.webp){kind=icon}
Централните банки ја олабавуваат рестриктивната монетарна политика преку намалување на референтните каматни стапки, со оглед на тоа што инфлацијата во моментов е под контрола со мала доза на упорност. Европската централна банка (ЕЦБ) продолжи да ги намалува каматите по летната пауза за дополнителни 25 базични поени, во согласност со очекувањата. Народната банка на Србија (НБС) ја следеше ЕЦБ и ја спушти каматната стапка на 5,75 проценти, додека Народната банка на Македонија (НБРМ) за првпат по циклусот на монетарно затегнување почна со спуштање на каматата за 25 базични поени, на 6,05 отсто, поради поповолното инфлаторно опкружување. Американските Федерални резерви (Фед) месецов беа последни во редот за носење одлука и исто така се одлучија за првото намалување, малку изненадувачки, за 50 базични поени, со горна граница од пет отсто. Одлуките на централните банки главно позитивно се проследени на пазарите на капитал, како во делот на акциите така и кај обврзниците, кои едвај го дочекаа попуштањето на каматните стапки. Но во САД сепак дојде до мало изненадување, што предизвика измешани размислувања кај инвеститорите, кои се прашуваат дали Фед гледа полоши показатели од тоа што го гледаат тие.
Што се однесува до ЕЦБ, до крајот на годината очекуваме уште барем едно намалување за 25 базични поени за да ѝ се даде доза оптимизам на тромавата економија на Западна Европа. Што се однесува до прелевањето на пониската референтна каматна стапка врз кредитите на компаниите и домаќинствата, тоа сепак ќе оди нешто побавно, па позитивно влијание очекуваме во првата половина од следната година, што би ослободило дополнителен простор за штедење кај компаниите, но исто така зголемување на CAPEX. Пониските каматни стапки особено ќе ги почувствуваат позадолжените сектори во Европа, како што се недвижностите или услугите, каде што треба да се намали трошокот за заштита на премијата од ризик (CDS).
Во САД до крајот на годината очекуваме слично движење со оглед на тоа што гледаме дека Фед ќе продолжи со политиката на намалување на каматната стапка најмалку уште за 50 базични поени. Се разбира дека одлуките ќе продолжат да се носат според последните податоци, а во моментов тие податоци одат во насока на монетарно олабавување. Очекувањата за намалување на каматните стапки до одреден степен веќе се отсликаа на кредитниот пазар. Триесетгодишната каматна стапка на станбените кредит се спушти на 6,2 проценти, што е најниско од почетокот на 2023 година и е за 1,6 процентен поен пониско од претходно достигнатиот врв, што ќе ослободи дел од расположливиот доход, но и ќе го стабилизира пазарот на недвижности, кој најмногу е под удар од високите каматни стапки.
Во Србија, НБС сигурно ќе ја следи ЕЦБ, со можност НБС да оди со поголемо намалување, односно референтната каматна стапка да оди кон нивото од пет отсто до крајот на годинава. Одлуката за утврдување на горната граница на каматните стапки на кредитите не треба да предизвика нарушувања на пазарот. Имено, измената на законот повеќе оди во насока дека во некој иден циклус на раст на референтните каматни стапки ефектот врз клиентите ќе биде уште побавен отколку што беше во овој циклус на монетарно затегнување.
Од НБРМ до крајот на годинава очекуваме постепено приспособување на нивото на каматната стапка за уште најмалку 30 базични поени со оглед на тоа што гледаме натамошно ублажување на растот на стапката на инфлација поради пониските цени на нафтата и на другите инпути. Исто така, пониската каматна стапка треба да има позитивен ефект врз економијата, која во никој случај нема да почне да расте со побрзи стапки од соседните земји.
Од средината на 2024 година, кога почнаа шпекулациите во врска со олабавувањето на рестриктивната монетарна политика, приносите на државните обврзници во регионот Адрија почнаа да паѓаат. За остатокот од 2024 и 2025 година очекуваме да продолжи падот на приносите врз основа на очекуваното намалување на референтните каматни стапки од страна на ЕЦБ, НБС и НБРМ, што ќе овозможи намалување на трошоците по основа на камати на идните генерирани долгови. Понатаму, Хрватска постигна рејтинг А- од агенцијата „Ес енд Пи“, што очекуваме дека ќе го следат и другите агенции, додека Србија очекуваме да биде следната во регионот Адрија што ќе добие оценка за инвестициски рејтинг, а што ќе доведе до дополнително намалување на приносите бидејќи тие земји стануваат поатрактивни за фондовите и инвеститорите.
*Приносите го следат олабавувањето на рестриктивната монетарна политика
Bloomberg
