.webp){kind=icon}
Калифорнија води во светот во производството на преработка на домати - сорта која се конзервира и се користи во комерцијалните кујни за да се направат некои од најпопуларните намирници. Проблемот е што најлошата суша во последните 1.200 години ги принудува земјоделците да се справат со кризата со вода што го поткопува родот, заканувајќи се дополнително да ги зголеми цените на палетата производи како што се кечапот, салсата или сосот за шпагети.
„Очајно ни треба дожд. Доаѓаме до точка каде што немаме залиха за да продолжиме да ја исполнуваме побарувачката на пазарот“, вели Мајк Монтна, шеф на Здружението на одгледувачи на домати во Калифорнија.
Недостигот од вода го намалува производството во регионот одговорен за четвртина од светското производство, што има влијание врз цените на производите од домати. Добивките кај сосот од домати и кечапот го надминуваат порастот на инфлацијата на храната во САД, која е највисока во последните 43 години, за што се виновни сушата и повисоките земјоделски инпути. Со оглед на тоа што прогнозите за климатските промени во Калифорнија предвидуваат потопли и суви услови, изгледите за земјоделците се неизвесни.
„Навистина е тешко да се одгледува култура на домати во моментов.Од една страна имате сушата што влијае на трошоците затоа што немате доволно вода за да ги одгледувате сите хектари, а потоа ја имате страната на инфлација на фармата со зголемување на трошоците за гориво и ѓубрива“, рече Монтна.
Калифорниските ограничувања на употребата на подземните води и зголемените трошоци за работна сила, гориво и ѓубрива предизвикаа главоболки за производителите како што е Вулф Фарминг. На одгледувачот и преработувачот од округот Фресно му чини околу 4.800 долари по хектар за одгледување и собирање на домати овие денови во споредба со 2.800 долари пред една деценија.
Добивањето повисока вредност за земјоделските култури обично е поттик за земјоделците, но сепак преговараната цена за оваа сезона од 105 долари за тон за доматите - највисоко ниво на сите времиња - можеби не е доволна за да се надминат предизвиците на индустријата.
Проблемите со водата доведоа до промена на посевот додека одгледувачите се обидуваат да проценат која стока ќе донесе најголем принос. Брус Ромингер, земјоделец од петта генерација, ја намали сеидбата на ориз за 90 проценти за да направи простор за доматите. Тој се надева дека ќе оствари профит од 800 хектари домати што почна да ги собира во јули - иако тоа е коцкање.
„Тоа е култура со висок ризик и нашите досегашни приноси се под просекот“, рече Ромингер, истакнувајќи дека прекумерната топлина, недостатокот на вода и мразот од средината на април го земале својот данок.
И само се влошува. Повисоките температури ќе го намалат снабдувањето со домати за преработка во клучните региони во следните неколку децении, при што САД, Италија и Кина се очекува да имаат намалување за 6 проценти до 2050 година, според академската студија објавена во Nature Food. Зголемените ограничувања оже да им отежнат на Калифорнија и Италија да ги задржат сегашните нивоа на производство, се вели во извештајот од јуни.
„Едноставно, оваа година нема доволно хектари преработка на домати за да се осигура дека сите ќе го добијат целосно снабдување“, рече Р. Грег Прует, менаџер за продажба и енергија за Ingomar Packing Co., еден од најголемите светски преработувачи на домати.
Тој додава дека водата е или прескапа или едноставно не е достапна по секоја цена.
Ваквите притисоци се рефлектираат врз преработените производи. Цените на доматната паста за клиентите на компанијата, која продава на некои од најголемите американски брендови за храна, се зголемени за дури 80 проценти од пред една година. Меѓутоа, со падот на залихите на критично ниско ниво, снабдувањето не е достапно за секого.
„Доколку барате значителна количина доматна паста и веќе не сте ја нарачале, тогаш нема да ја добиете без разлика која е цената. Едноставно ја нема“, рече Прует.
Бидејќи производите од домати тешко се заменуваат, побарувачката не е особено чувствителна на промените на цените. Сепак, тоа е дополнителна цена за потрошувачите. Цената на сосот од домати до 10 јули е зголемена за 17 отсто во однос на претходната година, додека цената на кечапот е за 23 отсто повисока, според фирмата за истражување на пазарот ИРИ.
