.webp){kind=icon}
Извештајот на Светскиот фонд за природата (анг. World Wide Fund for Naturе - WWF) предупредува дека реалната цена на пластиката за животната средина, здравјето и економијата може да биде дури десет пати поголема во земјите со ниски приходи, иако тие трошат речиси трипати помалку пластика по популација споредено со земјите со високи приходи.
Во извештајот се проценува дека вкупниот животен трошок за килограм пластика е околу 150 долари во земјите со низок и среден приход, што е осум пати повисоко од 19 долари за килограм во земјите со високи приходи. Ако ги земеме предвид земјите со ниски приходи, каде што трошоците се 200 долари за килограм, разликата во трошоците се зголемува за десет пати.
Според извештајот, несразмерното оптоварување на трошоците поврзано со загадувањето со пластика е директен резултат на три структурни нееднаквости што го јакнат сегашниот систем на пластика. Првата нееднаквост е минималното влијание врз тоа кои пластични производи се произведуваат и како се дизајнирани, но сепак често се очекува од нив да управуваат со тие производи кога ќе стигнат до крајот на нивниот животен век.
Depositphotos
Втората нееднаквост е дека процентот на производство на пластика, особено на пластика за еднократна употреба, далеку ја надминува достапноста на технички и финансиски ресурси за управување со отпадот кога ќе дојде до крајот на својот животен век во земјите со низок и среден приход, а третата е дека „на системот му недостига правичен начин државите и компаниите да одговараат за своите постапки или неактивност“ во земјите со низок и среден приход.
Нееднаквите трошоци имаат значителни последици за земјите со низок и среден приход како Кенија, каде што преговарачите ќе се соберат од 13 до 19 ноември по третпат да разговараат за глобален договор со кој треба да му се стави крај на загадувањето со пластика, пишува ВВФ. Таму се додава дека пред шест години Кенија ги забрани пластичните ќеси за еднократна употреба, но сè уште се бори со нелегалниот увоз на пластични ќеси за еднократна употреба.
Тие потсетуваат дека заклучно со 2019 година само девет отсто од пластичниот отпад се рециклира, а дека во моментов околу 60 отсто од глобалното производство на пластика е наменето за производи за еднократна употреба.
Наташа Калауз, извршна директорка на „ВВФ Адрија“, смета дека извештајот укажува на потребата од итна промена во постојниот систем за управување со пластика.
„Бизнисот, како и обично, може да биде смртна казна не само за голем број животни туку и за многу ранливи и маргинализирани заедници во нашиот свет. Резултатот од таквиот бизнис е зголемен здравствен ризик од вдишување штетни токсични хемикалии и зголемен ризик од поплави и заразни болести. Глобалниот договор за загадување со пластика е нашата шанса“, посочи таа.
„Воспоставувањето и спроведувањето глобален договор на ОН против загадувањето со пластика врз основа на усогласени и обврзувачки глобални правила може да ни помогне да создадеме поправеден систем, кој ги овластува земјите со низок и среден приход и им дава приоритет на најефикасните решенија“, се посочува во соопштението.
За неколку дена земјите ќе учествуваат на третата од петте преговарачки сесии за глобален договор за ставање крај на загадувањето со пластика. „Многу од опциите во првиот нацрт на договорот имаат многу слаба формулација и нејасни обврски, кои ги доведуваат владите во искушение да се вратат на старите лоши навики да се потпираат на национална или доброволна акција наместо да создаваат заеднички усогласени регулативи. Земјите треба да ги засилат своите напори и да дефинираат договор со усогласени и обврзувачки глобални правила доколку сакаме да постигнеме праведен синџир на вредности за пластиката и сакаме иднина без загадување од пластика“, се истакнува во соопштението.
