Европската Унија ja одложи до декември одлуката дали ќе ги искористи замрзнатите руски пари за помош на Украина, што ги загрозува напорите за обезбедување ново финансирање за Украина до почетокот на 2026 година.
Преговорите застанаа откако Белгија побара поголеми гаранции дека нема да биде одговорна за ризиците поврзани со предложените заеми од 140 милијарди евра, имајќи предвид дека парите претежно се држат во Белгија.
На крајот, лидерите на ЕУ побараа од Европската комисија, извршниот орган на ЕУ, да подготви опции за финансирање на Украина што ќе бидат разгледани на нивниот следен самит. Претседателот на Европскиот совет, Антонио Кошта, им соопшти на новинарите дека тогаш очекува конечна одлука.
Секое понатамошно одложување може да предизвика проблеми за Украина, која има потреба од ново финансирање до почетокот на 2026 година.
Европските сојузници на Украина сѐ повеќе гледаат го искористувањето на руските средства како единствен реален начин да се продолжи со финансирањето на Киев во неговата борба против целосната руска инвазија. Трошоците растат откако администрацијата на американскиот претседател Доналд Трамп го запре финансирањето за Украина, тврдејќи дека ќе продава само оружје платено од други западни сојузници.
„Европскиот совет се обврзува да ги реши итните финансиски потреби на Украина за 2026-2027 година, вклучувајќи ги и нејзините напори за воената и одбранбената сфера“, посочија лидерите во нивните заклучоци. „Европскиот совет ја повика Комисијата да презентира, што побрзо, опции за финансиска поддршка врз основа на процена на потребите за финансирање на Украина.“
Белгија повторно изрази резерви во врска со користењето на руските средства, бидејќи најголемиот дел од средствата е во белгискиот клириншки дом „Евроклир“ (Euroclear). Земјата се плаши дека би можела да биде оставена на удар ако Русија ја тужи за да ги врати парите. Москва има изјавено дека ќе се одмазди ако средствата бидат одземени.
Претседателот на Белгија, Барт де Вевер, пред самитот во четвртокот предупреди дека нема да се приклучи на иницијативата, освен ако другите земји не ја земат предвид неговата загриженост.
Де Вевер рече дека сака „целосна взаемна распределба на ризикот“ ако Москва ги оствари своите закани во однос на средствата. Тој исто така сака правно обврзувачки гаранции дека земјите членки ќе придонесат ако парите мора да се вратат и дека сите земји што држат замрзнати средства ќе преземат заедничка акција.
За време на дебатата меѓу лидерите, Белгија побарала од блокот да ги искористи руските средства замрзнати во други земји членки, според извори запознаени со ситуацијата. Околу 25 милијарди евра средства се замрзнати во неколку други главни градови.
„Цврстите гаранции се апсолутен услов пред да се продолжи“, рече Де Вевер за новинарите по состанокот. „Ако ги земете парите и пазарот види дека нема решение за ликвидноста ако нешто тргне наопаку, веднаш ќе имате проблеми.“
Најдобра опција
Претседателот на Украина, Володимир Зеленски, кој им се придружи на европските лидери во Брисел во четвртокот, ги повика да ги достават заемите на почетокот на 2026 година, бидејќи земјата сè повеќе се соочува со недостиг од ресурси и средства.
Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, им соопшти на новинарите по самитот дека „во дискусијата многу беше јасно“ дека земјите на ЕУ генерално ја поддржуваат употребата на средствата.
„Со други зборови, се согласивме за тоа што ќе се случи – тоа е заемот за репарации“, рече таа. „А сега треба да работиме на тоа како да го направиме тоа возможно, која е најдобрата опција за да се продолжи понатаму.“
Според привремените планови на ЕУ, заемите што ќе бидат обезбедени од руски средства ќе мора да се вратат само ако Москва понуди репарации за воената штета на Украина. ЕУ повторно потврди дека околу 200 милијарди евра во средства ќе останат замрзнати ако не се случи тоа.
Плановите за заем се поддржани и од Велика Британија и Канада, кои држат извесна сума руски средства. Велика Британија и неколку земји на ЕУ изјавиле дека ќе имаат голема улога во гарантирањето на средствата. Сепак, САД се воздржаа од приклучување на оваа иницијатива.
.webp){kind=icon}
