.webp){kind=icon}
Увозот на стоки од Русија во С.Македонија во првите шест месеци од годинава изнесувал 186,7 милиони евра, што е зголемување за 305,5 проценти во однос на истиот период минатата година, кога увозот изнесувал околу 46 милиони евра, покажуваат податоците на Државниот завод за статистика (ДЗС). Во истиот период, извозот од земјава во Русија бележи минимално зголемување од 24,5 на 25,5 милиони евра.
Главната причина за енормниот пораст на увозот веројатно е растот на цените на нафтата и гасот на глобалниот пазар, како последица на енергетската криза и војната во Украина. Според податоците на ДЗС, во првата половина од годинава од Русија сме увезле минерални горива, односно нафта и гас, во вредност од 144 милиони евра. Вкупниот увоз од Русија во цела 2021 година бил 150 милиони евра, а годинава само за шест месеци е остварен увоз од 186 милиони евра.
Гладни за гас и за нафта
Нашата земја е 100 отсто зависна од Русија кога е во пршање увозот на природен гас. Податоците на Регулаторната комисија за енергетика покажуваат дека во изминатите години има значителен пораст на потрошувачката на природен гас во земјава.
Имено, годишната потрошувачка до пред десет години била под 100 милиони нормални кубни метри, додека во 2021 година го достигнува максимумот со 426 милиони нормални кубни метри. Бројот на приклучоци на системот за пренос на природен гас во последните години исто така е во пораст, започнувајќи од нешто повеќе од 30 приклучоци во 2010 година до 61 приклучок во 2021 година. Во 2021 година од вкупно 61 приклучок на системот за пренос на природен гас, 54 биле активни приклучоци.
Просечната увозна цена на природниот гас во 2021 година изнесувала 15,2058 ден за нормален кубен метар односно 25,99 евра/MWh и истата е за 36,6 повисока во однос на увозната цена во 2020 година, односно за 7,6 проценти повисока во однос на просечната увозна цена на природниот гас во 2019 година.
Тренд на зголемување има и кај увозот на нафтени деривати. Во земјава во 2021 година изнесуваат 1.090.610 тони, што е за 12,44 проценти повеќе во однос на увезените количества на нафтени деривати во 2020 година (969.936 тони).
Кризата ги пламна цените на глобалниот пазар
Цената на природниот гас на европскиот пазар е во постојан пораст, пред се поради ефектите од војната во Украина и намалувањето на протокот на гас по гасводот Северен тек.
Интересно е што увозните цените на природен гас во земјава лани не беа во целосна корелација со месечните фјучерс цени постигнати на холандската виртуелна трговска точка, еден од главните репери за цената на гасот во Европа.
„Причина за оваа нецелосна корелација е што увозните цени на природен гас во државата се базирани на подолгорочни договори помеѓу домашните трговци/увозници и компанијата „Гаспром“, како досега единствен добавувач на природен гас, при што во досегашната формула за нивно формирање доминантно влијание имаат цените на одредени нафтени деривати, пред сè на дизел горивото и на мазутот, остварени во определен период наназад“ , се вели во објаснувањето дадено во годишниот извештај на Регулаторната.
Во него се додава дека карактеристично за 2021 година е што споредено со претходниот период, во првата половина од минатата година има значително доближување на увозните цени на природен гас со фјучерс цените постигнати на холандската виртуелна трговска точка, додека во втората половина од годината веќе се забележува драстичен раст на фјучерс цените.
