремиерот за економски прашања Фатмир Битиќи.
