Преговарачите на Европската Унија (ЕУ) и Велика Британија постигнаа договор за зајакнување на нивните постбрегзит односи пред денешниот самит, според луѓе запознаени со дискусиите и документите што ги виде „Блумберг“.
Преговарачките тимови се согласија за текстот околу 2 часот наутро по европско време и иако нацртот сè уште треба да биде одобрен од политичките лидери на двете страни, не се очекуваат поголеми забелешки, рекоа изворите, барајќи да не бидат именувани за да разговараат за приватни разговори.
Договорот вклучува три текста: партнерство за одбрана и безбедност, заедничка изјава за соработка за геополитичките предизвици како што е војната во Украина и „заедничко разбирање“ за низа други прашања.
Според нацрт-договорот што го виде „Блумберг“, двете страни се согласија да ги продолжат реципрочните права за риболов за повеќе од една деценија, до 2038 година. Велика Британија првично сакаше продолжување од само четири години, но концесијата ќе ги отклучи идните договори за стандардите за храна и земјоделство за отстранување на огромното мнозинство гранични проверки со ЕУ, како и за енергетска соработка.
Владата на премиерот Кир Стармер сакаше да ги ублажи трговските бариери како дел од напорите за зголемување на слабиот раст на земјата.
Велика Британија исто така ќе работи на приклучување кон програмата за размена на студенти на ЕУ „Еразмус+“ и временски ограничената шема за визи за млади, која „треба да обезбеди наменска виза и да осигури дека вкупниот број на учесници е прифатлив за двете страни, што би било победа за ЕУ“, се наведува во еден од документите.
ЕУ ќе ги отстрани бариерите за да им овозможи на британските посетители да користат е-порти (англ. e-gates – автоматизирани системи за гранична контрола што користат податоци складирани во чип во биометриски пасоши) во рамките на ЕУ и ќе работи на олеснување на патувањето за уметниците, се наведува во истиот нацрт-договор.
„Тука има вистинска награда за Велика Британија“, изјави министерот за бизнис Џонатан Рејнолдс за „Тајмс радио“ (Times Radio). „Сегашниот договор има огромни празнини во него во областите поврзани не само со трговијата туку и со безбедноста“, рече тој, осврнувајќи се на договорот за брегзитот постигнат пред повеќе од четири години.
Како дел од пактот за одбрана и безбедност, од денеска ЕУ и Велика Британија ќе воспостават платформа за двете страни да се консултираат и да работат заедно во различни области, вклучувајќи споделување информации, поморска и вселенска безбедност, и, што е клучно за Велика Британија, блокот се обврзува брзо да најде начини да ѝ овозможи на Велика Британија пристап до заедничките одбранбени фондови на ЕУ.
Заедничката изјава постигната во раните утрински часови се протега на шест страници, во која се повторува поддршката за војната на Украина против Русија. Во неа се наведува дека министерите за надворешни работи и одбрана на Велика Британија ќе водат политички дијалози со високиот претставник на ЕУ на секои шест месеци.
„Ние сме посветени на обезбедување целосна одговорност за воените злосторства и другите сериозни злосторства извршени во врска со агресивната војна на Русија“, се наведува во неа.
Во врска со миграцијата, клучна грижа за Стармер во услови на изборна закана од десничарската Реформска партија на Најџел Фараж, во соопштението се наведува дека двете страни ја признаваат потребата од соработка „со земјите на потекло и транзит, како и за спречување нерегуларни преминувања на Ла Манш“. Минатата недела премиерот рече дека неговата влада е во разговори со неколку земји што би можеле да ги примат одбиените баратели на азил.