.webp){kind=icon}
Во Македонија, земјата каде што вечно сонце сјае, три отсто од вкупното производство на струја лани биле од соларни извори. Според годишниот извештај на Регулаторна комисија за енергетика, бројот на вакви електрани лани изнесувал 222 со инсталирана моќност од 45 мегавати. Произведени се 51,46 гигават часови енергија или 3,10 отсто од вкупните количини во земјава.
Зошто е мала искористеноста на сонцето за производство на струја? Според бизнисмените, сложени се постапките за добивање дозвола за поставување фотоволтаични панели, сеедно дали се работи за производство на струја за сопствени потреби или за продажба.
Ако станува збор за сопствени поитреби, компаниите треба да го изодат патот од општината, преку Катастар. Потребен е проект за статика, ако го нема треба да се спроведе легализација на објектот, се бара и проект за електрика, па се доставува пријава до ЕВН дистрибуција. Следниот чекор е склучување договор со снабдувач кој ќе го презема вишокот струја. Ако струјата што ќе се произведува служи за продажба, тогаш панелите се поставуваат на земја, земјиштето мора да е урбанизирано. Ако инвестицијата е до еден мегават, постапката се води пред општината, ако е над тоа пред Министерствто за транспорт. Потребно е да се побара приклучување на мрежа, каде што произведената електрична енергија ќе се предаде во системот.
РКЕ
Откако ќе се изоди овој пат, барањето стигнува до Регулаторна комисија за енергетика. Од таму велат ако е барањето комплетно и уредно, лиценцата се издава за 30 дена.
„Имајќи го предвид фактот што без лиценца за вршење на енергетска дејност не може да се започне со вршење на дејноста, а при тоа се доставуваат и се проверуваат значителен број на документи, Регулаторната комисија за енергетика не планира да го скрати рокот од 30 дена којшто напоменуваме дека е максимален рок“, велат од РКЕ за Блумберг Адриа.
Бизнисмените велат постапката трае и половина година
Во услови кога цената на струјата на берзите расте и веќе се продава за 500 евра за мегават за зимските месеци, бизнисмените велат дека надлежните немаат слух за забрзување на постапките кои сега траат и повеќе од половина година.
„Не можам да ви објаснам колку е фрустрирачки кога ќе ги започнете процедурите за добивање на градежни дозволи, се прашувате дали ќе градите Нуклеарна централа или поставувате лесна фотонапонска централа на кров. Процедурата е најмалку 5-6 месеца за да добиете дозвола за поставување и уште неколку месеца да можете да ја регистрирате во Регулаторна комисија за енергетика“, изјави неодамна за Блумберг Адриа, Горан Антевски, генерален директор на Раде Кончар – ТЕП.
Бизнисот бара олеснување на постапките. Првиот чекор сметаат дека треба да биде суспендирање на дел од законот за градење и енергетика или за донесување на Кризен акт за поставувањето на фотонапонски централи за сопствено користење на енергијата. Тоа значи да се постават панелите и да се даде рок од 12 до 24 месеци за комплетирање на документацијата. Ова, според бизнисот е неопходно, затоа што компаниите заради високите цени се наоѓаат во кризна состојба.
РКЕ: Расте интересот за поставување фотоволтаици
Според новите правила кои важат од 1 јуни, само компаниите кои ќе постават панели за производство на 20 до 40 киловати струја, можат да го сторат тоа без лиценеца. Ниту домаќинствата што ќе произведат до шест киловати не треба да имаат лиценца. Овие измени беа направени заради зголемениот интерес за искористување на сонцето за производство на струја.
До РКЕ велат дека годинава во првото полугодие инсталираниот капацитет е за 65 отсто поголем од цела 2021 година. Или од 2019 година досега издадени се вкупно 140 лиценци за нови фотоелектрични централи со вкупен капацитет од 35,3 MW.
Големиот интерес ја поскапува и опремата за соларна енергија. Блумберг објави дека најголемите производители ги зголемиле цените на соларните ќелии од 3,2 отсто до 4,1 отсто во зависност од големината, а цените на полуспроводниците се зголемени од 3,3 отсто до 4,3 отсто. Зголемувањата се случија откако цените на полисилициумот, клучниот материјал за двата производи, пораснаа за 15 отсто од средината на мај. Просечната цена на најскапиот полисилициум во моментов изнесува 44 долари по килограм, а залихите се скромни.
Пресметките во земјава покажуваат дека за соларен систем за производство на шест киловати, едно домаќинство треба да инвестира во просек околу 5.000 евра. Инвестицијата се враќа за седум години. Компанија пак, за да инсталира систем од 20 киловати, треба да вложи 14.000 евра.
