По долг период на разочарувања и длабоки падови, акциите на компаниите за чиста технологија силно закрепнаа, враќајќи ја довербата на инвеститорите во зелената економија.
Импулсот доаѓа некако неочекувано. Иако американскиот претседател Доналд Трамп укина многу од владините програми што го поттикнуваа развојот на енергијата од ветер и сонце и електричните возила, зелените акции беа меѓу најпрофитабилните инвестиции годинава.
Нивниот раст далеку ги надминува повеќето берзански индекси. Главниот показател во S&P 500 за чиста енергија скокна за околу 50 проценти од почетокот на годината, додека MSCI порасна за помалку од 20 проценти во истиот период.
Брзото зголемување во голема мера ѝ се припишува на огромната побарувачка за енергија за центри за податоци што ја напојуваат вештачката интелигенција, но и на неуморните инвестиции на Кина во економија со ниски јаглеродни емисии. За инвеститорите, овие фактори ги надминаа нападите на Трамп врз она што тој често го нарекува „зелена измама“.
Аналитичарите на „Џефрис“ се убедени дека пред инвеститорите во зелените индустрии се нови „златни времиња“, што дополнително го нагласија на настанот наменет за клиенти.
Зеленото закрепнување што му пркоси на Трамп | Блумберг
Аникет Шах, глобален раководител за одржливост и стратегија за транзиција во „Џефрис“, верува дека инвеститорите премногу се фокусирале на антизелената реторика на Трамп во САД. Наместо тоа, тие требало да погледнат колку капитал се влева во чисти технологии на глобално ниво. Само минатата година околу 2 билиони долари беа инвестирани во проекти со ниска емисија на јаглерод, што тој вели дека е „неверојатна сума“ и јасен знак дека зелената економија поминува низ „фантастичен момент“.
Шах посочува на низа фактори: од експлозивниот раст на зелената економија на Кина и нејзиниот извоз на чисти технологии во земјите во развој до големите технолошки компании што го поттикнуваат развојот на вештачката интелигенција, како што се „Амазон“, „Мајкрософт“ и „Гугл“. Сето ова, вели тој, „во основата е приказна за одржливост“.
Но сегашната еуфорија има доза на иронија. Побарувачката за електрична енергија генерирана од вештачка интелигенција би можела да биде четири пати поголема во следната деценија отколку што е денес. Додека обновливите извори на енергија ќе играат клучна улога во ова, фосилните горива сепак ќе сочинуваат голем дел од мешавината и дополнително ќе ги зголемат емисиите нагоре, покажуваат податоците на „Блумберг НЕФ“.
Додека светските лидери се подготвуваат за КОП30 во Бразил, Шах предупредува дека, и покрај зелениот полет оваа година, планетата сè уште се оддалечува не само од целта од 1,5 Целзиусов степен туку и од целта од два Целзиусови степена. „Двете работи треба да се имаат предвид истовремено“, вели тој.
Глобални емисии од енергетскиот сектор | Блумберг
Сепак, не сите инвеститори се убедени дека овој зелен бум е одржлив. Некои исто така се плашат дека е премногу поврзан со вештачката интелигенција, околу која сè уште се вртат размислувањата за меур.
Тим Бахман, портфолио-менаџер за климатски технологии во DWS, инвестицискиот разгранок на „Дојче банк“, предупредува дека треба да бидеме подготвени за уште еден „Дипсик момент“, алудирајќи на кинескиот стартап (Deepseek), кој го шокираше пазарот во текот на годинава со воведување енергетски штедлива, поевтина верзија на вештачка интелигенција.
Оваа можност вештачката интелигенција да може да се напојува со многу помало количество на енергија отколку што се претпоставуваше, вели Бахман, „беше шок не само за операторите на центри за податоци туку и за доставувачите на опрема за ладење и вентилација, кабли, трансформатори“.
Алекс Монк, портфолио-менаџер во „Шродерс“ (Schroders), верува дека секторот за обновлива енергија би можел да пропадне ако меурот на вештачката интелигенција пукне.
Дирдре Купер, раководител на одржливи инвестиции во „Најнти уан“ (Ninety One), истакнува дека англојужноафриканскиот фонд е „внимателен да не се залета од возбудата“. Јасно е, вели тој, дека некои компании за чисти технологии „побегнале во шпекулативниот дел од трговијата со вештачка интелигенција“.
Рено Салер, основач и извршен директор на хеџ-фондот „Анаконда инвест“ со седиште во Женева, специјализиран за енергетскиот сектор, исто така предупредува дека меѓу акциите што најмногу пораснале, „има и некои што не се многу квалитетни“.
Тој исто така се прашува дали огромната побарувачка за енергија генерирана од центрите за податоци со вештачка интелигенција може воопшто да се задоволи. „Овој дополнителен раст на побарувачката за енергија од вештачка интелигенција е невозможно да се задоволи“, вели тој. Заклучокот, според него, изгледа доста едноставен - „многу разочарувања“.
Топ 10 компании според перформансите на индексот за чиста енергија на S&P | „Блумберг“
Најдобри перформанси во индексот на S&P Global Clean Energy Transition оваа година забележа „Блум енерџи корп“ (Bloom Energy Corp.), производител на системи на горивни ќелии со цврст оксид, кои овозможуваат производство на електрична енергија на самото место на потрошувачка. Нивните акции скокнаа за речиси 500 проценти од почетокот на годината.
Во јули „Блум“ потпиша договор за снабдување на центрите за податоци со вештачка интелигенција на „Оракл“ (Oracle) со локална енергија и планира да го удвои производствениот капацитет до крајот на 2026 година за да се справи со побарувачката. Ситуацијата на пазарот е дополнително во нивна корист - темпото на изградба на нови електроцентрали е бавно, а нема доволно гасни турбини. Нивните горивни ќелии, кои можат да се инсталираат за само 90 дена, затоа привлекуваат голем интерес.
„Нивниот производ е практично приспособен за центрите за податоци со вештачка интелигенција и динамиката на побарувачката што ги придружува“, рече Кристофер Дендринос, аналитичар во „РБЦ Капитал маркетс“ (RBC Capital Markets). „Тоа беше огромен поттик за акциите“.
Друг интересен факт - горивните ќелии на „Блум“ во моментов користат претежно природен гас, па затоа компанијата всушност профитира од стимулациите воведени за време на администрацијата на Трамп, односно стимулации што не постоеја за време на мандатот на Бајден.
Сепак, ентузијазмот не го делат сите. Аналитичарите на Банката на Америка предупредуваат во белешка од септември дека „фундаменталните индикатори не го оправдуваат“ толку силниот раст на цената на акциите.
Мајкл Тиерни, раководител на односи со инвеститорите во „Блум“, вели дека процената се базира на силната очекувана побарувачка за електрична енергија и подобрените финансиски податоци. Приходите треба да се зголемат за повеќе од 30 проценти оваа година, на речиси 1,9 милијарда долари.
„Веќе не сме стартап“, вели тој. „Нашиот биланс на состојба е многу поздрав од порано“, што, додава тој, создава темели за одржлив раст и привлекува нови инвеститори.
Многу инвеститори во зелени акции сè уште добро се сеќаваат на остриот пад на секторот по пандемијата. И покрај закрепнувањето оваа година, индексите на чисто технолошки производи сѐ уште се далеку под врвовите од 2020 и 2021 година, кога каматните стапки беа на најниско ниво, а пандемиските блокади ја намалија побарувачката за традиционални извори на енергија.
Но овој пораст, според некои од најголемите инвеститори во секторот, се чувствува поинаку.
Натали Адомаит, главна оперативна директорка на одделот за обновливи извори на енергија и транзиција на „Брукфилд“, вели дека побарувачката за енергија со ниски јаглеродни емисии за напојување на вештачката интелигенција е исклучително силна - „не само затоа што е евтина и достапна туку и затоа што може да се распореди многу брзо“.
„Брукфилд асет менаџмент“ неодамна собра 20 милијарди долари за најголемиот приватен фонд во светот фокусиран на енергетската транзиција. Покрај тоа, компанијата штотуку се согласи да инвестира до 5 милијарди долари за распоредување на горивните ќелии на „Блум“ во нови центри за податоци за вештачка интелигенција.
Меѓу инвестициските куќи што предвидуваат речиси неограничена побарувачка за енергија за напојување центри за податоци е „Аполо глобал менаџмент“. Нивниот главен директор за одржливост во заминување вели дека јазот во побарувачката „нема да се затвори во нашиот животен век“.
Дури и во САД, каде што доминираат антизелените политики на Трамп, изворите на енергија со ниска емисија на јаглерод се чини дека стануваат сè попривлечни за напојување центри за податоци. А „големата и убава сметка“ на Трамп се покажа како помалку штетна за американската соларна и ветерна индустрија отколку што се плашеа многу инвеститори. Накратко, побарувачката за чиста енергија не мора да биде водена од идеологија и климатска политика, туку од чиста економија.
„Ако некому му нудите ‘зелени електрони’, нему не му е гајле - важно е само да му гарантирате испорака на електрична енергија кога му е потребна“, вели Тимоти Хо, аналитичар за европска енергија и обновливи извори на енергија во „Амунди“, најголемиот менаџер на средства во Европа.
Сепак, политиките на Трамп остануваат „доста тешки“ за одредени сегменти на обновлива енергија, како што се домашните соларни системи, вели Џозеф Оша од „Гугенхајм“. Големите скокови на некои акции од чистата технологија, додава тој, најдобро се објаснуваат како „сфаќање дека бизнисот може да преживее“.
На пример, дури и по троцифрените добивки оваа година, акциите на „Санран“ (SunRun) и „Солардедџ“ (SolarEdge) сè уште се тргуваат „на дел од нивните историски максимуми“, вели Оша.
Хо од „Амунди“ (Amundi) предупредува дека секторот за зелени инвестиции сè уште бара претпазливост. Широките тематски бранови на капитал, забележува тој, понекогаш може да ги поместат цените над нивната вистинска вредност.
„Во такви ситуации, пазарите можат привремено да се исклучат од фундаментите“, вели тој.
.webp){kind=icon}
